Ruslan heeft al tijden last van zijn pink. De vinger hangt er maar wat bij, de hand is dik en het is lastig en pijnlijk om hem recht te trekken. Net zoals een Kazach een auto pas repareert als de onderdelen achter hem op het wegdek zijn gevallen vond Ruslan het tot nu toe niet nodig om naar de dokter te gaan. Maar de klachten worden niet minder en vandaag hebben Elmira en ik hem eindelijk kunnen overtuigen dat het toch niet zo’n slecht idee is om in het ziekenhuis een Röntgenfoto te laten maken om te kijken of er niet iets gebroken is. Omdat Ruslan ook in Shymkent onderdelen voor de tractor moet kopen gaat hij vandaag mee naar het diagnostisch centrum aldaar.
Medische zorg is in Kazachstan anders georganiseerd dan in Nederland. De basisvoorzieningen—zoals de huisarts, vaccinaties voor kinderen en dergelijke—zijn gratis, voor “specialistische” hulp zoals het maken van Röntgenfoto’s moet een nominaal bedrag betaald worden. Voor 460 Tenge (nog geen drie euro) wordt er een foto van Ruslan’s hand gemaakt en kijkt een specialist wat er aan de hand is. Op de foto is geen breuk te zien. De arts adviseert Ruslan om naar een rheumatoloog te gaan voor verder onderzoek, maar daar heeft hij geen tijd voor. Het is hooitijd dus er moet gewerkt worden. Als de pink er in september nog losjes bijhangt is dat misschien een optie.
In Kazachstan houden ziekenhuizen en andere medische instellingen geen uitgebreid patiëntenarchief bij en dus krijgt Ruslan de Röntgenfoto mee naar huis.
Het leven in Kazachstan is saaier dan in Nederland. Daarom heeft men er een handje van om als er iets gevierd moet worden om dat dan heel uitbundig te doen. Ik heb al eens geschreven over het grote aantal bruiloften dat plaats vindt in de herfst. Gisteren was het feest bij de overburen. Van heinde en verre waren familieleden gekomen om aan het feest deel te nemen. De overbuurman werkt in het Aksu-Zhabagly natuurreservaat en daarom stond er voor overdag een bezoek aan het reservaat op het programma.
Voor de avond was een life band ingehuurd. Wij hebben dat geweten. Ondanks de goede geluidsisolerende eigenschappen van een 60 centimeter dikke muur van leem en stro lagen we op onze superorthopedische matrassen heen en weer te schudden. Tot twee uur ‘s nachts hield de band de sfeer erin. Vandaag gaat het feest nog door, maar hopelijk zijn de feestgangers tegen de avond zo ladderzat van de wodka, dat ze niet nog eens zo’n luidruchtige nacht gaan produceren.
Van jaren geleden herinner ik mij nog de reclame op de televisie met het muziekje “Ik hou van lekker fris, ik hou van lekker anders, ik hou van lekker anders lekker fris”. Het melodietje om Heinz Sandwich Spread aan te prijzen. Ik heb dat spul nooit op mijn brood gesmeerd. Het is altijd gebleven bij zaken als hagelslag, kaas en banaan.
Sinds kort beschikken we over een grote nieuwe koelkast en die moet natuurlijk vol. Toen we bij het winkelen in Shymkent in de supermarkt tegen een rek met allemaal Heinz sauzen aanliepen en ik de Sandwich Spread zag staan besloot ik daarom om maar eens een potje te proberen. De eerste pot is nu bijna leeg en ik moet toegeven, het overtreft alle verwachtingen. Het lijkt een beetje op selleriesallade, maar dan voller van smaak. Gek eigenlijk. Wanneer dat melodietje van 15-20 jaar geleden niet door mijn hoofd had gespeeld dan had ik het potje hoogstwaarschijnlijk in de schappen laten staan. Interessant hoe reclame ook na jaren nog zijn werk kan doen.
Even wat nieuwe informatie over de gelegenheidsaankoop van een koe en kalf die we bijna een maand geleden gekocht hebben. Na een maand elke dag een beetje bijvoederen en fris gras van de berghellingen is de productie nu van 3 naar 12 liter melk per dag. Een goede productie gezien de stier en koe waar dit dier van afstamt.
De les die we hieruit kunnen leren: Je kunt uit de onderkant van een koe niet meer halen dan je er aan de voorkant instopt. Het is af en toe echt schrikbarend hoe “economisch” de Kazachen hier denken. Althans economisch is het woord dat ze zelf gebruiken waneer ze weer ergens een paar Tenge op bespaard hebben. Kortzichtig zou ik het liever willen noemen.
“Wauw, ik ben al een maand en één dag”, lijkt Nathalie hier te denken, “een echte grote meid!”
Nathalie is vandaag één maand oud geworden. Van pappa en mamma heeft ze een mooi cadeau gekregen, een mobiel die muziek maakt, ronddraait en boven het bed gehangen kan worden. Met de klompjes van neef Sybren aan is het een echte feestdag.
De eieren van onze kippen smaken vandaag niet zoals we gewend zijn. Nadat ze gekookt zijn is de inhoud op sommige plekken nog waterig en korrelig. Dat ze bebroed zijn is onwaarschijnlijk, want ‘s ochtends en ‘s avonds kijken we in het kippenhok of er nieuwe productie is.
Vandaag zijn we er achter welk probleem er met de eieren is. De nieuwe koelkast staat af fabriek vrij koud afgesteld en de thermometer die we er gisteren in gelegd hebben geeft aan dat het er -2 graden Celcius is. Niets mis dus met de eieren zelf, maar ze zijn waarschijnlijk bevroren geraakt. Een kwestie van de thermostaat een beetje bijstellen en we hebben in het vervolg weer prima eieren van onze eigen kippen.
Vier dagen zitten we inmiddels zonder stroom. 17 gezinnen zijn van de transformator afgesloten omdat de centrale elektriciteitsmeter van dit segment voor de zoveelste keer opgefikt is. Tot nu toe heeft men altijd de meter laten repareren omdat dat iets goedkoper is dan een nieuwe te kopen, maar als Nederlander met een wat andere kijk op de zaak heb ik besloten vanochtend naar Shymkent te gaan om een nieuwe elektriciteitsmeter te kopen. Wat die nieuwe meter meer kost dan een reparatie betaal ik uit eigen zak. Tenslotte gaat het niet om grote bedragen en ik heb er groot belang bij dat de stroomvoorziening in de straat probleemloos verloopt. Ik moet bovendien nog olie kopen voor onze auto, dus dat kan in één actie door.
Vroeg in de ochtend vertrek ik naar Shymkent. De ochtendstond heeft goud in de mond zogezegd, en in Kazachstan geldt ook de ochtendstond heeft koud in de mond. Tot een uur of elf is het heerlijk koel. Pas daarna begint de zon te branden. Zelf heb ik geen problemen met vroeg naar Shymkent te gaan maar Elmira heeft altijd zogezegd moeite met opstijgen. Nu Nathalie onderdeel uitmaakt van ons gezinnetje is dat nog een graadje erger geworden. Maar nu ik alleen ga is er geen probleem om al vroeg af te reizen. Elmira en Nathalie kunnen dan nog een paar uur doorslapen.
Op de bazaar in Shymkent kan ik inmiddels mijn weg vrij goed vinden. Wij hebben al eens eerder een elektriciteitsmeter en een stel automaten gekocht voor ons in aanbouw zijnde huis, maar dat was voor 380, terwijl we nu een meter voor 220 moeten hebben. De prijs blijkt zelfs nog aanzienlijk lager dan in Wanovka. Een meter die maximaal 60 Ampere aan kan kost hier 2400 Tenge. Ik koop er daarom direct maar twee stuks. De meter bij mijn schoonouders thuis is een tijdje geleden afgekeurd en nu moeten ze elke maand 150 Tenge extra betalen omdat de meter niet nauwkeurig genoeg is. Als daar een nieuwe meter komt vervalt die toeslag, dus een nieuwe meter heeft zichzelf binnen niet al te lange tijd terugverdiend.
Iets na twaalven ben ik weer thuis. Een lokale elektricien die ook zonder stroom zit is bereid op zondag de meter in bedrijf te stellen. Een half uurtje later hebben we daardoor weer elektriciteit.
