Naar de tuner
Na de voorbereidingen van de afgelopen dagen gaan we met onze auto voor groot onderhoud. De eerste stop is in Bellowodda. In dit dorp zit een goede garage bemand door Oezbeken. Oezbeken zijn in het algemeen gewend om harder en nauwkeuriger te werken dan Kazachen. Dat laatste volk houdt meer van handelen en van hot naar her vliegen. Vergelijk het maar een beetje met het verschil tussen de Duitsers en de Nederlanders. Zeker wanneer je zoals ik zowel in Nederland als in Duitsland gewerkt hebt dan herken je het mentaliteitsverschil.
De olie wordt hier ververst en de auto wordt gecontroleerd op gebreken aan het onderstel, de remmen en dergelijke. Naast de algemene garage is een uitlijncentrum. Hier bevindt zich een heuse gecomputeriseerde uitlijninstallatie. Ooit gekocht in Duitsland en hier naartoe getransporteerd en ik ben elke keer weer verbaasd dat de besturingscomputer die naar schatting tussen de 15 en 20 jaar oud is het nog niet begeven heeft. De installatie maakt gebruik van laseruitlijning waarbij de uitlijning van alle vier wielen gelijktijdig gemeten kan worden. Omdat onze Lada een starre achteras heeft, hoeven echter alleen de voorwielen uitgelijnd te worden.
Uitlijnen is een zeer zinvolle bezigheid in Kazachstan. Door de vele kuilen en stenen loopt een auto na 10,000 kilometer gegarandeerd niet meer rechtuit wanneer tijdens het rijden het stuur losgelaten wordt. Na een bezoek aan dit uitlijnstation rijdt onze auto elke keer echter weer kaarsrecht.
Vervolgens gaan we langs de aftomoika. Voor wie ons kent, Elmira en ik mogen dan uit verschillende culturen komen, op één punt zijn wij absoluut gelijkwaardig. Namelijk waar het gaat over het maken van rommel. Onze auto ziet er altijd uit als een zwijnestal met rondslingerende lege sinaasappelpakken, koekjes, en wat er maar meer aan rommel in een auto kan ontstaan. Door onze veelvuldige ritten op zandpaden mag ook de buitenkant wel eens een schoonmaakbeurt hebben.
Wasstraten zoals in Nederland hebben ze hier niet in dit deel van Kazachstan maar wel aftomoika’s, plekken waar je auto met de hand helemaal wordt schoongemaakt. Tweeëneenhalve euro kost het om onze auto weer in bijna nieuwstaat te krijgen. Bijna een uur zijn twee mannen bezig met wassen, stofzuigen en uitkloppen. Het lijkt weinig geld, maar in verhouding tot ander werk hier is het een gouden baantje. Uiteraard wordt ook deze aftomoika bemand door Oezbeken. Na de wasbeurt kunnen we weer zonder ons te schamen aan het verkeer deelnemen.
De derde stop is in Sastobe bij de tuner. Ook dit is geen Kazach maar een Rus. Het is verbazend hoeveel specialistische functies hier in Kazachstan nog steeds door mensen worden bekleed die geen etnisch Kazachse achtergrond hebben. Zoals gezegd, Kazachen houden meer van handel en praten dan van werken. Dat geven ze zelf trouwens ook toe. Het is misschien juist wel de reden dat de economie van Kazachstan er zo positief voor staat.
Deze Rus heeft zich volledig gespecialiseerd in het afstellen van carburateur motoren. Kleppenstellen, verdeler en contactpunten afstellen en de carburateur afregelen behoren tot zijn werkgebied. Wat mij elke keer opvalt is het instrumentarium dat hij bezit. Kleppenstellen—of beter het afstellen van de speling tussen de nokkenas en de inviduele klepstelen of klepstoters—gebeurt op praktisch alle plaatsen met een voelermaat, een dun stukje metaal van een bekende dikte dat in de speling wordt gestoken om te voelen wat de afstand is. Deze Rus heeft echter een speciaal meetsetje speciek voor Lada’s waarbij een meetbrug boven de kleppen wordt geschroefd. Een meetklokje geeft vervolgens in honderdsten van millimeters de werkelijke speling aan. Ook tijdens het vastdraaien van de contramoer blijft zoals op de foto te zien is de speling op het meetklokje zichtbaar, waardoor het geheel met precies de juiste speling gefixeerd kan worden. Een voelermaat wordt tijdens het vastdraaien van de contramoer verwijderd, waardoor een eventueel wijzen van de speling tijdens het vastdraaien niet opgemerkt wordt.
De verdeler en carburator worden elke onderhoudsbeurt volledig gedemonteerd en in de werkplaats schoongemaakt en volgens fabrieksspecificaties afgesteld. Geen gedraai en gefriemel om op het gehoor de motor af te stellen. Nee, het belangrijkste gereedschap van deze Rus is zijn set meetklokjes. Alleen de fijnafstelling van het stationaire toerental en brandstofmix gebeurt met draaiende motor.
Na het afstellen rijdt de auto weer als nieuw met veel trekkracht en laag benzineverbruik.
