Het is al weer een tijdje geleden dat Elmira’s oma is overleden. In de tussentijd heeft de familie een grafsteen laten maken, en een hekwerk om om het graf heen te plaatsen. Vandaag is het zover en zal het tot nu toe anonieme graf van baboeshka van een permanente gedenksteen worden voorzien. Het gebruik van een hekwerk rond een graf is in Centraal Azië is vrij gebruikelijk. Toen ik Elmira naar de reden ervoor vroeg was het antwoord even eenvoudig als logisch. De graven liggen vaak in gebieden waar ook vee graast, en op deze manier wordt voorkomen dat koeien of paarden per ongeluk de grafsteen omduwen of het graf vertrappen.
Alle kinderen zijn gelijk, waar ze ter wereld ook geboren worden. Zo kan Nathalie heerlijk knoeien terwijl ze haar bekertje yoghurt leeg eet.
De antibiotica kuur die Nathalie voorgeschreven heeft gekregen is goed aangeslagen. Het is weer één en al eetlust en de grammetjes die er afgegaan zijn komen er nu weer langzaam bij. Elmira heeft van de gelegenheid gebruik gemaakt om Nathalie ook direct van de borstvoeding af te wennen. Ze eet nu helemaal met de pot mee. Om dit voor elkaar te krijgen heeft Nathalie een nachtje geslapen bij haar tante Gulnara. Die had geen borstvoeding tot haar beschikking dus was het méé-eten, of nÃét eten. Nathalie is ook niet gek, dus is het meeëten geworden.
Ze spreekt onderhand al aardig wat kleine woordjes. Waar ze vroeger alleen “pappa” kon uitspreken weet ze nu mamma’s aandacht te trekken met “mamma”. Ook voor andere zaken in haar omgeving heeft ze zo haar eigen vocabulaire. Het zal niet lang meer duren voor ze ons de oren van het hoofd kletst.
Huizen in Kazachstan zijn over het algemeen vrij eentonig gekleurd. Voor de muren wordt wit gebruikt, De metalen schutting is meestal licht blauw en de deuren zijn gelakt of in groen. Om een wat aantrekkelijker aanzicht van mijn schoonouders’ huis te krijgen zijn ze deze zomer begonnen om de dikke lagen witte kalk die er in de afgelopen jaren op de muur gekwast zijn te verwijderen. Nu is het zover dat op de bijna blanke muur een nieuwe kleur kan komen. De muren worden geel, met oker voor de kozijnen en bruin voor de funderingsrand. Hier is Ruslan druk bezig met de eerste laag muurverf.
In Nederland worden eind november de uitzendingen van de publieke omroepen via de reguliere antennemasten stopgezet. Een groot deel van de Nederlanders ontvangt de zenders reeds via de kabel. Mensen zonder kabelaansluiting moeten voor die tijd overstappen naar een alternatief zoals digitale televisie.
Eén van die overstappers zijn mijn ouders. Jarenlang zijn 1,2,3 via een kamerantenne bekeken—in huis gebracht via de zender in Smilde—maar nu binnen enkele maanden het scherm definitief op zwart gaat is naar een alternatief gezocht. Mijn recentelijke optreden op Talpa waarvoor we naar kennissen gegaan zijn om de uitzending te kunnen bekijken heeft de besluitvorming hieromtrent versneld.
De kabel is geen optie omdat dat een behoorlijke hoeveelheid graafwerk en aansluitkosten zou opleveren, televisie via internet of digitenne zijn in dit deel van Friesland nog niet verkrijgbaar, dus blijft als enige optie de schotel over. Een schotelantenne biedt het breedste pakket aan zenders, en bovendien zijn zenderabonnementen via CanalDigitaal relatief goedkoop ten opzichte van bijvoorbeeld een kabelaansluiting. Vandaag is daarom direct de daad bij het woord gevoegd en is een schotelpakket aangeschaft.
Het installeren van een schotelantenne is relatief gemakkelijk. Vier gaten in de muur, schotel monteren, uitrichten en vastschroeven. Daarna kunnen de zenders worden bekeken. In Kazachstan heb ik dat al eerder gedaan met een schotel die op de Russische satelliet Yamal 201 gericht staat. In dat geval ging het om een 180 centimeter schotel met een Russisch drie-scharnier onderframe dat kan roteren en kantelen. Omdat dat frame horizontaal aan de muur is bevestigd was het uitrichten best nog een klus. Met de schotel op de nek—om naar beneden zakken te voorkomen—en beurtelings draaien en kantelen kostte het bijna twee uur voordat de schotelantenne precies op de satelliet uitgericht was. Daarbij vergeleken is het uitrichten van een aluminium Astra schoteltje van 60 centimeter een fluitje van een cent. Enige hindernis was het huis van de buren dat precies in de baan van de Astra 1G staat waardoor de schotel op zo’n 6 meter hoogte juist onder de nok van het huis is geplaatst.
De montage ging zo vlotjes, dat we zaterdagavond al via de schotel konden kijken. De kamerantenne ligt reeds in de vuilnisemmer. Een dergelijke antenne wordt sowieso over enkele maanden een waardeloos stukje techniek. Het aanvraagformulier voor het gewenste zenderpakket is op de bus.
In Kazachstan komt er mogelijk binnenkort ook nog een schotel bij. Via de satelliet Hotbird 3 worden onder andere de uitzendingen van BVN over Europa en westelijk Azië verspreid. Leuk voor Nathalie om straks Sesamstraat te kijken, en voor mij natuurlijk voor wat binding met Nederland. 🙂 Daarnaast biedt deze satelliet met zijn broertjes die op dezelfde lokatie hangen aan scala aan zenders in talen van het Europeese vasteland, wat interessant is voor de gasten die ons tegenwoordig vaak bezoeken. Eén nadeel is er wel, de satelliet staat ongeveer ter hoogte van Rome, waardoor hij vanuit Kazachstan gezien slechts ongeveer 15 graden boven de horizon uitsteekt. Daarom moeten we waarschijnlijk hoog tegen een muur om over bebouwing en bomen uit te komen en voor een goed signaal is de geadviseerde schoteldiameter op onze lokatie 150 centimeter. Dat zal wel weer een lekkere instelklus worden.
Zoals al gemeld heeft mijn schoonvader enkele dagen geleden 600 meter waterleiding gekocht om de boerderij in de bergen het hele jaar door van goed drinkwater te voorzien. Zelf heb ik samen met Elmira een jaar geleden het traject al eens met een GPS en barometrische hoogtemeter opgemeten. Toen kwamen we op dik 700 meter leiding dat noodzakelijk zou zijn. Mijn schoonvader heeft de meting vorige week nog eens uitgevoerd met een meetlint en kwam tot de conclusie dat 600 meter ook zou moeten kunnen.
De afstand is inderdaad wat korter geworden, omdat de sauna die een stukje van de boerderij af staat verplaatst wordt naar een plekje dichter bij huis. Bovendien zijn stukken waar een zandpad gepasseerd wordt voor de veiligheid in stalen buis uitgevoerd om te voorkomen dat de vrachtwagens van het natuurreservaat de leiding kapot rijden. Toch bleek er een stuk van 40 meter te kort te zijn. De meting per GPS was dus kennelijk toch nauwkeuriger dan het meetlint.
De eerste 600 meter inclusief de zandbezinkbak zijn trouwens al aangelegd. De leiding moet nog wel op plekken een stuk ingegraven worden om tegen de vorst bestand te zijn. Dat gaat gelukkig gemakkelijk want het grootste deel van de bodem bij de boerderij is stenenvrij. Met het ingraven wordt echter gewacht tot er een regenbui is geweest. Door de lange droogte is de grond nu uitgedroogd en hard maar zodra er een bui is geweest gaat het graven gemakkelijk.
Met de barometrische hoogtemeter heb ik vorig jaar een hoogteverschil van 35 meter gemeten tussen de bron en de boerderij. De zandbezinkbak die tegelijkertijd als buffervat dient als er veel vraag is staat iets onder de bron opgesteld zodat hij door natuurlijk verval volloopt en Ruslan meldde vandaag dat de druk op de leiding 3 bar is. Dat komt vrij aardig overeen met het gemeten hoogteverschil. Weer een bewijs dat dergelijke meetapparatuur prima functioneert.
Nathalie was de laatste tijd volgens Elmira niet helemaal OK. De eetlust was minder en het gewicht nam af. Dat is voor een klein kind niet echt de bedoeling—die horen te groeien als kool—en daarom is Elmira met Nathalie naar de polikliniek in het dorp gegaan. Een infectie in het maag-darm kanaal constateerden ze, waarschijnlijk veroorzaakt door onze hond.
Nathalie krijgt nu een antibioticakuur om het beestje van binnen te bestrijden. Ze reageert er goed op. Ze is weer speels als vanouds, en ook de eetlust is weer terug. De waakhond is voorlopig maar even naar de boerderij verbannen.
Een aantal maanden geleden heb ik al eens uitgerekend welke leidingdiameter ideaal zou zijn voor de watervoorziening naar de boerderij in Kazachstan. Op zo’n 700 meter afstand zit een ondergrondse bron die continu—dus ook ‘s winters—schoon water levert. Elmira’s vader heeft de afgelopen maand op de boerderij gewerkt en heeft gemerkt dat een alternatief voor het nu gebruikte oppervlaktewater uit een riviertje vlak bij wel zeer wenselijk is. Het is nu het droge seizoen en het riviertje levert nauwelijks nog voldoende water.
Daarom is afgelopen weekend een stel biggen en een kalf op de markt verkocht. Van het geld is vandaag een grote rol met zo’n 600 meter kunststof waterleidingbuis aangeschaft. Dit is voldoende om een leiding van de geplande bezinktank naar de woning bij de boerderij te leggen. Mijn berekeningen hebben hun effect gehad. Er is gekozen voor een leiding met 32 mm binnendiameter zodat voldoende opbrengst gegarandeerd is.
