Lammert's Weblog

Functioneel is zo’n pet zeker, over modieus valt te discusieëren…

Zo ziet Zhabagly er ‘s winters uit. Het is bijna een kerstkaart.

Boven de badruimte is een vrij vlak dak aangelegd met metalen golfplaten. Wanneer ‘s winters de zon op het dak schijnt worden de platen warmer en smelt de erop gevallen sneeuw. Daardoor loopt het water langzaam naar beneden. Door de lage luchttemperatuur stolt het water daarna echter weer tot ijspegels die langer dan een halve meter kunnen worden.

Hallo thuisfront,

Nauwelijks is de vorige e-mail de deur uit of er is alweer genoeg informatie voor een volgende e-mail. Elmira sprong vanochtend nogal vroeg haar bed uit want Ruslan was teruggekomen van de boerderij. Hij had een stekende pijn rechtsonder in zijn buik en was bang voor een blindedarmontsteking.

De Zhabaglaanse huisdokter werd daarom ontboden maar die moest eerst nog zijn kind naar de oppasmoeder brengen. Hij constateerde na enig onderzoek ook dat een blindedarmontsteking wel erg waarschijnlijk was. Omdat een ambulance in het algemeen meer tijd kost dan zelf brengen (met de ambulancechauffeur moet eerst onderhandeld worden over de ritprijs) stapten vervolgens Ruslan, Elmira en beide ouders in de oeazik op weg naar het ziekenhuis in Wanovka. Ik bleef achter in Zhabagly.

Een uur of vier later kwamen Elmira en haar ouders weer terug. Ruslan had inderdaad een blindedarmontsteking en de operatie was inmiddels succesvol afgerond. De chirurg vermoedde dat de ontsteking zondag was begonnen wat aardig klopte met de eerste pijnverschijnselen van Ruslan die hij had toen we in de jeep het varken de bergen in brachten. Of er wel even contant afgerekend kon worden voor de operatie, 3000 tenge, ofwel zo’n 18 euro. De zuster had nog eens 2500 tenge nodig om tijdens het komende verblijf van Ruslan in het ziekenhuis op hem te letten.

Ruslan zal nog een week in het ziekenhuis moeten blijven, morgen of overmorgen ga ik mee om te kijken wat een ziekenhuis in deze contreien inhoudt. Ik vermoed echter gezien de prijs van een operatie, dat ik Elmira maar ga instrueren bij ernstige kwalen mij op het vliegtuig terug naar Nederland te zetten.

Elmira is op dit moment een van onze hanen aan het slachten om bouillon van te trekken. Want Ruslan mag de komende dagen nog geen vast voedsel hebben en uiteraard hebben ze zo’n specialistisch dieet in het ziekenhuis niet…

Groeten uit Koudzachstan,

Lammert en Elmira

Hallo platlanders,

Vandaag is het maandag, dus de eerste week op Kazachstaanse bodem zit erop.

Zoals ik in mijn vorige mail al meldde was het enkele dagen geleden groot feest. Een van de zonen van een rijke neef van pappa trouwde in Shymkent. De bruiloft werd gehouden in een nieuw restaurant (pas enkele weken geopend) waar zowaar de toiletten aan westerse maatstaven voldeden. In een eetzaal ter grootte van een sporthal was ruimte voor zo’n 500 familieleden.

Bij een bruiloft in Kazachstan gaat het er niet zo zeer om of het paar gelukkig wordt, maar vooral hoeveel het allemaal wel niet gekost heeft om op te scheppen tegenover de rest van de familie. Zo werd mij vol trots verteld dat deze bruiloft maar liefst 3000 dollar koste. Over het geluk van het paar hadden zowel Elmira als ik onze twijfels. Tijdens de gehele avond zaten ze met de droeg en padroeska op een verhoging zodat iedereen ze duidelijk kon zien, maar we hebben de bruid en bruidegom niet met elkaar zien spreken. De bruid kon evenwel opvallend goed overweg met de droeg. De padroeska had vooral oog voor haar blitse mobiele telefoon, waarschijnlijk een presentje dat ze had gekregen op deze gedenkwaardige dag. Elmira wist te vertellen dat het nieuwe paar sinds twee weken bij elkaar woont. Dat zou een oorzaak voor de wat verkoelde relatie kunnen zijn. Ook was het al eens in de familie voorgekomen dat een echtscheiding 1 dag na de bruiloft voltrokken werd. Het is niet altijd liefde op het eerste gezicht in dit land.

De terugreis per minibusje met 18 grotendeels alcoholisch aangeschoten familieleden werd enkele keren onderbroken voor een noodzakelijke plaspauze. Bij gebrek aan een autoradio werd de tijd gedood met het zingen van liederen waarbij mijn vertolking van “Aan de Amsterdamse grachten” zelfs een internationaal applaus opleverde.

Sneeuwruimen is niet de sterkste van de Kazachstanen. Toen we ’s nachts om 2 uur terugkwamen was het klauteren en glijden over de sneeuw op het betonpad naast het huis. Daarom besloot ik de dag daarop te gaan sneeuwruimen. Het resultaat bleef niet onopgemerkt. Omdat het kennelijk niet de bedoeling is dat een Westerling bij Kazachen het straatje schoon staat te vegen wordt nu iedere ochtend voor ik opsta het gehele betonpad door pappa of Ruslan schoongeveegd. Een geval van het gras voor de voeten wegmaaien, maar wel erg gemakkelijk voor de rest van de familie.

De dames onder de varkens op de boerderij in de bergen hebben al enige weken last van liefdesverdriet en waren in de wijde omtrek naarstig op zoek naar een geschikte levenspartner. Omdat er vanwege de benodigde gezondheidscertificaten nog geen zicht is op levering van sperma vanuit Europa werd daarom besloten een beer (mannetjesvarken) aan te schaffen om voorlopig het inseminatiewerk voor ons te verrichten. Gisteren zijn we daarvoor naar de markt gegaan. Omdat Kazachen geen liefhebbers zijn van varkens (ze vallen voornamelijk op schapen en paarden) worden grote varkens niet op de markt zelf verkocht maar bij mensen thuis. Alleen de biggetjes worden vanuit de kofferbak van auto’s van voornamelijk Russische eigenaars te koop aangeboden. Deze verkopers weten echter meestal wel waar grote varkens te koop zijn en zo hebben we een viertal kleinschalige fokkers in Wanovka bezocht om te kijken of zij een geschikt exemplaar hadden. Bij 1 gezin vonden we wat we zochten, een nog niet gecastreerde beer van twee jaar oud, luisterend naar de naam Boris en zo’n 120 kilogram, bij eigenaren die wel wat geld nodig leken te hebben. Elmira had hier al eens eerder een beer gekocht die al voor zo’n 50 nazaten had gezorgd, maar die was inmiddels gecastreerd en dan werkt het voortplantingsmechanisme niet meer zo goed. Voor de leken: een niet gecastreerde beer is praktisch onverkoopbaar. Zowel het dier zelf, als het vlees stinkt ontzettend en na castratie moet er drie maanden met slachten gewacht worden voor de stank verdwenen is. Wanneer dan in deze barre tijden plotseling een auto voor komt rijden met mensen die een dergelijk dier zonder meer willen meenemen is dat een geluk bij een ongeluk en Elmira wist hier handig gebruik van te maken zodat uiteindelijk het dier onder de actuele vleesprijs voor 120 euro aangeschaft werd. Het dier mag nu eerst zijn kunstjes vertonen, wordt dan van zijn klokkenspel ontdaan en afgemest om vervolgens aan het eind van de winter als de vleesprijs traditioneel het hoogst is verkocht te worden. Aardig voordeliger dan sperma importeren, maar de kwaliteit van de biggen is natuurlijk ook een stuk minder.

Na de koop kwam pas het echte probleem. In een oeazik (legerjeep) is achterin wel genoeg ruimte om twee schapen te vervoeren, en onze pink Wietske 1 had ook al eens op de achterbank mogen zitten, maar transport van een 120 kilo zwaar foklustig stinkend varken bleek een geheel nieuw experiment. Vier mensen uit de buurt werden opgetrommeld om te helpen het dier in de achterbak te laden en na een kwartier moddergevecht lukte dat ook eindelijk. Dit varken bleek echter niet van zins om daar netjes liggen te blijven en had al na 10 seconden door dat de achterbank niets meer dan een klapbank was die hij met zijn kop zo om kon duwen. Elmira, niet bang voor slangen, spinnen en stieren maar duidelijk wel voor varkens gilde en sprong de auto weer uit. Als Nederlander wat meer gewend aan deze roze poepfabrieken stelde ik mijzelf kandidaat om als tegengewicht op de achterbank te gaan zitten en elke keer als Boris zijn kop probeerde omhoog te steken maakte ik hem met een woeste brul en het weer naar beneden drukken van zijn kop duidelijk dat het maar beter was rustig te blijven liggen. Boris, duidelijk onder de indruk van deze onverschrokken volvette Hollandse Edammer kaas, staakte dan ook na verloop van tijd zijn pogingen om zijn plaats achterin in te ruilen voor een plekje bij de voorruit. Elmira was mij inmiddels komen vergezellen op de achterbank, duidelijk een beetje bang en af en toe bijna overgevend van de stank van de nieuwe aanwinst maar over de besneeuwde wegen en paden wisten we Boris uiteindelijk na bijna een uur veilig op de boerderij in de bergen af te leveren. Daar was hij duidelijk blij dat hij met ons deze barre tocht ondernomen had. Direct werd hij omringd door een tiental paarlustige jongedames wat hem voor een geheel nieuw dilemma stelde, welke nu eerst?

Het zal wel duidelijk zijn dat zowel de oeazik als wijzelf na dit avontuur aan een wasbeurt toe waren…

Een van de meest gewaardeerde geïmporteerde goederen uit Nederland blijken de oornummers te zijn die door Ruslan en Elmira vol enthousiasme werden aangebracht. Bij de volwassen varkens en koeien blijkt het praktisch onmogelijk ze nog aan te brengen door de dikke laag kraakbeen, maar er zijn nu al zestien kalfjes van een nummer voorzien. Dit scheelt een heel stuk werk in de administratie van mamma die tot nu toe van alle runderen in een boek schetsen maakte.

Ik heb een foto van het schetsboek bijgevoegd waar de gegevens van Boxer vermeld staan, de stier die Elmira en ik vorig jaar bij ons huwelijk cadeau hebben gekregen. Binnenkort gaan Elmira en ik met de digitale camera wederom de bergen in om van alle dieren een foto te maken en die voor mamma uit te printen zodat ze duidelijke afbeeldingen heeft van alle dieren. Beschaving doet langzaam zijn intrede in dit afgelegen gebied.

Ik heb ook een foto bijgevoegd van Wietske 1. Ze is inmiddels in verwachting van haar eerste kind.

En dan nog het laatste nieuws, zo juist was Nederland bijna een minuut op het Kazachse televisiejournaal met beelden van de ergste storm en hoogste water in de afgelopen zeven jaar. Zo slecht heb ik het in Kazachstan dus nog niet.

Groeten van Lammert en Elmira

Hallo Holland,

Dat er sneeuw gevallen is, is niet de enige verandering hier in het dorpje in Kazachstan. Ook op andere vlakken is het nodige veranderd, zo is de benzineprijs bijna verdubbeld ten opzichte van een half jaar geleden: Desastreus voor de keuterboertjes met hun benzineslurpende oude Russische tractoren, die al nauwelijks hun hoofd boven water konden houden. Na drie jaar economische groei van 10% per jaar zou er wel eens een recessie aan kunnen komen.

De gaten in de grond voor de opvang van het overtollige water van de douche, toilet en keuken zijn inmiddels vervangen door een heuse aansluiting op de riolering. Dat is ook wel noodzakelijk want na twee dagen niet gebruiken stond er 10 centimeter ijs in de WC pot. Dat de WC twee dagen niet gebruikt werd kwam doordat Elmira naar Almaty was om mij op te halen. Je raadt het dus al, de rest van de familie gebruikt ondanks de buitentemperaturen nog steeds het gat in de grond.

Mijn inschatting is, dat baboeska Rostov minimaal 95 wordt. Deze taaie Russin heeft wat last van achteruitgaande geestelijke vermogens (ze krijgt zo’n kindse glimlach op haar gezicht) maar het is met name de omgeving die daar hinder van ondervindt, niet zijzelf. Ze woont nu in het huis in het dorp en elke ochtend staat ze vroeg op om het kippenhok uit te mesten. Daarna schept ze het pad sneeuwvrij en zoekt ze alle rommel bij elkaar om op te stoken in de banje. De hele dag is ze buiten, ondanks de vrieskou, en eten doet ze niet meer dan nodig; en dat is niet veel… Nu ik dit mailtje schrijf doet ze de afwas. Als het hotel straks klaar is zou het een goede hulp zijn.

[…]

Dat dit dorp niet zonder zijn oude tradities kan blijkt ook wel uit de overbuurman Jirzan. Jirzan kennen jullie vast nog wel als de overbuurman met de jeep die ons o.a. naar de Aksu kloof gereden heeft. Jirzan is zich er duidelijk bewust van dat hij, ondanks zijn bruisende leeftijd van 26, met zijn pokdalige gezicht en zijn buikje niet zo in de smaak valt bij de gemiddelde Kazachse vrouw dus heeft hij zijn ouders gevraagd een aanstaande bruid op te zoeken. Na vier vrouwen die niet aan de smaak van Jirzan voldeden is nu in een dorpje vlakbij een geschikte kandidaat gevonden. De ouders hebben overeenstemming bereikt over de bruidschat en iedereen weet ervan, behalve de vrouw zelf. Jirzan rijdt nu periodiek door het dorpje om te kijken of zijn aanstaande buiten loopt en als dat zo is zal hij haar volgens oud Kazachse traditie ontvoeren in zijn jeep en naar zijn ouderlijk huis brengen. Lang leve de gelijkheid tussen man en vrouw!

We leven in 2003, maar volgens Elmira vindt nog steeds 25% van alle huwelijken in Zhabagly op deze manier plaats. Het geeft een wat genuanceerder beeld op het hoge echtscheidingspercentage in de regio.

[…]

Gisteren zijn we wezen kijken naar een te koop staand huis. Volgens Elmira en haar vader het huis waar het minste reparatie noodzakelijk is. Vroeger is het van een tante van Elmira geweest, het is later gekocht door een Oezbeekse familie die nu in een andere plaats wil wonen en het huis weer te koop aan biedt. “Het minste reparatie is nogal een relatief begrip. Er is geen toilet, de waterleiding is buiten, maar op dit moment bevroren dus het is mij een raadsel hoe de zes mensen die er nu wonen overleven. De kozijnen zijn bij de bouw geschilderd maar later nooit weer, het dak van zo’n slechte kwaliteit dat het er bij een storm al eens in zijn eentje vandoor is gegaan en in één kamer was het maar beter dat ik niet naar de hoek liep want de houden vloer was daar door de paddestoelen nogal veerkrachtig…

Samen met 3 hectare grond kwam dit idyllische optrekje op drieëneenhalf duizend dollar, dus zeg maar drieduizend euro.

Zelfs Elmira vond de prijs prestatieverhouding niet helemaal in de haak maar dit was het beste wat op dit moment te koop was. Dus waarschijnlijk gaan we toch maar bouwen, kunnen we het toilet en douche direct meebouwen en isolatie aanleggen zodat we ’s winters niet koud zitten.

Want aan kou hebben de Kazachen een hekel. Het is gebruikelijk dat ze met muts op en twee truien aan in dezelfde kamer zitten waar ik van mijn overhemd mijn mouwen nog opgestroopt heb. Duidelijk een kwestie van genetische aanleg volgens mij. Ik begin er langzaam achter te komen dat het niet voor niets is dat het juist de Nederlanders zijn die je overal ter wereld vindt. Waarschijnlijk is de combinatie van de natte winderige herfst, koude winters, druilerige lentes en zompige zomers ideaal om een sterk ras te kweken dat zich aan elke weersomstandigheid kan aanpassen.

Zo, tot nu toe de opbeurende verhalen voor vandaag, zodra er weer wat melden is komt er weer een berichtje uit dit verre land. Dat zal wel nooit zo lang duren want vanavond ga ik naar een originele Kazachse bruiloft om te zien hoe onze eigen bruiloft ook gevierd had kunnen worden.

Groeten uit Kazachstan

Dit bericht heb ik op 18 december 2003 aan mijn familie gestuurd. Sommige stukken met een persoonlijke tint zijn verwijderd i.v.m. publicatie op internet.

Zhabagly is ‘s winters vaak besneeuwd. Deze foto laat de centrale weg door het dorp zien die uiteindelijk uitkomt bij het Aksu-Zhabagly natuurreservaat.

Een interessante plaats voor een buitenlander is het voormalige eiland Urk, met zijn haven, vuurtoren en dicht op elkaar gestapelde huisjes.