Zomer en winterstand
Moderne auto’s met elektronica en inspuitsystemen kennen het niet meer: de handmatige zomer- en winterstand voor de luchttoevoer. Onze Lada kende het echter tot voor kort nog wel.
Een verbrandingsmotor is in feite een kleine chemische fabriek. Benzine en lucht worden in optimale mengverhouding bij elkaar gebracht, een vonk wordt op het juiste moment gegenereerd en de ontstane ontploffing zorgt voor het in beweging brengen van een zuiger. Voor optimaal rendement van dit proces moet echter aan een aantal randvoorwaarden worden voldaan. Eén van die randvoorwaarden is, dat de aangezogen lucht van een vrij constante temperatuur is. Varieert de temperatuur teveel, dan kan het verbrandingsproces niet optimaal verlopen. Is de lucht te koud, dan kan bij een carburateurmotor zoals de onze bovendien bevriezing ontstaan door de verdampende benzine. Die bevriezing kan zelfs optreden wanneer de buitentemperatuur nog boven nul is. In het algemeen zorgt dat ervoor dat de auto na een kilometertje of tien stopt en pas na een paar minuten stilstand als de carburateur door het hete motorblok weer is ontdooid opnieuw wil starten.
De meeste auto’s zijn daarom uitgerust met een systeem om de temperatuur van de inlaatlucht te regelen. Bij oudere modellen op carburateurbasis gaat dat vaak heel eenvoudig met een handmatig in te stellen klep waarmee de aanvoerlucht vanaf een koud punt onder motorkap, of een warm punt wordt weggezogen. Bij elektronisch geregelde injectiemotoren komt dat wat precieser en gaat de instelling van de klep automatisch. Oudere motoren moet je handmatig op de zomer- of winterstand zetten, omdat het bij nieuwe motoren automatisch gebeurt hoeft dat niet meer.
Onze Lada is voorzien van een handmatige driewegklep die gemonteerd is aan de inlaatzijde van het luchtfilter. Met de klep kan worden gekozen of de lucht via een buis langs de accu wordt gezogen (koude lucht) of via een metalen stofzuigerslang langs de uitlaatbuis (warme lucht). De klep heeft ook nog een tussenstand waarbij half koude, en half warme lucht wordt aangezogen. Voor het kwakkelweer zeg maar.
Vorige herfst hebben we problemen gehad met de zomer/winterstand instelling. We wonen tegen de bergwand aan waardoor ‘s ochtends en ‘s avonds de motor het beste op de winterstand kan staan. Als we echter overdag naar Shymkent rijden kan het daar nog dertig graden zijn waardoor de aangezogen lucht veel te heet zou worden. Dagelijks enkele keren omschakelen is niet echt een oplossing, maar een jaar daarvoor had ik al eens een oplossing op een Engels Lada forum gelezen.
Het luchtinlaatfilter van de carburateurversie van het Zhiguli model dat wij rijden heeft dezelfde bouw als het filter van de injectiemotor van de Lada Samara. Ook de bouwvorm van de zomer/winterstand klep is hetzelfde. Het verschil is echter dat de injectiemotor van de Samara zo gevoelig is voor de temperatuur van de aangezogen lucht dat handmatig omschakelen met de seizoenen niet meer volstaat, en daarom is bij die auto gekozen voor een driewegklep waarbij de klep thermostatisch bediend wordt. Een thermostaatelement in de driewegklep beweegt de interne klap zodanig, dat geprobeerd wordt een temperatuur te houden van de aangezogen lucht van ongeveer 25 graden. Als de lucht te koud wordt zal de klep de aanzuigopening vanuit de stofzuigerslang vanaf de uitlaatpijp verder openen, terwijl bij de warme lucht de klep juist zo beweegt dat er meer koude lucht uit de pijp naast de accu wordt aangetrokken. Dit systeem werkt automatisch en zonder elektrische componenten, puur op basis van een mechanisch thermostaatelement.
Op het Engelse forum stond vermeld dat ombouwen van een Zhiguli klep naar een Samaraklep goed mogelijk is en met die kennis gewapend gingen we dit voorjaar op de automarkt in Taraz op zoek naar een geschikt exemplaar. Na heel wat kraampjes afgelopen te hebben vonden we uiteindelijk een goed exemplaar bij een verkoper. Hij demonstreerde de werking zelfs door het thermostaatelement even met een aansteker te verwarmen zodat we direct konden zien dat de klep zijn werk deed. 8 euro kostte het ingenieuze apparaat. We hebben de verkoper maar in de waan gelaten dat wij een Samara hadden. Als we vertelden van de ombouw van onze Zhiguli had hij vast gezegd dat dat niet kon.
De automatische regelklep voor de inlaatluchttemperatuur zit nu bijna een half jaar gemonteerd en tot onze volle tevredenheid. De motor loopt bij koud weer soepeler, we hebben geen bevriezingsproblemen gehad en door het automatische gedrag stelt de klep zich automatisch bij wanneer we vanuit het koude Zhabagly naar Shymkent rijden en weer terug.
