Het is maar zelden dat ik op de weblog schrijf over mijn zakelijke bezigheden in Kazachstan, maar vandaag is er een uitzondering. Eén van mijn trouwe weblog lezers—Ad Kolsteeg—is namelijk met twee collega motorrijders, Sjeng en Gé, langs gekomen. Ze maken met zijn drieën een tocht van Nederland tot aan Mongolië en vervolgens via Siberië terug naar Nederland. Ze hebben er nu een week of drie op zitten en na negen dagen zandhappen in het droogste en warmste deel van Kazachstan zijn de douche en bedden in ons pension een verademing.
Met name het noordelijke deel van de “snelweg” M32 door Kazachstan blijkt een verschrikking te zijn. Uit de foto’s die ze hebben genomen lijkt de weg daar meer op een maanlandschap met diepe kruisende sporen in de klei, dan een doorgaande weg. Wie ook via die route door Kazachstan wil rijden is dus gewaarschuwd. Een allroad motor of een 4×4 auto is een must.
De relatieve koelte en de rustdag bij ons komen goed van pas voor motoronderhoud. Banden worden verwisseld om voorbereid te zijn op de wegen in Kirgizië en omdat dat tijdens het banden wisselen gemakkelijk gaat worden ook de remmen geïnspecteerd.
We hebben thuis twee WC’s. Niet omdat wij in een bijzonder groot huis wonen, maar voornamelijk vanwege cultuurverschillen. Mijn vrouw en ik zijn gewend om op een doorspoeltoilet onze behoefte te doen, maar voor veel Kazachen die op bezoek komen is dat maar niets. Zij houden het liever op tot ze weer thuis zijn, dan dat ze in huis de boel bevuilen. Daarom hebben we sinds kort achter het huis een overdekt gat in de grond voor de lokale bevolking. Toch is ook bij dit toilet de beschaving doorgedrongen. Omdat dit toilet in een donkere hoek ligt en voornamelijk door vreemden wordt gebruikt heb ik op het paadje er naartoe en in het toilet zelf verlichting aangebracht die door twee bewegingsmelders automatisch wordt aangeschakeld. Dat niet elke Kazach daar even gecharmeerd van is bleek vanavond toen Elmira gierend van de lach terug in huis kwam. Eén van de toiletgebruikers had de infrarood bewegingsmelder voor een camera aangezien en hem voor zijn privacy helemaal met toiletpapier omwikkeld…
Onvolkomendheden in de nieuwe lassen in de gasleiding worden even eenvoudig als doeltreffend opgezocht met zeepsop.
Om gemakkelijk met vrachtauto’s ons bouwterrein op te kunnen rijden komt er een poort in de gasleiding van 4,15 meter hoogte. De poort is van de voren klaargemaakt zodat we alleen maar de centrale leiding hoeven door te snijden en vervolgens de nieuwe boog erin te lassen. Op die manier zitten de mensen in het dorp zo kort mogelijk zonder gas. Want tijdens deze operatie gaat uiteraard wel even de druk van het gasleidingnet.
In Zhabagly lopen de gasleidingen boven de grond. Omdat de hoogte van 2 meter te laag is om met vrachtwagens ons bouwterrein op te komen en omdat we ook een stuk gasbuis tijdelijk moeten verwijderen om een boom te kunnen kappen hebben we vandaag Jirgenbeek van het gasbedrijf bij ons aan het werk.
De gasleidingen zijn van stalen buis en worden daarom gelast. Voor lassen heb je stroom nodig en dat hebben we nog niet op ons bouwterrein. Maar langs de weg staan elektriciteitspalen en als je daarin klimt en een paar draden over de leidingen hangt heb je ook stroom. Maar probeer dit niet thuis! Wij hebben het transformatorhuisje voor de deur en kunnen tijdens zo’n operatie tijdelijk even de stroom uitschakelen, maar in Nederland zit er waarschijnlijk een slot op de transformatorhuisjes.
Overigens valt dit niet onder illegaal aftappen. Het gasbedrijf werkt vaker op lokaties zonder stroom en daarom hebben ze met het elektriciteitsbedrijf de afspraak dat ze rechtstreeks van de hoofdleidingen mogen tappen als dat nodig is.
Ons huis wordt grotendeels van gewapend beton, wat door de lokale bevolking nogal vreemd wordt gevonden. Zij houden het liever bij minder duurzame maar gemakkelijker te verwerken bouwmaterialen zoals leem, of ongebakken stenen van geperste klei. Het argument dat wij vaak horen is dat een betonnen huis ontzettend koud zal zijn. Natuurlijk is dat zo, wanneer je sec naar de warmtetransmissiecoëfficiënt en de geplande dikte van onze muren kijkt. Maar in tegenstelling tot de huizen hier gaan we isolatie materiaal aanbrengen en niet het eerste het beste. De buitenwand van de betonschaal zal worden omgeven met een laag geëxtrudeerd polystyreenschuim (XPS) dat één van de laagste warmtetransmissiecoëfficiënten heeft van alle isolatiematerialen. Ons oorspronkelijke plan om gebruik te maken van gespoten polyurethaanschuim laten we maar even in de kast. Hoewel er bedrijven zijn die dit schuim kunnen opspuiten zijn de technische mogelijkheden hier nog zodanig dat het moeilijk wordt om vervolgens een glad afgewerkte muur te krijgen.
De stapel op de foto is de hele voorraad die in Shymkent te koop was, ongeveer 110 m². De rest hebben we besteld en komt ongeveer in december per container uit Turkije. Je moet hier een lange adem hebben als je in een bouwproject gebruik wilt maken van niet alledaagse bouwmaterialen.
Veel van de bomen die nu nog aan de centrale weg door het dorp Zhabagly staan zijn oud en ziek. Bij harde wind is het daarom elke keer maar de vraag welke bomen het overleven. Deze boom vlak bij het hoofdkantoor van het natuurreservaat is vannacht gespleten en naar beneden gekomen. Hij heeft gelukkig het huis van de adjunct directeur niet geraakt, maar heeft wel de stroom en telefoondraden in zijn val meegenomen. Daarom zitten we vandaag zonder stroom. Onze telefoonkabel loopt gelukkig langs de andere kant van de weg.
En zo gaat dat dan in de praktijk. Je leent de sleutel van het centrale waterleidinghuis om de hoofdkraan van het dorp dicht te draaien, gaat met een boormachine op sjouw om een paar gaten in de centrale buis te boren en vervolgens klem je daar je eigen klemzadel omheen. In Nederland zou dit niet kunnen maar op het platteland van Kazachstan is het de enige manier om een aansluiting op het waterleidingnet te krijgen.
Op de rand van het gat ligt het klemzadel met daarachter de buis die naar de hoofdkraan op ons bouwterrein loopt. We hebben bewust gekozen voor deze buis, het is de grootste maat buis uit kunststof met aluminium wapening die we konden vinden. De binnendiameter is 26 millimeter waardoor we zelfs met de lage waterdruk in het dorp weinig zullen merken van drukverlies over de 40 meter aanvoerbuis totaan de hoofdkraan.
