De laatste dag van het jaar alweer. Vaak een dag van oliebollen eten, gezelschapsspellen spelen en verveeld wachten tot de klokken en vuurwerk om 12 uur het nieuwe jaar inluiden. Voor wie zich verveelt heb ik voor vandaag een puzzeltje. Zoek de verschillen in de twee foto’s. Beide foto’s zijn op 24 juni 2003 genomen na het etentje in kleine kring ter ere van de officiële inschrijving van ons huwelijk bij de burgerlijke stand.
Voor wie het moeilijk vindt alvast een hint: Op de rechter foto staan rode trottoirstenen, op de linker foto niet. Mocht je meer verschillen vinden, schrijf ze gerust als reactie bij dit bericht.
Zo ongeveer elk land kent wel zijn standaardisatiebureau. Een organisatie belast met het standaardiseren van allerhande dagdagelijkse zaken. Denk hierbij aan de afstand tussen de gaten in het stopcontact, diameter en dikte van rioleringsbuizen zodat die netjes in elkaar passen en de treksterkte van wapeningsstaal voor constructies in gewapend beton.
Het voordeel van dergelijke standaarden is dat het gemakkelijker wordt om systemen op elkaar aan te sluiten. Stel je voor dat je een televisie gekocht hebt waarvan de pennetjes van de stekker vijf millimeter dichter bij elkaar staan dan het stopcontact thuis. Dat komt gelukkig niet voor omdat de fabrikant van de stekker zich aan dezelfde standaard geconformeerd heeft als de fabrikant van het stopcontact. Standaarden zijn daardoor gemakkelijk binnen een land, of binnen een groep landen die zich aan één standaard geconformeerd hebben, maar bij grensoverschrijdende activiteiten kan het wat ingewikkelder worden.
In Nederland worden in beton hoofdzakelijk drie soorten betonstaal gebruikt: FeB 220, FeB 400 en FeB 500. De eerste twee soorten komen voor in oudere constructies, tegenwoordig wordt eigenlijk alleen nog FeB 500 toegepast. De 500 slaat op het aantal Newton per vierkante millimeter dat aan het staal getrokken kan worden voor het begint te vloeien. Voor FeB 500 betekent dat dat per vierkante millimeter ongeveer 50 kilogram aan de staaf moet worden gehangen voor het vloeit. Of omgerekend voor een staaf met een nominale diameter van 10 mm betekent dit een gewicht van bijna vier ton. Best veel eigenlijk als je daar over nadenkt. Een staaf wapeningsstaal met een diameter kleiner dan mijn pink begint pas zichtbaar uit te rekken wanneer ik er vier personenauto’s aan hang.
Om een goede berekening te kunnen maken van de diameters en aantallen staven in de betonnen constructies van ons huis kan ik niet zonder meer uitgaan van de voor Nederland gangbare eigenschappen van wapeningsstaal. Daarom heb ik mij vandaag verdiept in de Sovjet standaarden. Voor bouwwerken in Kazachstan wordt namelijk nog steeds teruggegrepen op de standaarden die in de communistische tijd zijn opgesteld. Voor wapeningsstaal wordt de standaard ГОСТ 5781-82 toegepast. Via internet heb ik een (Russischtalig) exemplaar van de standaard op de kop weten te tikken en deze geeft een schat aan informatie.
Wat allereerst opvalt in de ГОСТ 5781-82, is dat er veel meer typen betonstaal zijn gedefiniëerd dan in Nederland gebruikelijk zijn. Er zijn zes klassen A-I tot en met A-VI, waarbij een hoger nummer een hogere treksterkte aanduidt. Voor betonstaal uit de klasse A-I ligt de vloeigrens bij 235 N/mm², ongeveer vergelijkbaar met ons FeB 220 staal, terwijl A-VI een vloeigrens heeft van 980 N/mm². Dat is een factor twee hoger dan ons Nederlandse FeB 500. De hogere klassen wapeningsstaal zullen echter ongetwijfeld niet in de reguliere handel te verkrijgen zijn omdat aan deze staalsoorten zeldzame metalen als zirkonium en titanium zijn toegevoegd om de hoge treksterkte mogelijk te maken. Ik kan mij voorstellen dat dergelijk betonstaal alleen is toegepast in militaire complexen en metrostations die in de tijd van de koude oorlog tevens als atoomschuilkelder dienden.
Op dit moment in Kazachstan gangbaar betonstaal is van het type Ст35ГС, dat in klasse A-III valt. Dit staal heeft een vloeigrens van 390 N/mm² en een minimale buigstraal van drie maal de diameter; eigenschappen die ongeveer overeenkomen met het in Nederland gebruikte FeB 400. Nu weet ik in ieder geval met welke materiaaleigenschappen ik rekening moet houden bij het berekenen van de hoeveelheid wapening in de constructie van ons huis.
Nathalie vindt het heerlijk om vanuit het bed van pappa en mamma tekenfilms te kijken.
Vandaag zijn Elmira en ik naar het politiebureau in Wanovka geweest. Bij het hoofd van de immigratiepolitie hebben we alle benodigde documenten ingeleverd die nodig zijn voor de aanvraag van mijn verblijfsvergunning voor Kazachstan. Vele uren, zo’n 3000 kilometer met de auto en 2600 kilometer met de trein waren nodig om alle noodzakelijke documenten voor de aanvraag bij elkaar te schrapen.
Nu we klaar zijn met de verblijfsvergunning aanvraag kunnen we ons weer op waar meer dagelijkse zaken richten, zoals het bijwerken van de weblog. De komende dagen zullen daarom met terugwerkende kracht berichten en foto’s hier geplaatst worden.
Het is het typische weer waarbij je beter thuis kunt blijven wanneer je er niet echt uit hoeft. Wij moeten echter naar Wanovka om alle documenten voor de aanvraag van mijn verblijfsvergunning in te leveren. De afgelopen dagen is de temperatuur rond nul geweest. De zon heeft overdag veel van de sneeuw laten smelten die vervolgens ‘s nachts als een ijsbaan weer op het wegdek is vastgeplakt. Op de weg naar Wanovka zitten enkele hellingen, waarvan de helling in het dorp Ak Biik—plaatselijk bekend als de Kubishov padjoem—de meest verraderlijke is. De helling gaat vrij steil omhoog met zo’n 10% en in het dalletje achter de helling ligt in de buitenbocht een lagere school. Het is niet voor niets dat de verkeerspolitie enkele dagen geleden juist hier boetes uitdeelde aan alle weggebruikers die met zomerbanden over de gladde wegen sjeesden. Wij hebben hier met de spikes in onze banden weinig last, maar op zomerbanden is het bijna suïcidaal om deze helling in de wintermaanden te nemen.
Vanochtend heeft het wederom gevroren en een truck met oplegger van een Turks konvooi heeft de top van de helling niet gehaald. Bijna boven is de truck achteruit gegleden over de linker weghelft tot in de berm in de sneeuwmassa en tegen de vangrail. De oplegger is blijven staan maar staat nu dwars op de weg en blokkeert de weg. Alleen personenauto’s kunnen nog net door de smalle opening achter de oplegger. Gelukkig dooit het al wat dus zal het waarschijnlijk niet al te lang duren voor het ijs op het onderkoelde wegdek ook begint te smelten en de truck op eigen kracht los kan komen. Want de enige andere manier om op zo’n helling los te komen is met hulp van een rupstractor en die zijn bij deze helling meestal niet actief.
Iets waar mensen in Nederland bijna alleen nog maar van kunnen dromen is een witte kerst. Bij ons in Kazachstan is het bijna elk jaar raak. Ook nu weer heeft het de afgelopen dagen flink gesneeuwd. Het stralende ochtendzonnetje en de blauwe lucht beloven een mooie dag. Zo kan de kerst er dus ook uitzien.
Vandaag sneeuwt het door. De twintig centimeter is ruimschoots gepasseerd en het ziet er niet naar uit dat het sneeuwen vandaag zal ophouden. Er op uit zit er vandaag niet in. Zhabagly ligt zuidelijk van de Chokpak pas en de centrale weg tussen Almaty en Shymkent noordelijk. Over de tien kilometer lange verbindingsweg van Zhabagly naar de centrale weg waait een stevige dwarswind die gemakkelijk hoge sneeuwduinen veroorzaakt. Een half uur na het schoonschuiven van de weg kan die daardoor al weer helemaal dicht zitten. Met name de bocht even zuidelijk van het dorpje Abaïl is berucht. Twee jaar geleden waaide de sneeuw daar op tot een hoogte van 2,5 meter. Daarom blijven we vandaag maar liever binnen.
Ik heb nog genoeg werk liggen om te doen. Nu het hoofdontwerp van ons huis klaar is komt de detaillering. Van de bouwvakkers in Kazachstan mag je niet al te veel latente kennis op het gebied van bouwkunde verwachten. Velen zijn niet meer dan drop-outs van het schoolsysteem die weinig meer dan een hamer en een schep konden hanteren. Daarom is het noodzakelijk alle belangrijke details vooraf uitgewerkt, uitgerekend en uitgetekend te hebben. Vandaag begin ik met de tekeningen van de funderingen en de details van de wapening in het beton. Hoewel het huis intern een groot aantal kleinere en grotere vertrekken kent is het funderingsplan relatief eenvoudig. De buitenmuur is rechthoekig van vorm op de opening van de overdekte veranda na. Binnen zijn vier dragende dwarsmuren die de binnenruimte opdelen in vertrekken met een breedte van elk 3,95 meter. Een ideale maat voor het leggen van vloerbedekking. Een dragende binnenmuur in de langsrichting zorgt voor de nodige stabiliteit in de lengte. Samen met de betonnen vloer en zolder ontstaat een driedimensionale structuur die bij een eventuele aardbeving voldoende starheid moet geven om het huis overeind te houden. Van alle funderingen maak ik detailtekeningen van de wapening. Want wapening is iets wat men bij voorkeur hier in Kazachstan zo weinig mogelijk gebruikt omdat betonijzer relatief duur is ten opzichte van andere bouwmaterialen. Het wordt bovendien vaak verkeerd toegepast, of te dicht op het betonoppervlak waardoor roestvorming en verzwakking van de structuur ontstaat.
Een kelder komt er niet. Hoewel in onze eerdere plannen steeds in een kelder of souterain was voorzien hebben we daar bij dit uiteindelijke ontwerp vanaf gezien. De problemen om in de rotsharde bodem een koele ruimte uit te hakken wegen niet op tegen de voordelen van een ondergrondse koele ruimte. Voedsel dat echt koel moet staan kan in de koelkast; voor het overige biedt onze bijkeuken van 12 vierkante meter voldoende ruimte voor opslag. En zaken die we voor lange tijd niet nodig hebben kunnen in de garage of op zolder. Want in tegenstelling tot de gangbare huizen hier waar het dak uit weinig meer bestaat dan een raamwerk van latten waarop golfplaten zijn gespijkerd zal op ons huis een van binnenuit bereikbare, van weer en wind afgesloten en eventueel bewoonbaar te maken zolderverdieping krijgen.
Wat krijg je als je twee personen met sterke karakters kruist? Nou, Nathalie is daar een goed praktijkvoorbeeld van. Ondanks haar nog jonge leeftijd weet ze duidelijk haar mannetje te staan en haar nog smalle woordenschat weet ze handig te completeren met handgebaren en gezichtsuitdrukkingen. Vanavond was ze duidelijk boos. Ze wilde nog televisiekijken terwijl mamma en pappa vonden dat het tijd was om naar bed te gaan. Het tafreel was illustratief en tegelijkertijd aandoenlijk. Eerst ging ze op haar knieen voor het bed liggen huilen en met de vuisten op het matras slaan. Toen dat bij pappa en mamma geen effect had ging ze op de grond liggen en met haar armen en benen in het rond zwaaien. Toen ook dat na een minuut geen effect had zag je haar denken: “Wat nu, doe ik het niet overtuigend genoeg?”. Ze liep vervolgens naar de spiegel om eens goed te kijken hoe overtuigend haar boze gezicht er uit zag. Het is wel duidelijk, Nathalie zou in de toekomst een goed acteur kunnen worden.
