Na de dagen van regen en onweersbuien is de bodem doorweekt en is het daarmee gemakkelijker om de laatste grote bomen en stronken te rooien. Van de voormalige kippenslachterij is een dikke staalkabel geleend. Deze kabel wordt daar normaal gebruikt om muren van de gebouwen om te trekken om vervolgens de losgebikte bakstenen te verkopen. Deze kabel van 30 mm doorsnede moet voldoende zijn. Bij het bevestigen van staalkabels heeft men in Kazachstan overigens andere gewoonten dan in Nederland. Aan de uiteinden van de kabel zijn twee lussen gemaakt die met een ingewikkelde knoop zijn vastgezet. In Nederland gebruikt men daarvoor speciale klemmen. Het moet trouwens nog een heel werk geweest zijn om de knoop op onderstaande foto in de 30 mm dikke staalkabel te leggen.
Omdat aan de achterkant van de bulldozer de lier is geplaatst voor het heffen van het schuifblad moet de staalkabel onder de bulldozer aan de achteras worden vastgemaakt. Ruslan kruipt hier met de kabel onder de bulldozer om dit voor elkaar te krijgen.
De eerste boom laat zich met de staalkabel gemakkelijk omleggen. Het is een boom van ongeveer 25 meter hoogte maar wanneer hij op de grond ligt blijken de wortels maar ongeveer 60 centimeter diep in de bodem te zitten. Daaronder zit een keiharde laag bestaande uit keien en rots waar de wortels niet doorheen kunnen. In plaats daarvan hebben ze zich in horizontale richting verplaatst. Elmira staat op de foto in het gat dat is ontstaan na het omtrekken van de boom. Duidelijk is te zien dat het wortelpakket maar een dikke halve meter dik is. Door deze harde bodemlaag zijn ook wij genoodzaakt om ons huis verhoogd te bouwen zonder diepe kelder, maar in plaats daarvan een half verzonken souterrain.
Bij de tweede boom gaat het echter minder fortuinlijk. Dit is een boom die een aantal jaren geleden op een meter of drie hoogte is afgezaagd. Waarschijnlijk is de boom op ongeveer hetzelfde moment geplant als Zhabagly is gesticht, waardoor hij bijna 100 jaar de tijd heeft gehad zijn huidige afmetingen te bereiken. De staalkabel wordt zo hoog mogelijk om de boom gelegd waardoor de hefboomwerking bij het trekken zo optimaal mogelijk is.
Na vele trekpogingen moet de 16 ton zware bulldozer zich echter gewonnen geven. De boom geeft geen krimp en veert onder het geweld slechts enkele centimeters heen en weer. Hier zijn zwaardere maatregelen noodzakelijk. Aan de tweede stronk die ongeveer dezelfde diameter heeft maar op een halve meter hoogte is afgezaagd wagen we ons vandaag niet eens. Het zal een kwestie van graven en hakken worden.
Het voorjaar geeft prachtige doorkijkjes in onze tuin. De grote appelboom is reeds uitgebloeid. De gele appels van deze boom zijn vroeg rijp. Vanonder deze boom kijken we naar de andere appelbomen die nog welig in bloei staan. In het gras groeien net als in Nederland paardenbloemen. Veel van de plantensoorten die in Nederland voorkomen groeien ook in Kazachstan. Het weer is echter gemiddeld iets zonniger en warmer waardoor abrikoos- en perzikbomen ook goed gedijen.
Periodiek komt in Zhabagly een vrachtwagen langs met zout voor het vee. Het zout bestaat niet uit nette likblokken zoals die vaak in Nederland gebruikt worden, maar is los gestort in de laadbak van de vrachtwagen. Wie zout wil kopen levert zijn eigen zakken waarin het vervolgens wordt afgewogen. Lang niet alle mensen in Zhabagly geven hun vee trouwens zout. Velen vinden dit een veel te dure uitgave. Het zout kost hier zo’n 8 Tenge per kilo, wat neerkomt op vijftig euro per ton. Voor de boerderij in de bergen wordt 1000 kilo in zakken geschept die vervolgens met de tractor naar boven getransporteerd zullen worden.
Het afwegen van de zakken gebeurt op een bascule waarop per keer maximaal 100 kilo kan worden gewogen. Ruslan schuift hier met de gewichtjes om het gewicht van een zoutzak te bepalen. Dat de zoutscheppers dit werk vaker hebben gedaan blijkt aan het eind van de weegactie. De zonder weging volgeschepte zakken blijken samen 1025 kilo te bevatten. Slechts 2,5% naast het gevraagde gewicht.
Het weer in Kazachstan slaat snel om, en na de regen- en onweersbuien van gisteren die tot in de nacht hebben geduurd is het vandaag weer een stralende dag. Zoals gisteren afgesproken zal Elmira vandaag twee ambtenaren uit Wanovka ophalen voor het inmeten van ons bouwterrein aan de Abaistraat. Ze zullen direct ook het huis inmeten dat we aan het begin van het dorp bezitten aan de Fabrieksweg. Van dat terrein hebben we wel de documenten, maar op de plattegrond staat de lokatie van het huis niet ingetekend. Bovendien wil Elmira dat terrein graag uitbreiden met een stuk ongebruikt land dat er nu naast ligt. Op dat ongebruikte terrein heeft vroeger ook een huis gestaan maar het is afgebroken om bouwmateriaal te leveren voor nieuwbouw van een huis in Shymkent. Ons huis aan de Fabrieksweg is op dit moment voor ons praktisch gezien onbewoonbaar omdat een functionerende waterleiding ontbreekt, maar het ligt op een A1 lokatie bij de ingang van het dorp waardoor het heel geschikt is om bijvoorbeeld straks een inseminatiestation of een ander commerciële activiteit te vestigen. Het duurt nog wel even voor die plannen verwezenlijkt worden maar het goed voor elkaar hebben van de kadastrale documenten is van belang, vandaar dat we dat vandaag ook willen laten doen.
Terwijl Elmira met de auto naar Wanovka rijdt maak ik een schets van ons bouwterrein aan de Abaistraat waar de gebouwen ongeveer zullen komen. Het komt niet op de laatste 50 centimeter aan, maar wanneer we nu al de gebouwen in laten tekenen op de plattegrond scheelt dat straks een tweede keer inmeten. Nadat ik de schets klaargemaakt heb loop ik naar ons huis aan de Fabrieksweg, een wandelingetje van zo’n twee kilometer. Elmira zal in die tijd ongeveer terug zijn in Zhabagly zo verwacht ik en dan kunnen de ambtenaren dus direct aan de gang.
Nadat ik na een half uur zitten in het zonnetje nog geen witte lada met een lachende koe in het vizier heb bel ik Elmira op op haar mobieltje. Zoals wel vaker het geval is in Kazachstan is er een kink in de kabel gekomen. De ambtenaren die het terrein moeten inmeten zijn vandaag niet beschikbaar. Pas over een week kunnen ze komen. Bovendien blijkt volgens de kadastergegevens het huis aan de Fabrieksweg 33 al tijden geleden afgebroken te zijn. Waarschijnlijk zijn in de administratie ons huis, en dat van de buren op nummer 35 dat wel gesloopt is met elkaar verwisseld. De kadasterdocumenten en terreinplattegrond die wij hebben zijn van de eerste eigenaar. Om het huisnummer 33 weer in de kadastergegevens ingevoerd te krijgen moeten we eerst de vorige eigenaar opzoeken om op het kadaster een verklaring af te leggen dat hij een huis aan ons heeft verkocht en niet een leeg bouwterrein, en vervolgens ook nog de eerste eigenaar om te verklaren dat hij indertijd op Fabrieksweg 33 heeft gewoond. Nog niet zo’n eenvoudige opgave dus.
Heeft ooit iemand gezegd dat alles hier in Kazachstan gemakkelijk ging? 🙂
Vandaag hebben we de eerste echte onweersbuien sinds tijden. Geen weer om op het bouwterrein aan het werk te gaan. Internetten is vandaag onmogelijk. Vanwege de grote kans dat de bliksem inslaat op het bovengrondse elektriciteits- of telefoonnet houden we met dit weer zo weinig mogelijk apparatuur aangesloten. In plaats daarvan gaat Elmira naar Wanovka om te organiseren dat er mensen van het kadaster ons bouwterrein opmeten. Zelf blijf ik thuis om een aantal stoelen te lijmen met uit Nederland meegenomen constructielijm. Bijna elke keer als ik vanuit Nederland kom neem ik wel een lijmsoort mee. Sommige lijmsoorten zoals montagekit kennen ze tegenwoordig hier ook, maar constructielijm op basis van polyurethaan heb ik hier nog niet gevonden. Het is het ideale middel om meubels, kozijnen en andere houten constructies stevig in elkaar te zetten.
Het lijkt misschien vreemd dat we het kadaster moeten laten komen om ons bouwterrein te laten opmeten, maar het is het gevolg van de regels van het voormalige communisme. Op ons bouwterrein stond het oudste huis van Zhabagly en het stamt daarmee uit 1905, dus voor de communisten de macht overnamen in dit deel van de wereld. Tijdens het communisme was het niet toegestaan om privé een terrein te bezitten dat groter was dan 2500 m2. Dit terrein is echter ongeveer 40 bij 80 meter en heeft daarmee een oppervlak van zo’n 3200 m2. Te veel om als privé persoon te bezitten en daarom is het in de boeken gekomen als 50 bij 50 meter. Alvorens wij onze omheining bouwen moeten we de echte afmetingen en lokatie weten van de erfgrens. Voor de gemiddelde Kazach is dat niet zo belangrijk. De paar takkenbossen en stukken oudijzerwerk die als erfscheiding dienen kunnen gemakkelijk verplaatst worden, maar het zou zonde zijn wanneer wij onze gemetselde zijmuren of het smeedijzeren hekwerk op natuurstenen fundering dat we aan de wegkant gepland hebben later een paar meter moeten opschuiven.
Als Elmira terugkomt uit Wanovka meldt ze dat ze morgen twee personen kan ophalen die het terrein zullen inmeten. Inderdaad, wij moeten voor het vervoer zorgen want de meeste mensen die bij overheidsdiensten werken hebben niet de beschikking over eigen vervoer.
In de Sovjet tijd werd in Kazachstan grotendeels van bovenaf bepaald welke activiteiten in een bepaald gebied plaats zouden moeten vinden. Het dorp Mitsjoerin niet ver van Zhabagly werd aangewezen als leverancier van appels. Een kolchoz werd gesticht en grote boomgaarden geplant. De appels waren deels bedoeld voor directe consumptie, en deels als grondstof voor de azijnfabriek in het dichtbij gelegen Tjulkebas.
Na de onafhankelijkheid is de kolchoz vrij snel gesloten en zijn de boomgaarden in privé handen overgegaan. De appelen worden nu deels verkocht in stalletjes langs de weg van Shymkent naar Almaty die slechts enkele kilometers van Mitsjoerin verwijderd is. Deze stalletjes zijn dag en nacht bemand en appels en walnoten kunnen er per emmer worden gekocht.
Vandaag hebben we er zelf een emmertje appels weggehaald. De voorraad uit Mitsjoerin is kennelijk op, of te duur, want alle appels die we hebben gekocht zijn geimporteerd uit China en voorzien van Chinese tekens die er op een slimme manier zijn ingeëtst, mogelijk door de appel af te plakken met een sjabloon en vervolgens in zonlicht te leggen.
Ik heb geen kennis van de Chinese taal, dus als een lezer toevalig weet welke tekst er op deze appel staat is een reactie van harte welkom.
Nathalie heeft zowel Kazachs als Nederlands bloed dus met de liefde voor de tulp zit het wel goed. Hier zit ze op Krasne Gorky niet ver van Zhabagly tussen de tulpen.
Wie denkt dat de Keukenhof het ultieme is op het gebied van tulpen heeft het mis. Wat in de Keukenhof door vele tuinders elke jaar keurig wordt geregiseerd weet de natuur in Kazachstan volledig in eigen beheer te doen. De oorsprong van de tulp ligt niet—zoals velen denken—in Turkije, maar op de hellingen van Kazachstan. Totaal zijn er meer dan 30 inheemse tulpensoorten, waarvan er 6 soorten voorkomen rond Zhabagly. Greig’s Tulp bevindt zich voornamelijk op glooiende groene hellingen. Eén van de mooiste voorbeelden daarvan is Krasne Gorky—rode berg in het Russisch—ongeveer 25 minuten rijden van Zhabagly. Vorig jaar zijn we door het bijna continu slechte voorjaarsweer daar niet naar toe geweest, maar vanmiddag hebben we onszelf op een uitje getrakteerd en zijn we met de auto naar Krasne Gorky gereden.
De tulpenweelde is al vanaf meer dan twee kilometer afstand zichtbaar. De zuidhellingen en de toppen zijn rood gekleurd in een verder groen landschap. Hier blijkt wel duidelijk dat de natuur een heel ander idee heeft van compositie dan de tuinders in de keukenhof. Soorten worden in de natuur gerangschikt op basis van bodemgesteldheid en klimaat, en niet op basis van leuk bij elkaar passende kleurtjes. Op de achtergrond op de foto ligt het Karatau gebergte.
Wie Krasne Gorky wil bezoeken moet snel zijn, over ongeveer twee weken zijn alle tulpen daar uitgebloeid. Maar tot en met juni staan andere tulpensoorten hoger op de hellingen in bloei.
