Lammert's Weblog

De regering in Kazachstan heeft een steunprogramma voor inseminatiestations, en wij vallen ook onder die regeling. Dat betekent dat we één keer per maand gratis stikstof krijgen voor ons spermavat. Dat stikstof wordt ons gebracht door mensen van het voormalige staatsfokprogramma.

Van het voormalige staatsfokprogramma zijn nog zo’n 150,000 doses sperma op voorraad in Shymkent. Deze oude doses worden verkocht, maar er is nauwelijks een nieuw fokprogramma om met vers bloed aan te vullen. Daardoor worden op dit moment veel koeien in onze regio geïnsemineerd met sperma van een stier uit 1969. Er zit dus niet echt veel vooruitgang in. Deze mensen hebben ook door dat ze aan vernieuwing van hun ras moeten denken. Ze kijken dan ook altijd met argusogen naar wat wij aan het doen zijn. Het liefst zouden ze één van onze stierkalfjes voor een paar centen overkopen en daarmee doorfokken alsof het een 100% Holstein Friesian is.

Maar zo gemakkelijk gaat dat niet. Wij creëren niet onze eigen concurrenten en wij gaan alleen voor 100% kwaliteitsstieren, dus tot nu toe hebben ze steeds bot gevangen. Vandaag werd weer stikstof gebracht en uiteraard kwam weer de vraag of ze een paar stierkalfjes konden kopen. Een ras met 50% Holstein Frisian en 50% lokaal was volgens deze man veel beter dan een 100% Nederlandse koe. Die kon niet tegen dit klimaat. Jaja, dat verhaal heb ik al zo vaak gehoord. Maar koeien uit Nederland worden al jaren lang succesvol geexporteerd naar landen als Iran en Saudi Arabië, dus daar trappen we niet meer in. Vriendelijk glimlachend heb ik heb hem dan ook verteld dat Nederlandse koeien opbrengsten kennen van ver boven de 30 liter, waar het lokale ras nogal schril bij af steekt. Ja, was het antwoord, maar dan moet je er wel goed voer in stoppen. Uiteraard, maar geldt dat niet voor alles? Als wij dieselolie in onze Lada gooien is het ook snel afgelopen.

Het is zeven uur in de ochtend. “Ik moet overgeven en heb buikpijn” hoor ik naast me.
“Moet ik een emmer halen?”
“Nee, voorlopig even niet, maar ik heb een stekende pijn in mijn buik”. De stekende pijn komt met perioden terug, en Elmira kan zich niet herinneren dat ze ooit hier last van gehad heeft.

Wat nu? Heeft onze Knufsik gehoord dat pappa er is en wil hij nu wel eens zien wie zijn verwekker is? Een paar weekjes te vroeg, maar wie weet. Elmira hijst zich in haar ochtendjas en de bodywarmer die ik uit Nederland heb meegenomen en ik start onze auto. Voor we vertrekken staat ze nog even aan de rand van de sloot om het restant van de maaginhoud eruit te werken. Haar gezicht is grijs en grauw en ze strompelt naar de auto.

Het ziekenhuis in Wanovka is zo’n 20 minuutjes met de auto. Onderwijl knapt Elmira zichtbaar op. Ze lijkt wel wat op mijn moeder. Als die doodziek is, is het ook plotsklaps over wanneer de dokter in zicht komt. Voor de zekerheid laten we toch nog even de gyneacoloog er naar kijken. Nee, het is zeker niet Knufsik, die ligt nog lekker op zijn plekje en dat zal naar verwachting nog een week of drie duren. Waarschijnlijk heeft Elmira gisteren iets verkeerds gegeten wat er nu in rap tempo weer uitgekomen is. Kan gebeuren, overkomt iedereen wel eens, maar dan de volgende keer liever op een ander moment.

Gelukkig knapt Elmira thuis weer zienderogen op en lijkt alles erop te wijzen dat de gedroogde abrikozen of de paddestoelen van gisteren verkeerd gevallen zijn.

Beschaving zit niet in de grote zaken. Elk regime in de wereld is in staat grote infrastructurele werken zoals bruggen, dammen of wolkenkrabbers te bouwen. Beschaving zit hem in kleine dingen zoals pannenlappen waardoor je je handen niet brandt als je een hete pan van het fornuis haalt.

Pannenlappen hebben ze in Kazachstan niet en ik heb deze keer twee paar van mijn moeder meegekregen om in Kazachstan te gebruiken. De ronde modellen vallen hier zeer in de smaak, en ze lagen op tafel uitgestald toen Elmira’s oma van 81 vanmiddag binnen kwam. Oma woont schuin tegenover en altijd als ik weer in Kazachstan ben komt ze even langs om me welkom te heten.

Bijna direct viel haar oog op de uitgestalde gehaakte pannenlappen. Oh, wat waren die mooi! Handwerken kennen ze in Kazachstan niet, dus alles wat met de hand gemaakt is straalt ontzag uit. Wat een mooie theekop onderzetters. En of ze er alsjeblieft eentje mee naar huis mocht nemen? Ja natuurlijk.

En als een kind zo blij ging ze met haar gehaakte theekop onderzetter naar huis.

Na de lange reis en enerverende nacht val ik rond een uur of tien in de ochtend in diepe slaap. Even wat inhalen lijkt het lichaam wel te denken. Om een uur of vier staan er mensen buiten. De akim van het dorp (zeg maar de plaatselijke burgemeester) vraagt of ik thuis ben. Er is een televisieploeg uit Almaty overgekomen die een interview wil houden met deze zonderlinge Nederlander.

Nu is het niet de eerste keer dat de televisie langskomt, maar meestal weten we het wel van te voren. Chabar (de Kazachstaanse Van Gewest tot Gewest) is in 2002 al een paar keer langs geweest om onze toeristische activiteiten te filmen en een maandje geleden was er een televisieploeg van een andere Kazachstaanse zender om ons eerste kalf van een Nederlandse stier vast te leggen. Helaas lukte dat toen niet vanwege de weersomstandigheden. Maar nu stond het zware geschut voor de deur. Een afvaardiging van “Pjervei Kanal” (Russisch voor “het eerste kanaal”), het belangrijkste Russische televisiestation dat je een beetje zou kunnen vergelijken met de BBC. Pjervei Kanal zendt uit van Wladiwostok tot de Poolse grens, en van Nova Zembla tot de grens met Afghanistan.

Deze mensen zijn bezig met een reportage over de tulp die in vroeger tijden vanuit Kazachstan via Turkije naar Nederland is gekomen. Zij waren verrast te horen dat er nu een Nederlander terug was gekomen om Nederlands rundvee te introduceren. Nederland is—ook hier—vooral bekend vanwege zijn tulpen en zijn zuivelproducten dus dit was een te mooi toeval om niet in de reportage mee te nemen. En dan natuurlijk daarbij het romantische verhaal van de twee geliefden die elkaar bij toeval vinden en hun geluk in Kazachstan gaan beproeven.

En daar sta je dan, met de slaap nog in de ogen, het haar snel uitgekamd en in de haast uit de kast een paar kleren uitgezocht om vervolgens met een grote microfoon onder de snufferd de Russische vragen te beantwoorden. Oh ja, en of ik ook in het Russisch een paar vragen wilde beantwoorden, want dat stond zo goed om te laten zien dat ik echt geïntegreerd was met de lokale bevolking.

De uitzending is donderdag over een week. Ik ben benieuwd. We krijgen een gemonteerde videoband opgestuurd, zodat belangstellenden in Nederland het later nog eens kunnen nazien.

Was ik de vorige keer er nog vast van overtuigd dat in het vervolg met KLM zou reizen, de absurd hoge prijs die ze durven te vragen voor een ticket wanneer je langer dan een maand in Kazachstan verblijft heeft mij nu toch weer anders doen besluiten. Dus mijn Flying Dutchman card blijft voorlopig even ongebruikt omdat ik weer eens met Lufthansa vlieg.

Er is een groot nadeel aan de Lufthansa vlucht: je moet er zo vroeg je nest voor uit. Daar is nu zelfs geen sprake van. De schipholtaxi die mij ‘s ochtends naar de luchthaven brengt is er al om half vier. Ik ben dus maar niet gaan slapen en heb deze tijd gebruikt om mijn spullen in te pakken. De schipholtaxi is zo vroeg, omdat een medepassagier al vroeg moet vertrekken. Heb ik in ieder geval voldoende tijd om op Schiphol mijn bagage in te checken en nog even met Elmira te bellen dat ik er aan kom.

De vlucht van Amsterdam naar Frankfurt gaat in een toestel van Lufthansa met de oude indeling. Dat wil zeggen dat er de grijze stoelen in staan met voldoende beenruimte waarmee ze in het verleden zoveel reclame hebben gemaakt. De vlucht vanaf Frankfurt gaat in een ander toestel. Deze hebben ze waarschijnlijk overgenomen van een failliete maatschappij—ik hoop tenminste niet dat dit hun nieuwe indeling wordt—want de stoelen staan opeen gepakt met nauwelijks beenruimte voor mij. Gelukkig is de plek naast mij nog vrij en kan ik daardoor schuin gaan zitten. Niet echt een ideale houding, maar het gaat.

En toch is het niet nodig dat Lufthansa haar stoelen op deze manier indeelt. In het toestel zijn zeker 50% van de zitplaatsen leeg, en ik heb—afgezien van de Air Astana vlucht—nog nooit een vlucht naar Kazachstan meegemaakt waarbij alle stoelen bezet waren.

In Kazachstan gaan de dingen ongewoon snel. Ik beland bijna vooraan de rij met wachtenden voor de paspoortcontrole en ben daar dus vlot doorheen. Net als ik naar de bagageband loop zie ik mijn blauwe tas met rode kofferriem voorbij komen. Ik neem een kort sprintje en vis de reistas nog net op tijd van de band voor hij weer op zijn rondje achter de couliezen verdwijnt. Achter de glazen schuifdeur staat Ruslan mij al op te wachten waardoor we om half elf ‘s avonds op ons logeeradres zijn. En dat is weer een voordeel boven KLM. Die vlucht komt pas in de nacht aan.

Wie herinnert het zich niet van een jaar of 20 geleden. De zure regen zou ons land overvallen, de bossen zouden afsterven, het einde van het groene Nederland. De schreeuw van de zure regen is verdwenen. De bossen in Nederland staan er beter voor dan ooit en voor de jongere generatie is zure regen een onbekend begrip.

Hoe ik hier op kom? Ach sentimenteel misschien, maar zo vlak voor een lang vertrek naar Kazachstan maak ik altijd nog even een rondje. Soms met de auto langs bekende plekjes, of zoals vandaag door de tuin. Daarbij viel mijn oog op de Atlas Ceder die Elmira en ik anderhalf jaar geleden grondig onder handen genomen hebben. Alle takken onderaan hebben we toen weggezaagd om weer een ongehinderd looppad te creëren. Nu—twee winters later—heeft de boom aardig aan diameter gewonnen, de schors is bezig de wonden van de takken te overdekken en de boom blaakt van gezondheid.

Veel zaken in ons leven zijn een hype. Duren maar even, maar op het moment dat ze er zijn lijkt het alsof het ons voor eeuwig in de ban zal hebben. Wie dacht in dezelfde tijd van de zure regen niet dat de kubus van Rubic hét speelgoed van de moderne mens zou blijven? De bomen weten beter. Zij blijven staan en groeien door. Soms wat langzamer soms wat sneller, maar in ieder geval met minder stress en problemen dan wij menselijke schepsels.

Zie verder http://scholieren.nrc.nl/weekkrant/2002/25/51.shtml uit de scholieren editie van het NRC Handelsblad.

Een interessant artikel is bovendien dit artikel van Skepsis, waarin de achtergrond van milieubewegingen om bepaalde standpunten uit te blijven dragen ook als daar minder reden voor is wordt verduidelijkt.

Ik heb zojuist mijn dagelijkse telefonische contact met Elmira gehad. Het is in het zuiden van Kazachstan tropisch warm. De thermometer staat op 34 graden. Dit is in schril contrast met de temperaturen in de afgelopen winter. Het is bijna niet voor te stellen dat ik nog geen twee maanden geleden op dezelfde plek met een pikhouweel in ijsbergen van meer dan een meter heb staan te hakken om een weg te banen voor onze auto.

Het zijn de geneugten van een landklimaat waarbij de overgang tussen winter en zomer zeer scherp is. Gedurende april en mei kan er nog wel een tijdelijke omslag plaatsvinden. Voordat de zomer definitief zijn intrede doet zijn er dan nog periodieke heftige regenbuien en dagen van lagere temperaturen. Ik mag zelf binnen een paar dagen aan den lijve ondervinden hoe de weersomstandigheden daar zijn.

De afgelopen maanden hebben er in de voormalige Sovjet republieken nogal wat veranderingen plaats gevonden. In Georgië, Oekraïne en recentelijk Kirgizië moest het regiem wijken voor een nieuwe lichting. Aan Kazachstan lijken dergelijke politieke aardverschuivingen voorbij te gaan. Dat was al mijn eigen ervaring na vele maanden in het land en op het arme platteland te hebben gewoond, en wordt nu bevestigd in een artikel in de World Peace Herald.

De reden voor deze immuniteit ligt in een aantal factoren, zowel geografisch, sociaal als politiek.

Ten eerste heeft Kazachstan een gigantische rijkdom aan bodemschatten. Er wordt geschat dat zo’n 60% van de totale bodemschatten van de voormalige Sovjet Unie in dit land gelegen zijn. Hierbij moet niet alleen gedacht worden aan de olie uit de Kaspische zee, maar ook uranium, vele metalen en andere zeldzame delfstoffen zijn hier in overvloed te vinden. Dit geeft uiteraard een goede uitgangspositie.

Daarnaast is Kazachstan ten gevolge van zijn historie een multi-culturele samenleving in de strikste zin van het woord. Geen van de bevolkingsgroepen heeft een absolute meerderheid en er is ook geen overheersende religie. Elke bevolkingsgroep heeft bovendien zijn eigen specialiteit. De Kazachen zijn het meest in management functies te vinden, Russen en Wolga Duitsers bekleden van oudsher de technische functies, Oezbeken bemoeien zich met de intensieve landbouw en Oeigoeren kennen hun nijverheid. Jaloezie of onderdrukking tussen verschillende bevolkingsgroepen is daarom een bijna onbekend verschijnsel.

Daarnaast heeft de Kazachse regering al vroeg door gehad dat je een land niet kunt besturen zonder een goed financieel en economisch beleid. Veel wetten zijn erop gericht geweest om het aantrekken van buitenlands kapitaal te vergemakkelijken en investeerders uit het buitenland vertrouwen te geven. Denk hierbij aan het afschaffen van de uitnodigingsplicht voor visa in vele situaties, de garantie tot het hebben van eigen bezit voor buitenlandse ondernemingen en een sluitende patent wetgeving. Hierdoor ontvangt Kazachstan ondanks zijn achteraf gelegen ligging het hoogste bedrag aan buitenlandse investeringen per hoofd van de bevolking van alle GOS landen. Nederland staat hier na de VS op de tweede plaats met een bedrag aan investeringen van 1.9 miljard dollar alleen al in 2004. Dit geld verdwijnt niet alleen in de staatskas of in de binnenzakken van hoge bestuurders, maar wordt aan de bevolking teruggegeven in de vorm van grote projecten zoals het ontsluiten van gebieden met snelwegen, het aansluiten van alle dorpen en huizen op de waterleiding tijdens het huidige drie jarenplan en het moderniseren van communicatiestructuren zoals het telefoonnet. Bovendien heeft het land in navolging van o.a. Saoedi Arabië een financiele pot waarin de olieopbrengsten deels worden ondergebracht om fluctuaties in de olieprijs op te vangen.

Door de manier waarop Kazachstan in de lokale economie investeert geeft ze een signaal af aan de lokale bevolking. De infrastructuur wordt geregeld, maar de werkelijke vorm van inkomsten is een keuze van de bevolking zelf. Hiermee wordt het zelfstandig ondernemerschap gestimuleerd wat een veel betere invloed op de economie heeft dan het investeren in grootschalige werkgelegenheidsprojecten zoals Kolchozen etc. Vrij ondernemerschap is het toverwoord. Wie wil heeft het goed in Kazachstan. Wie niet wil zal nog even last blijven houden, maar dat zijn ook de mensen die niet de puf hebben om een revolutie te beginnen. Daarom is de kans dat Kazachstan binnenkort hetzelfde lot ondergaat als andere republieken uit de voormalige Sovjet Unie zeer gering.

De recente publicatie van de resultaten van een onderzoek van de ecnomische groei van de voormalige republieken van de Sovjet Unie toont ook aan dat Kazachstan zich niet in de gevarenzone bevindt. In dit onderzoek is de economische ontwikkeling sinds de onafhankelijkheid uitgezet tegen het bruto nationaal product zoals dat gold aan het eind van de Sovjet tijd. Van de zeven landen waarvan het BNP nog altijd beneden dat van 1991 ligt hebben er vier in de afgelopen tijd een revolutie ondergaan. Daarbij gaat het om Moldavië, Oekraïne, Georgië en Kyrgizië. De overige drie landen zijn Tadjikistan, Azerbaidzjan en Rusland. Met name een revolutie in het laatste land zou grote gevolgen kunnen hebben.

Lees meer over dit onderzoek op http://en.rian.ru/world/20050421/39717750.html.