Dollar en roebel in vrij val
De devaluatie van de dollar ten opzichte van de euro is ook in Kazachstan niet ongemerkt gebleven. Tot voor circa anderhalf jaar geleden was de dollar onlosmakelijk met de lokale munteenheid tenge verbonden via de wisselkoers 1:150. Eén dollar leverde 150 tenge op, ongeacht de schommelingen op de internationale valuta markt.
De zwakte van de Amerikaanse munt ten opzichte van de Europeese zorgde ervoor dat de koppeling met de tenge uiteindelijk niet meer in stand gehouden kon worden en er ontstond een nieuw fenomeen, de tenge hield de middenkoers aan van de dollar en de euro met een gemiddelde omwisselkoers van nog steeds 1:150. Dus bij een dollarkoers van 135 tenge leverde een euro 165 tenge op.
Ook deze koppeling heeft echter sinds kort geen stand meer kunnen houden. Elmira vertelde dat de laatste koersdaling van de dollar op de internationale markten er voor had gezorgd dat voor een dollar nu nog maar 120 tenge’s aangeschaft konden worden tegen een euro koers van 170 tenge. Het verzoek was dan ook alle eventuele overboekingen van geld en boekingen van toeristen uitsluitend nog in euro’s te doen.
Het is verontrustend te constateren dat een voormalige republiek van de Sovjet Unie een munt heeft die sterker is dan de Amerikaanse dollar, en in staat is om ten opzichte van de dollar in anderhalf jaar tijd een koerswinst van 20% te boeken. Ideeën die bij mensen leven dat de huidige dollar-euro verhouding uitsluitend komt door een sterke euro wil ik hiermee dan ook ontkrachten. Als dat zo zou zijn zou de koers van de euro ten opzichte van de tenge omhoog gegaan zijn, bij stabiel blijven van de dollarkoers. Zeker ook, omdat Kazachstan een olie-exporterend land is waarvan de staatseconomie zijn inkomsten op dit moment voor 30% uit de olieindustrie haalt. Al die olie wordt betaald in dollars dus met een lage dollar ten opzichte van de tenge snijdt de Kazachstaanse overheid zich rechtstreeks in de vingers, tenzij een dergelijke lage dollarkoers noodzakelijk is vanwege internationale koersverhoudingen.
Het is dan ook mijn overtuiging dat de huidige val van de dollar niet het gevolg is van een externe factoren zoals een in de euro verenigd monetair Europa, maar veeleer van een intern probleem in de Amerikaanse economie waardoor de intrinsieke waarde van de dollar structureel omlaag gegaan is.
Met de dollar is nu ook de Russische roebel in vrije val gegaan. Ik wist niet beter of een roebel had ten opzichte van de tenge een wisselkoers van 1:4,8. Deze koers is nu in één maand tijd teruggezakt naar 1:3,8. Dit is overigens minder ongunstig voor de Kazachstaanse economie dan de lage dollarkoers. Sinds 1 januari vorig jaar hebben Rusland, Wit Rusland, Oekraïne en Kazachstan een verdrag gesloten voor vrij verkeer van goederen en personen, vergelijkbaar met de situatie in de Eurpeese Unie. Daardoor hebben Kazachstanen gemakkelijk toegang tot producten uit de Russische markt en zijn importheffingen en procedures opgeheven of in ieder geval vereenvoudigd. De koersdaling van de roebel heeft tot gevolg dat de Kazachstanen met hetzelfde geld meer spullen in Rusland kunnen aanschaffen, wat de welvaart versneld doet toenemen. De Russen zitten uiteraard met het tegenovergestelde effect dat producten uit Kazachstan duurder worden, maar dat is procentueel gezien een kleiner effect gezien de grootte van de economieën en aantal inwoners van beide landen.
