Lammert's Weblog

Periodiek gaat Elmira naar Shymkent om daar een echo van onze aanstaande gezinsuitbreiding te laten maken. Er zijn twee plaatsen in de stad waar een echo apparaat aanwezig is. Eén apparaat staat in de Oerombayev privé-kliniek bij het ziekenhuis waar Elmira afgelopen oktober een weekje opgenomen is geweest. De tweede mogelijkheid om een echo te laten maken is bij het radio-diagnostisch centrum. Vandaag gaan we naar het radio-diagnostisch centrum omdat dat op onze route ligt.

Medische zorg is niet zo geörganiseerd als in Nederland. Bij de ingang van elke medische instelling is een boekhoudafdeling, duidelijk aangegeven met het woord KACCA. Daar betaal je voor de dienst die je geleverd wilt hebben. Na betaling krijg je een bonnetje waarmee je naar de betreffende afdeling kunt lopen. Een secretaresse neemt daar het bonnetje aan, scheurt het doormidden als teken dat het gezien is en verwijst je door naar één van de specialisten. Een echo kost hier 555 Tenge (3,25 euro). Duurder dan in de privé-kliniek waar we enige tijd geleden 350 Tenge (2 euro) moesten neertellen.

In het radio-diagnostisch centrum zijn twee echo apparaten die elk door hun eigen specialist worden bediend. Zij zijn in concurrentie met elkaar en worden betaald aan de hand van de hoeveelheid patiënten die ze per dag verwerken. Er zijn daardoor geen lange wachtlijsten. Na een minuut of tien is één van de specialisten vrij en wij gaan naar binnen.

Knufsik is nu zo’n 30 weken oud en het lukt niet meer om hem helemaal in beeld te krijgen. Terwijl de specialiste—op deze afdeling werken alleen vrouwen—alle vitale zaken in beeld brengt kijk ik mee op de monitor. Alles zit erop en eraan. Het hartje tikt dat het een lust is, en het wordt steeds waarschijnlijker dat ik inderdaad de veroorzaker ben van dit alles. Knufsik heeft namelijk langere benen dan de gemiddelde Kazach, de eerste tekenen van Fries bloed dat door Knufsik’s aderen bruist…

Op naar de laatste tien weken.

Het eind van de winter is traditioneel de periode van de feestdagen. Zo is 8 maart—vandaag dus—de dag van de vrouw. Dit wordt door veel mannen aangegrepen om een dag vrij te nemen en zich lekker klem te zuipen, dus helemaal het begrip “dag van de vrouw” snappen doe ik niet. Dit zal wel een overblijfsel zijn uit de Sovjet tijd. Als Elmira het mij goed uitgelegd heeft was er op 23 februari de dag van de man—vast ook gevierd met de benodigde alcohol—en bij het begin van de lente wordt het Nauryz feest gevierd.

Daarna is het weer even rustig, want vanaf 23 maart moet het zaaigoed de grond in en is er geen tijd meer voor feesten. Alleen 9 mei volgt dan nog als de dag van de overwinning op de Duitsers in de tweede wereldoorlog. In de herfst wordt het wat rustiger met het werk op het land en september is de traditionele periode van de bruiloften.

Een uitspraak die booteigenaren wel kennen waarschijnlijk. In Kazachstan kun je het woord “boot” rustig vervangen door “auto” want de hoeveelheid onderhoud die mensen daaraan plegen te doen lijkt erg op de inspanningen die booteigenaren in Nederland zich getroosten. Onderhoud kun je het hier trouwens vaak niet noemen. Zoals ik al eens opmerkte was één van de eerste woorden die ik hier leerde “remond” waarvan ik in het begin vermoedde dat het “repareren” betekende maar wat ik maar snel heb vertaald met “sleutelen”.

Neem nu bijvoorbeeld de dynamo van mijn schoonvader’s jeep. Al in augustus vorig jaar was bekend dat deze niet helemaal zuiver werkte waardoor er een laadspanning van bijna 17 Volt werd gegenereerd—wel wat veel voor een 12 Volts accu. Met als gevolg een kokende accu en snel doorbrandende koplampen. Het probleem van de koplampen is toen “opgelost” door er 24 Volts vrachtwagenlampjes in te monteren. Elk probleem kent immers zijn eigen unieke oplossing.

Eindelijk is vandaag de spanningsregelaar van de dynamo vervangen door een nieuw exemplaar. Resultaat: een normale laadspanning. Dit had ook een half jaar eerder kunnen gebeuren want toen was al bekend dat de spanningsregelaar de veroorzaker was van de problemen. Maar laten we nu voor de aardigheid eens kijken naar de gevolgschade:

• Twee doorgebrande koplampen
• Zes doorgebrande lampjes van richtingaanwijzer, achterlicht en remlicht
• Bedrading rond de accu die moest worden vervangen omdat de isolatie weggevreten was door het rondspattende accuzuur
• Een verkorte levensduur van de accu door het overkoken.

Tuurlijk, je blijft lekker bezig en je hebt het geld van de spanningsregelaar even in je zak kunnen houden, maar of dat opweegt tegen de problemen die het uitstellen van de reparatie met zich mee heeft gebracht?

Sinds kort beschikt Zhabagly over een echte kapsalon. Zoals bij een aantal mensen wel bekend, heeft Elmira samen met haar zus Gulnara drie jaar in Rostov am Donau in Rusland gewoond. Gulnara heeft daar een kappersopleiding gevolgd. Dat kon ze tot nu toe niet in de praktijk brengen omdat haar schoonouders waar ze bij inwoonde niet wilden dat er steeds vreemden over de vloer kwamen.

Sinds deze winter wonen Gulnara, Sapar en hun twee kinderen echter in een eigen huis en ze heeft daar nu een hoekje ingericht als kapsalon. De belangstelling onder de lokale bevolking is groot. Kazachen mogen best ijdel genoemd worden en tot nu toe werd vaak gebruik gemaakt van de kapsalons in Wanovka op zo’n 20 kilometer afstand. De mogelijkheid om om de hoek het haar in model te laten knippen of een permanentje te zetten wordt nu door velen aangegrepen. Gulnara biedt haar diensten nog niet zo lang aan, maar toch heeft ze gemiddeld al zo’n 4 klanten per dag. Dat klinkt niet veel, maar de 400 tot 500 Tenge (2 a 3 euro) die dat per dag opbrengt is genoeg voor het inkopen van het noodzakelijke eten. Daarmee kan het gezin nu ook in het levensonderhoud voorzien in de wintermaanden, wanneer de agrarische activiteiten van Sapar stil liggen.

Bij mijn volgende terugkeer vanuit Nederland naar Kazachstan zal ik voor haar een droogkap meenemen die al jaren nog in de doos bij mijn ouders op de zolder lag en die mijn moeder nu aan Gulnara cadeau doet om de lokale economie hier te stimuleren.

Ongetwijfeld één van de meest futuristische producten in mijn bagage deze keer naar Kazachstan was een elektrische borstpomp, een cadeautje van mijn zus in verband met onze op komst zijnde gezinsuitbreiding. Voor de mannen en kinderlozen onder ons een kleine uitleg.

Veel moeders geven er de voorkeur aan borstvoeding te geven, maar dit is in veel situaties onpraktisch. Daarvoor zijn pompjes in de handel waarmee op een geschikt moment de moedermelk in flesjes kan worden opgeslagen die daarna op een later tijdstip als ware het normale flessenvoeding kan worden toegediend. In Kazachstan zijn zulke pompjes ook te koop, maar dit was de eerste die men ooit gezien had met snoer.

Een elektrische borstkolf? Jawel! Elmira wilde het bijna niet geloven, maar het was inderdaad een elektrische variant. “Nee”, zei ze, “dit is geen gewone borstkolf, het is een echte melkmachine!”

We hebben ons keukenmeubilair aangeschaft. Toch nog sneller dan verwacht door een samenloop van omstandigheden. Mensen die al eens bij ons in Kazachstan op bezoek zijn geweest zullen ervaren hebben dat niet alles in dit land altijd volgens plan verloopt.

Ons grootste probleem bij de voorgenomen aanschaf van de tafel en stoelen zat hem in het transport. Trouwe lezers weten dat we voor transport van grote huishoudelijke attributen nogal eens gebruik maken van de service van de streekbus. Daar zijn vaak zitplaatsen over en de chauffeur verhuurt die dankbaar aan mensen die iets te vervoeren hebben. Recentelijk is echter op het traject Shymkent-Zhabagly een kleinere bus ingezet waardoor de beschikbare ruimte voor vracht ook kleiner is geworden.

Gisteren belde echter Ruslan. Hij was op bezoek bij Sergei, de imker die ‘s zomers zijn korven op de boerderij heeft staan. Sergei wilde vandaag met zijn bestelbusje naar de houtmarkt in Shymkent om materiaal op te halen om nieuwe bijenkorven te maken. Het busje zou niet volledig vol zijn, dus Ruslan had al gevraagd of er ook twee tractorbanden mee konden. Voor ons meubilair zou ook nog wel plek zijn waarschijnlijk.

En zo komt het dat wij vanochtend vroeger dan normaal uit bed stappen en met de nodige financiële middelen op zak afreizen naar Shymkent. Het is verbazend hoe snel de wegen hier sneeuwvrij zijn. Hier en daar is nog een pluk sneeuw te zien, maar geen spoor meer van de ontberingen van enkele weken geleden. De houtmarkt en de markt voor auto-onderdelen liggen op loopafstand van elkaar aan de rand van Shymkent. Terwijl Sergei het hout op maat laat zagen gaan wij op zoek naar twee tractorbanden. Eén band is door ouderdom een maandje geleden spontaan geknapt en de andere is ook rijp voor vervanging. Daarom wordt er nu door mijn schoonouders diep in de buidel getast voor twee nieuwe.

Want tractorbanden zijn voorwaar geen goedkope aanschaf. Natuurlijk zijn banden hier in Kazachstan veel goedkoper dan in Nederland, maar voor twee banden moet uiteindelijk toch nog 48.500 Tenge neergeteld worden ofwel omgerekend bijna 300 euro. Het is wel duidelijk waarom mensen hier zo lang mogelijk wachten met vervanging van hun versleten banden en liever een klapband op de koop toe nemen dan te vroeg tot aanschaf van nieuwe over te gaan.

De banden worden op het hout in de laadbak gehesen en we stappen in onze eigen auto en rijden naar het centrum van Shymkent naar de winkel waar wij enkele dagen terug de meubels gezien hebben. Sergei blijft bij de houtmarkt wachten. Hij heeft zijn bestelbusje nog maar net gekocht en omdat de papieren nog niet op zijn naam gezet zijn fungeert de vorige eigenaar vandaag als chauffeur. Die heeft echter niet voldoende rij-ervaring om zonder brokken door grote stad te manouvreren. Daarom zullen we vanaf de winkel transport regelen tot aan de houtmarkt.

In de winkel blijken er acht stoelen op voorraad te zijn, we kunnen dus direct alle meubels meenemen. We rekenen af en een bestelbusje wordt gebeld. Binnen de stadsgrenzen van Shymkent wordt het afleveren van meubels door de winkel betaald, dus we hoeven niets bij te betalen voor het transport naar de houtmarkt. Een halfuurtje later zijn de meubels overgeladen en vangt Sergei de reis naar huis aan.

Wij blijven nog even in Shymkent om wat te eten. De stofzuiger thuis die nog uit de Sovjet tijd stamt wordt slechter en er is niet ver hier vandaan recentelijk een nieuwe elektrozaak geopend. De stofzuiger is een mooie aanleiding om te kijken wat daar zoal te koop is.

De inrichting van de nieuwe winkel valt ons hard tegen. Een soort volleybal zaal met een aantal rijen met stellingen waarop de handelswaar is geplaatst. Het is wel duidelijk waar men zich op richt, de Kazach die wil imponeren bij vrienden, familie en de buurman. Er staan meer dan vijftig verschillende televisies opgesteld, maar functionele huishoudelijke apparaten zijn er bijna niet. Elmira zoekt tussen de stofzuigers of er misschien eentje tussen zit die haar bevalt. Bij haar bezoeken aan Nederland heeft ze de stofzuiger van mijn moeder gebruikt. Die is voorzien van een puntige zuigmond waarmee het gemakkelijk is om ook in moeilijke hoekjes te komen. Dergelijke stofzuigers zijn nog niet hier in Kazachstan gearriveerd. Kleurige modelletjes genoeg, maar absoluut onpraktisch voor de huisvrouw. Elmira is resoluut, deze winkel hoeven we niet meer naar toe. Zonder stofzuiger reizen we daarom af naar huis.

‘s Avonds worden de stoelen en tafel in elkaar gezet. Net als veel meubels in Nederland zijn ze als bouwpakket geleverd en moeten ze met enkele schroeven en deuvels in elkaar gezet worden. Er kan weinig mis gaan en ik doe de eerste stoel voor. Elmira begint vervolgens met de tweede stoel en Ruslan komt ook al snel helpen. Voor de zekerheid schroef ik zelf alle zittingen vast op het frame, omdat daar geen voorgeboorde gaten in zitten en Kazachen over het algemeen niet het pietluttige oog voor detail en symmetrie hebben waar wij Westerlingen mee begiftigd zijn. Eén van de eerste spreekwoorden die ik hier leerde was Kazachem padjoet, oftewel voor een Kazach is het snel goed genoeg.

Zojuist hoorde ik op de radio dat Edwin de Roy van Zuydewijn van de rechter geen omgangsregeling met de hond krijgt na de scheiding van zijn prinses van Koninklijken bloede. Toen ik dit nieuws aan Elmira vertelde bood ze spontaan één van de puppies op de boerderij aan om cadeau te doen aan Edwin; problemen zijn er immers om opgelost te worden.

Voor ons zal een omgangsregeling er niet in zitten denk ik. Twee jaar geleden hebben we een hond gekocht—een teef met de naam Juliëtta—voor 20 Tenge (13 eurocent). Ze heeft eerst een hele tijd op de boerderij doorgebracht maar woont sinds deze winter bij ons in het dorp. Juliëtta heeft het niet zo op mij. Toen ik ongeveer een half jaar geleden op de boerderij was vond ze het nodig om mij met veel geblaf duidelijk te maken dat zij de baas was. Een normale Kazach zou gereageerd hebben door een paar stenen te gooien om haar weg te jagen, maar in plaats daarvan bleef ik staan, haar strak in de ogen kijkend. Dit was een wat ongewone reactie, dus ze bleef doorblaffen en ik bleef haar roerloos aankijken. Een kwartier en een schorre keel later besefte Juliëtta opeens dat ze misschien niet de juiste tactiek had gekozen. Misschien was dit buitenlands wezen wel niet zo agressief als die Kazachen, maar het was minstens zo vasthoudend. Ze schuifelde wat achteruit en zette het plotseling op een lopen, weg van die volvette vastberaden Nederlander.

Vier maanden hebben we elkaar niet ontmoet, maar toen ik vorige week het erf op stapte was meteen duidelijk dat Juliëtta mij nog niet vergeten was. Het blaffen stopte direct, de staart ging tussen de benen en ze schuifelde achteruit een beschermend hoekje in.

Welke lessen kunnen we hieruit trekken. Ten eerste dat een hond een goed geheugen heeft. Van katten wordt beweerd dat ze na zes weken hun vorige baasje vergeten zijn, maar dat is bij onze hond duidelijk niet het geval. Bovendien blijkt psychologisch overwicht beter te werken dan conventioneel wapengekletter. En is daar niet de hele maatschappij op gebasseerd?

Vandaag een rustige dag. Moe van de afgelopen dagen genieten we van een paar extra uren in ons bed. Elmira geniet extra. Het is de tweede dag dat ze op de elektrische deken slaapt—een erfstuk—en ze is er zeer content mee. Sinds mijn aanwezigheid in de familie hebben nogal wat technische noviteiten hun intrede gedaan. De wasmachine en keukenmachine zijn tot nu toe de favoriete attributen, maar het zou best kunnen dat de elektrische deken deze twee apparaten binnenkort van de troon stoot.

In de middag staat een bezoek aan Wanovka op het programma. Er zullen koekjes en vis worden ingekocht en bij de veterinaire apotheek moeten de nodige geneesmiddelen voor het vee worden aangeschaft. De reis verloopt zonder problemen. Het is elke keer weer verbazend hoe sterk de zon hier is. Elke dag wordt de sneeuwlaag zeker tien centimeter dunner en waar gisteren de weg nog zo smal was dat je nauwelijks een andere auto kon passeren is nu bijna het gehele asfalt weer zichtbaar. We moeten nog wel een omweg via Tulkebas nemen, maar de reguliere route wordt vandaag door mijn schoonvader met de bulldozer geveegd. Daarna zal hij het pad naar de boerderij sneeuwvrij maken zodat alles en iedereen weer normaal bereikbaar is.

Het aanbod verse vis is groot. Door de kou blijft de vis lang goed en hebben de handelslui extra voorraad ingeslagen. Het zijn met name zoetwatervissen zoals snoeken en meervallen, maar ik herken ook een stapeltje schollen. Elmira zoekt met zorg een vis van bijna 2 kilo uit. Die zal worden schoongemaakt terwijl wij de overige inkopen doen.

De veterinaire apotheek hoort bij ons vaste rondje. Antibiotica wordt ingeslagen en er wordt gekletst over het weer in Nederland. Deze veterinaire apotheek is één van onze reclamepunten. Onze stierdocumentatie ligt al meer dan een half jaar pontificaal op de balie en dat heeft—samen met onze autoreclame—onze naamsbekendheid aanzienlijk vergroot. Dagelijks worden we aangeschoten door mensen die hun koeien willen laten insemineren. Maar het seizoen begint pas over ca. een maand. De meeste kalveren komen in de winter ter wereld. Na twee, drie maanden is moederkoe daarna weer rijp voor een volgende dracht. We zijn benieuwd hoe de zaken dit jaar gaan lopen. Onze bekendheid is geen probleem meer, alleen de prijs van onze inseminatie laat potentiele klanten nog al eens schrikken. Maar daar kunnen we weinig aan doen gezien de inkoopkosten, transport en invoerrechten.

Bij terugkomst neem ik Elmira’s mobiele telefoon onderhanden. We hebben al bijna een jaar een mobiele telefoon hier. Erg gemakkelijk als de gewone telefoon het niet doet of wanneer we onderweg zijn. We hebben indertijd eenzelfde telefoon gekocht als ik al bezat, een Siemens M35. Het is handig wanneer je twee identieke telefoons hebt, zeker wanneer je een carkit in de auto hebt ingebouwd. De telefoon was vrij goedkoop hier en niet lang daarna kwamen we erachter waarom. Het lage gewicht deed ons al de wenkbrauwen fronzen en toen de cijfers heel snel van de knopjes verdwenen wisten we het zeker, dit was geen origineel Duits kwaliteitsproduct maar een kunstig nagemaakte variant uit een Chinese fabriek. De originelen zoals ze in Nederland te koop zijn hebben echter één nadeel: ze ondersteunen de Russische taal niet. Daarom heb ik in Nederland voor een appel en een ei op internet een kapotte M35 gekocht. De verkoper zal wel gedacht hebben wat ik daarmee moest, maar hij is vandaag uitstekend van pas gekomen om de Chinese kloon M35 op te waarderen. Het binnenwerk van de ene is in het omhulsel van de ander geplaatst, batterij er weer in, aanzetten en hopla! Een Russisch sprekende telefoon met Duits toetsenbord en waterafstotend omhulsel en Chinese batterij. Je wordt wel vindingrijk in dit land.