Lammert's Weblog

De regenbuien hebben verkoeling gebracht in het zuiden van Kazachstan. Dit is het goede moment om met de auto naar Shymkent te gaan. Er staat inmiddels meer dan vijftigduizend kilometer op de teller dus wordt het tijd voor een onderhoudsbeurt. Die laten we niet in Shymkent zelf doen, maar de benodigde spullen zoals olie en filters moeten we vooraf kopen. Dan weet je tenminste welke spullen in je auto gebruikt worden.

Nadat we de spullen hebben ingekocht die we denken nodig te hebben voor de onderhoudsbeurt rijden we door naar het centrum van de stad. We houden er een wat meer westerse levensstijl op na dan de gemiddelde Kazach, met als gevolg dat we ook meer spullen hebben om op te bergen. Deels zijn het spullen die ik uit Nederland heb meegenomen zoals kampeerspullen, gereedschap en hulpmiddelen, en deels spullen die in Kazachstan zijn aangeschaft. We zijn behoorlijk uit onze kastruimte gegroeid en een groot deel van de zaken ligt nu verspreid in de kelder, op de vliering en in de stal. Om weer een beetje orde op zaken te krijgen hebben we dringend behoefte aan een paar kasten.

Een jaar geleden zijn we ook al eens op kastenjacht geweest, maar toen is het er niet van gekomen. Wel hebben we toen een keukentafel met stoelen aangeschaft. We weten nu echter wel waar goede en niet te dure meubels te koop zijn. De eerste zaak heeft een ruim assortiment van kasten. Ons oog valt op een commode. Veel bergruimte in de laden en er kan bovendien nog het nodige bovenop gezet worden. Eigenlijk zouden we er twee moeten hebben om het grootste deel van onze kleinere spullen geordend op te kunnen bergen. Helaas kunnen we vandaag geen meubels meenemen. In Shymkent schijnt weliswaar de zon, maar de kans op regen in Zhabagly is nog groot. We moeten het bouwpakket op het dak op onze imperiaal vervoeren en het zou zonde zijn als het bij transport door de regen beschadigd wordt.

Behalve de commode hebben ze in de winkel ook een hele mooie garderobekast. In de hoekkast zijn een kapstok en een schoenenkast verwerkt. Een beetje vroeg nog om zoiets te kopen want we hebben nog niet eens een hal, maar goed voor het idee hoe we onze hal later kunnen inrichten.

De volgende meubelzaken die we bezoeken leveren eigenlijk niets nieuws op. Vergelijkbare meubels maar dan van spaanplaat in Kazachstaanse kwaliteit en veel minder mooi.

Alvorens huiswaarts te keren gaan we nog naar de markt bij het station. Het loopt dit jaar goed met de toeristen en Elmira’s moeder wil graag een paar van de oude Kazachse dekens vervangen door veel lichtere en comfortabelere dekbedden. Sinds ongeveer een half jaar worden dekbedden in Kazachstan verkocht. Normaal is het zoeken van dergelijke spullen op de overdekte markt een heet karwei, maar het is nu maar een graad of twintig dus bijna een feest om de stof te zoeken die als dekbedhoes gaat dienen. Want zover zijn ze in Kazachstan nog niet dat kant en klare dekbedhoezen worden verkocht. Drie dekbedden kopen we en bijna 10 meter stof waar Elmira de komende dagen mee vooruit kan.

Met de kofferbak vol keren we huiswaarts.

Sinds mijn terugkeer in Kazachstan heb ik nog maar weinig over Nathalie geschreven. Niet dat er niets over haar te vertellen is want ze is verschrikkelijk bijdehand en er gebeuren elke dag wel leuke dingen, maar de dagdagelijkse bezigheden zijn hier zo tijdrovend dat ik vaak niet verder kom dan het bijwerken van de weblog waar het de normale activiteiten van de dag betreft.

Nathalie is een ondernemend tiepetje. Ze kan nu lopen en dat doet ze ook. Altijd is ze onderweg. Of in huis om alle kamers te onderzoeken en met haar geliefde giraffe heen en weer te sjouwen, of buiten aan het zoeken naar stenen of plukken van bloemetjes. Met name op de tulpen die Elmira uit Nederland heeft meegenomen heeft ze het voorzien. Mooie kleurtjes en lekker groot, maar dat mag van pappa en mamma natuurlijk niet.

Nathalie’s voorliefde gaat echter uit naar het zoeken van sigarettenpeuken. Mijn schoonvader rookt en doet dat alleen buiten, waardoor er daar op ettelijke plaatsen de filterrestanten van sigaretten te vinden zijn. Nathalie heeft hier een perfect oog voor en weet ze op de meest vreemde plaatsen te vinden. We hebben al een aantal schoonmaakacties van het erf achter de rug en wij zijn er steeds van overtuigd dat we alle filters opgeruimd hebben, maar elke keer weet Nathalie ons weer te verrassen met een nieuwe voorraad.

Nathalie’s lievelingskleur is groen. Ze heeft recentelijk een aantal piepbeestjes gekregen en de groene kikker is haar duidelijke favoriet. Ook een groen konijntje van de buurvrouw kan ze zeer waarderen.

Dieren zijn haar grote favoriet. Wij hebben een klein hondje van zes weken waar ze heerlijk mee kan spelen. Ook als ‘s avonds de koeien van het dorp naar huis lopen staat ze graag bij één van ons op de arm naar de koeien te kijken. Oei-oei roept ze dan, het geloei van de koeien nadoend.

Wat betreft opvoeding zit er m.i. nogal een verschil tussen de Nederlandse en Kazachse aanpak. In Nederland worden kinderen zo lang mogelijk van onveilige situaties afgehouden. Een hekje bij de trap en dergelijke voorzieningen moeten er voor zorgen dat de kinderen niets overkomen. In Kazachstan waar het leven wat harder en onvoorspelbaarder is bestaat de aanpak uit het zo vroeg mogelijk vertrouwd maken van kinderen met gevaarlijke situaties. Zo is er in de televisiekamer een opstapje van een centimeter of 20 hoogte. Een gevaarlijke plek waar Nathalie gemakkelijk af zou kunnen vallen wanneer ze even niet oplet. Toen ze negen maanden oud was is mijn schoonvader avonden achtereen bezig geweest om Nathalie te leren bij dit opstapje op te klimmen en er weer op een goede manier af te kruipen. Hij deed dit door zelf al kruipend op het opstapje te klimmen en er weer vanaf te gaan. Zoals alle kleine kinderen leert Nathalie door kopiëren en nu klimt ze op dezelfde manier het opstapje op en af. Ook bij drempels of andere obstakels waar ze al lopende over zou kunnen vallen heeft ze nu zichzelf aangeleerd om door de knieën te gaan en al kruipend de hindernis te nemen. Zo hoeven wij niet bang te zijn dat haar bij een op- of afstapje iets overkomt.

Eten doet ze—om maar een lokaal gezegde te gebruiken—als een turfgraver. Nathalie eet met de pot mee en krijgt daar van alles wat grote mensen ook krijgen. Wat mij als eerste opviel na mijn terugkeer in Kazachstan was dat ook zaken als pinda’s hier aan kinderen opgevoerd worden. In Nederland geldt dat als gevaarlijk omdat ze zich er in kunnen verslikken, maar het gekke is dat hier de kinderartsen het aanraden. De reden die ze ervoor geven is dat met dergelijke grotere zaken de slokdarm wordt opgerekt waardoor kinderen gemakkelijker eten doorslikken. Het is een benaderingswijze en ik kan ze eerlijk gezegd geen ongelijk geven. Hoeveel kleine kinderen in Nederland hebben er geen problemen met eten? Onze Nathalie is duidelijk anders. Ze eet alles en lust alles, ook zaken waar haar pappa af en toe zijn neus voor ophaalt. Wat dat betreft kan ik nog wel wat van Nathalie leren.

Wie kent deze reclame slogan niet, onderdeel van een B kwaliteit reclamespot waarbij een betweterige wasmachinereparateur een huisvrouw leert dat ze toch vooral Calgon moet kopen om haar wasmachine tegen kalk te beschermen. Deze reclame wordt ook via de Russische satelliet uitgezonden, maar dan uiteraard in het Russisch nagesynchroniseerd.

Omdat wij zowel over een elektrische boiler, als over een wasmachine beschikken hebben wij de ideale testsituatie om te kijken of het toevoegen van Calgon in het wasmiddelbakje echt helpt. Onze wasmachine is één jaar ouder dan de boiler en maakt behoorlijk wat draaiuren. Kleding wordt hier door het stoffige klimaat sneller smerig dan in Nederland en de hobby van mijn schoonvader en zwager om bijna elke dag onder een tractor of jeep te sleutelen helpt ook bij het verhogen van de wasberg. Ook Elmira’s zus en de buren komen af en toe met was die ze zelf met de hand niet meer schoon kunnen krijgen.

Al met al dus voldoende reden om aan te nemen dat zich op het verwarmingselement van de wasmachine een vergelijkbare hoeveelheid kalk moet hebben verzameld als wij jaarlijks van het element van onze elektrische boiler moeten afbikken.

Omdat het vanavond regende en er daardoor buiten toch weinig te doen was heb ik het verwarmingselement van de wasmachine gedemonteerd. Het resultaat was verrassend. Slechts een dun laagje bruin-grijs gekleurde aanslag zat rond het verwarmingselement. Onderin de wasmachine lag helemaal geen gruis. Dit terwijl we jaarlijks ongeveer een halve kilo kalk van de bodem van de boiler moeten scheppen.

Hoewel ik geen voorstander ben van het maken van reclame voor willekeurige huishoudelijke producten moet ik wel toegeven dat het toevoegen van Calgon aan de wasmiddel een positief effect heeft op de kalkafzetting op het verwarmingselement en andere delen van de wasmachine en daarmee op de levensduur van het apparaat in het algemeen.

Sinds Nathalie loopt verbruikt ze ontzettend veel energie. Geregeld moet die energievoorraad dan ook aangevuld worden. Gelukkig lust ze veel. Hier heeft ze haar mond al open voor een hapje pap van mamma.

Dat wij ons niet helemaal Kazachs gedragen blijkt wel uit het feit dat wij een kinderzitje in de auto hebben voor Nathalie. Nathalie is er al lang aan gewend dat ze tijdens autoritten in het zitje moet en ze kan er ook heerlijk in spelen, zoals hier met haar schoentjes.

Sinds mijn terugkomst naar Kazachstan zijn Elmira en ik nog niet op de boerderij geweest. Er zijn biggetjes geboren die we graag willen zien en het is vanochtend nog warm en droog waardoor we met de Lada omhoog kunnen over het zandpad. Aan het eind van de dag wordt regen verwacht. Zelf loop ik vanaf Zhabagly vooruit. Een mooie gelegenheid om foto’s van de omgeving te maken. Elmira zal mij later met de auto volgen en mij oppikken wanneer ik nog niet bij de boerderij aangekomen ben.

Een winter geleden is het dak van de hooischuur onder het gewicht van een dik pak sneeuw ingestort. De schuur is nu grotendeels herbouwd waarbij de houten constructie grotendeels vervangen is door een gemetselde muur. Bovendien zijn extra palen in het midden geplaatst om de nok te dragen.

De biggetjes zijn een dikke week oud en van twee verschillende zeugen. Dat laatste maakt hen echter niets uit en als één grote roze wolk vliegen ze over het omheinde terrein heen en weer.

In het dal van de Zhabagly rivier staan een kleine waterkrachtcentrale. De centrale levert voldoende elektriciteit om vijf omliggende dorpen van stroom te voorzien. De waterkrachtcentrale is op een mooie plek in het dal gelegen en dat levert foto’s op die bijna als ansichtkaart verkocht kunnen worden.

Je kent dat waarschijnlijk wel, even naar de supermarkt om de voorraden weer aan te vullen. Bij ons betekent dat altijd een dag inplannen om naar Shymkent te gaan. Twee uur heen en twee uur terug om de nodige inkopen te doen. We proberen meestal zoveel mogelijk activiteiten daar te combineren zodat we niet al te vaak deze trip hoeven maken.

Ondanks dat het nog maar april is, is het in Shymkent al tropisch warm. 36 graden in de schaduw geeft onze immer nauwkeurige boordthermometer aan. De langzame overgang van seizoenen die we in Nederland kennen gaat aan het klimaat van Kazachstan voorbij. Gelukkig hebben we ons voorbereid en het nodige koude water in een grote thermosfles meegenomen. Want in Shymkent wordt wel flessenwater verkocht, maar slechts op een paar plekken komt dat uit een koelkast. Het meeste water dat verkocht wordt lijkt meer op lauwe thee.

Nathalie vindt dit warme weer ook maar niets en is duidelijk zeurderiger dan normaal. Op de terugweg is ze moe en slaapt ze bijna het hele stuk door.

We weten onderhand aardig onze plekjes te vinden waar we de spullen kunnen kopen die we willen hebben en daardoor weten we het verblijf in de verzengende hitte zo kort mogelijk te houden. Eerst naar supermarkt in het centrum. Daar is een flappentap en kopen we wat yoghurt en broodjes voor de lunch. Vervolgens naar de markt. Dat is bij warm weer bepaald niet mijn lievelingsplaats. De goedbedoelende verkopers hebben boven de paden tussen de stalletjes dekzeilen gespannen om de zon af te schermen. Die dekzeilen hangen echter op gemiddeld zo’n 1 meter 75, waardoor ik er overal gebukt onderdoor moet. Als ik eens ergens wil staan moet dat óf tussen de zeilen met mijn hoofd in de brandende zon, óf door als een soort tentstok met mijn hoofd een zeiltje omhoog te duwen. Maar dat is ook bepaald niet geriefelijk want vlak onder zo’n zeil—die meestal donkerblauw van kleur zijn—is het ook behoorlijk heet.

Gelukkig hebben we deze keer veel zware spullen en huren we een kruier met een karretje. Hoef ik tenminste niet zelf met de spullen te sjouwen. 10 liter zonnebloemolie, en paar zakken toiletpapier, 12 flessen water voor de gasten die niet bij ons uit de kraan durven te drinken, 8 pakken vruchtensap, het verdwijnt allemaal met nog veel meer spullen achter in de kofferbak van de Lada.

We zijn echter nog niet klaar. Gesneden brood hebben we tot nu toe maar op één plek in de stad kunnen ontdekken dus daar moeten we een kilometer of vier voor omrijden. We hebben geprobeerd het reguliere Kazachstaanse brood met de hand te snijden voor ons broodrooster, maar dat is op een fiasco uitgelopen. Bovendien moet in één van de doucheraampjes nieuw glas, en het liefst doen we er hetzelfde ondoorzichtige glas in als in de andere raampjes zit. Dat wordt dus een tocht naar de bouwmaterialenmarkt waar het zo mogelijk nog warmer is dan op de levensmiddelenmarkt. De meeste mensen liggen languit op hun waren of zitten ergens in een donker hoekje te kaartspelen. Het lukt ons hetzelfde figuurglas te vinden als we drie jaar geleden gekocht hebben en voor een dikke twee euro krijgen we een stuk keurig op maat gesneden mee naar huis.

Nu nog naar de grote supermarkt aan het eind van de stad voor de koel- en diepvriesprodukten en dan snel terug naar Zhabagly dat tegen de koele berghelling ligt. Terug in Zhabagly blijkt het daar behoorlijk aangenamer te zijn met 29 graden en een fris windje.

Overigens hoorde ik van Elmira dat er mensen zijn die het weer in Shymkent wel aangenaam vinden. Zoals mogelijk bekend was Almaty de vroegere hoofdstad van Kazachstan maar is na de onafhankelijkheid besloten om de hoofdstad te verplaatsen naar Astana in het noorden tegen de zuidgrens met Siberië. De redenen die daarvoor gegeven worden zijn verschillend en variëren van angst voor aarbevingen en modderstromen, via betere contacten met Rusland, tot privé overwegingen van de president Nursultan Nazerbaev om voor zichzelf een monument te scheppen.

Welke reden er ook was om de hoofdstad te verplaatsen, het is wel duidelijk geworden dat het klimaat in het noorden van Kazachstan bepaald niet optimaal is. ‘s Winters is het er vaak -30 graden en ook ‘s zomers wordt het er niet bijster warm. Van Elmira begreep ik nu dat er op de televisie werd gezegd dat er plannen zijn om de hoofdstad opnieuw te verplaatsen en nu naar Shymkent in het zuiden omdat het klimaat daar veel warmer is. Het waarheidsgehalte hiervan weet ik niet, maar mocht het zo zijn, onthoud dan dat je het voor het eerst op deze weblog gelezen hebt. 😉

Zelf heb ik geen bezwaren tegen het verplaatsen van de hoofdstad naar Shymkent. Het zal ongetwijfeld betekenen dat de infrastructuur en doorgaande wegen verbeterd worden. Bovendien zal het meer internationale vliegverbindingen van Shymkent naar Europa opleveren waardoor ik niet meer via Almaty zou hoeven vliegen. Naast het klimatologische aspect kan ik mij ook nog andere redenen indenken waarom Shymkent een goede plaats zou zijn voor een hoofdstad. Het is een rijke oblast (provincie) met veel inwoners. De bevolkingsdichtheid ligt hier bovendien significant hoger dan in alle andere oblasts. We zullen zien. Rome en Parijs zijn niet in één dag gebouwd en ook in Astana zijn ze al meer dan tien jaar bezig om de nodige nieuwbouw uit de grond te laten rijzen. Er zal nog wel wat water naar het Aralmeer stromen voor het zover is.