Lammert's Weblog

Economieën die lang in de verdrukking hebben gezeten kennen vaak een bijna ongekende groei zodra de belemmeringen voor die groei zijn verdwenen. Dit is een proces dat we in veel voormalige communistische landen zien. Na de “overname” van de Oost Duitsland door zijn bijna gelijknamige westerbuur zijn er grote hoeveelheden technologie in deze markt gestopt. Oude telefoonlijnen werden vervangen door de nieuwste digitale techniek. Bedrijven konden zelfs niet meer kiezen of ze bij een nieuwe telefoonlijn een analoge lijn of ISDN wilden hebben. ISDN werd verplicht.

Een dergelijke niet geleidelijke groei van technologie en met name infrastructuur in een land kost in eerste instantie veel geld, maar geeft een ongekende voorsprong op de oude economieën waar in het verleden veel geïnvesteerd is in ouderwetsere technologie. Een zelfde effect zien we nu ook in Kazachstan op het platte land optreden.

Vanwege de uitgestrektheid en lage bevolkingsdichtheid van het land zijn televisie en radio distributie altijd een moeizaam punt geweest in Kazachstan. In Zhabagly zijn met moeite vier televisiezenders te ontvangen, maar radio is er in het geheel niet. Daardoor wordt in veel gezinnen de televisie als een radio gebruikt die de hele dag op de achtergrond aan staat. De behoefte aan andere informatiemedia is derhalve groot.

Een trend die daardoor circa een jaar geleden is ingezet is, dat iedereen die zich dat kan veroorloven een sputnik antenn oftwel een schotel in de tuin zet. De wereld wordt hiermee plotseling oneindig veel groter. Het Russische taalgebied strekt van Alaska in het oosten tot aan Polen in het westen en is daarmee geografisch gezien het grootste aaneengesloten taalgebied ter wereld. Dit taalgebied wordt bestreken met vele televisiezenders die—juist vanwege de lage bevolkingsdichtheid—heel effectief kunnen werken vanaf satellietzenders. Daardoor is het niet ongewoon dat je ‘s ochtends naar het lokale nieuws in Wladiwostok zit te kijken, terwijl je ‘s avonds het wereldnieuws krijgt van één van de Moskouse zenders.

De schotel heeft letterlijk de buitenwereld voor veel Kazachen geopend en zo kwam het voor, dat enkele dagen geleden Elmira mij door de telefoon vertelde dat er een berghelling in de VS was ingestort, vele uren voordat het nieuws hier op het journaal was te zien.

Kazachstan ligt voor dergelijke ontwikkelingen om twee redenen op een gunstige geografische positie. Allereerst zoals al vermeld de grote gevariëerdheid van zenders die in de Russische taal in deze regio actief zijn. Daarnaast zijn zij buurland van China en onderhouden daar veel handelscontacten mee. Prijzen van consumentenelektronica liggen daardoor veel lager dan in Nederland. Een digitale satellietontvanger inclusief schotel met een diameter van 1,80 meter—nodig om het zwakke signaal op te vangen dat immers over een heel groot gebied verspreid wordt—is daardoor te koop voor minder dan 100 euro.

Lammert

Bijna twee jaar is ze nu al weer in Zhabagly en al meer dan een jaar wil ze graag terug naar Rostov in Rusland. Over een week is het zover; dan gaat Elmira’s grootmoeder terug naar haar geboortestad 3000 kilometer verderop.

Elmira’s tante is vandaag per trein overgekomen uit Rusland en als ze volgende week teruggaat zal ze haar moeder ook mee terugnemen. Dit zal heel wat gevolgen hebben in het gezin in Zhabagly. Aan de ene kant werd iedereen stapelgek van deze hyperactieve licht dementerende kranige 76 jarige, maar aan de andere kant verzette ze wel veel werk. ‘s Ochtend beginnen met thee zetten, vervolgens opruimen, afwassen, was op de waslijn en er weer vanaf bij een regenbui, eigenlijk alle klusjes die in het normale dagelijkse huishouden voorkomen.

Ik heb vandaag even kort met Elmira’s tante door de telefoon gesproken en dat ging wonderwel. “Echte” Russen articuleren veel beter dan Kazachen die Russisch spreken, dus na bijna een jaar tussen Kazachen gezeten te hebben die alle woorden half opeten is het verstaan van normaal Russisch bijna een eitje. Bijna, want ik ken uiteraard nog lang alle woorden en verbuigingen niet.