Kalverliefde ken ik wel, maar ezelsliefde was iets nieuws voor mij—tot vandaag. Terwijl Elmira naar de bank in Wanovka ging zat ik rustig in de auto samen met Isabel te wachten op haar terugkomst. Plotseling hoorde ik naast de auto een luid gehonk van een ezel. De mannelijke ezel die een ezelskar van een oude man voort trok had op het erf van een huis vlakbij een aantrekkelijke jonge soortgenoot van het andere geslacht ontdekt. De jongedame zat aan een paal vastgebonden en kon daarom niet naar hem toekomen. Zonder zich te bedenken was hij daarom zelf door de berm op haar afgespurt met de ezelskar en verbouwereerde berijder in zijn kielzog. De berijder had vervolgens de grootst mogelijke moeite zijn verliefde trekdier weer op de weg te krijgen.
Ik weet het nu zeker, ook ezels kennen liefde op het eerste gezicht.
Ons nieuw te bouwen huis komt op een glooiende helling. Om te bepalen hoe ondermeer de riolering het beste kan worden aangelegd met zo weinig mogelijk diep graafwerk heb ik de afgelopen dagen het hoogteprofiel van ons bouwterrein volledig ingemeten. Voor dit werk had ik bij het lokale waterschap een theodoliet kunnen lenen—mijn schoonvader heeft jaren bij het waterschap gewerkt—maar daar heb ik bewust niet voor gekozen. Die theodoliet is zo’n 20 jaar oud en de kans dat hij nu nog zuiver waterpas is acht ik niet zo groot.
In plaats daarvan heb ik het hoogteprofiel van ons bouwterrein bepaald met een goedkope, maar zeer nauwkeurige methode. Een met water gevulde slang, aan beide uiteinden voorzien van doorzichtige buisjes heb ik aan twee stelpalen gehangen waarmee ik het hele terrein in stappen van 8 meter heb uitgemeten. Door het principe van de communicerende vaten zal het water in beide peilglazen even hoog staan. Die stand kan worden afgelezen op de meetband die ik beide stelpalen heb bevestigd.
De hoogtekaart van ons terrein heb ik vervolgens met mijn computer visueel gemaakt. De smalle rechter zijkant grenst aan de weg. Het grootste hoogteverschil dat ik heb gemeten is 175 centimeter. Duidelijk is te zien dat er bij ongeveer 64 meter vanaf de weg een dal zit. Dat moet worden opgevuld om te voorkomen dat daar regenwater blijft staan en niet doorstroomt tot de achterzijde van ons erf.
Al die rode tulpen op Krasne Gorky kan Isabel nog niet zoveel schelen. Ze slaapt lekker als Doornroosje in de buitenlucht met die heerlijke geuren om haar heen.
Tulpen schijnen een magische aantrekkingskracht te hebben op de televisiemakers in Kazachstan. In het verleden zijn wij al eens vaker tussen de tulpen geïnterviewd door één van de televisiekanalen en vandaag liepen we weer per ongeluk een televisieploeg tegen het lijf.
Samen met Jeff—een Brit uit Shymkent die daar werkt in de olieindustrie—hadden we vandaag afgesproken om naar Krasne Gorky te gaan, één van de mooiste oorspronkelijke tulpenvelden in zuidelijk Kazachstan. Helaas bleek een televisieploeg uit Almaty daar ook aangeland te zijn om een uitzending over die elk jaar vanzelf weer opkomende rode wonders te maken. Die twee buitenlanders waren natuurlijk meer dan welkom en we werden daarom direct geïnterviewd over wat wij vonden over hoe de Kazachstaanse bevolking en overheid omging met de wilde natuur. Na wat opmerkingen voor de camera over natuurbescherming en verantwoordelijk omgaan met wat er aan natuur is wisten wij ons los te rukken uit hun greep voor de geplande wandeling.
In de paar jaar dat ik nu in Kazachstan ben heb ik het alleenrecht verworven op het aanleggen van elektrische installaties binnen de naaste familie. Dat is ook wel logisch. Voor een Kazach is één lamp en één stopcontact per kamer meer dan voldoende en alles wat ze meer moeten aanleggen zien ze alleen maar als extra werk. Bovendien heb ik behoorlijk wat meer ervaring met complexe elektrische installaties en draag soms oplossingen voor die door hun als onmogelijk worden bestempeld.
Zo heb ik vorig jaar op enkele plaatsen al een wisselschakeling gebruikt, waardoor het mogelijk is om een licht op twee plaatsen onafhankelijk aan en uit te schakelen. Maar deze keer ga ik nog wat verder. Door het opdelen van de nar is een lange corridor in het guesthouse ontstaan van zo’n zeven meter. Deze corridor ligt in het midden van het huis en heeft daardoor geen ramen. ‘s Nachts is de corridor pikkedonker wat erg lastig kan zijn voor toeristen die de plek van de lichtknopjes niet weten. De hele nacht het licht laten branden is ook geen goede oplossing omdat dat veel stroom kost, en bovendien geeft het licht dat onder de deur door schijnt geen gevoel van rust aan de toeristen.
Jaren geleden heeft mijn vader mij echter eens verteld dat hij tijdens zijn diensttijd in het ziekenhuis heeft gelegen (we spreken hier over zo’n vijftig jaar terug). Het was hem toen opgevallen dat de nachtzusters gemakkelijk konden kijken of alles in orde was omdat er kleine blauwe lampjes op de ziekenzalen waren gemonteerd. Het blauwe licht werkte niet verblindend en gaf toch voldoende licht om je te kunnen oriënteren.
In de lange corridor zijn nu twee wandlampen geplaatst waarin elk twee gloeilampen passen. Elke wandlamp krijgt nu één witte gloeilamp met normaal vermogen, en een kleine blauwe. ‘s Avonds worden beide witte lampen aangeschakeld zodat er normaal zicht is, en ‘s nachts zullen alleen de blauwe lampjes branden zodat een toerist die zich slaperig over de gang begeeft gemakkelijk het toilet kan vinden.
De witte lampen zullen bovendien via een wisselschakelaar aan twee kanten van de corridor bedienbaar zijn en de schakelaar voor de blauwe lampen komt op een plek waar iemand hem niet gemakkelijk per ongeluk zal bedienen. Omdat er ook nog bedrading moet komen voor twee stopcontacten in de corridor zodat we daar bijvoorbeeld met een stofzuiger kunnen werken zonder stroom van een slaapkamer te hoeven halen en we ook direct nieuwe bedrading trekken richting de keuken en de andere kamers wordt het een knap ingewikkeld schema.
Om alles goed aan te sluiten heb ik daarom op de muur het hele schema uitgetekend. Hierover komt straks toch behang dus dat geeft niet. En omdat in Kazachstan alleen installatiedraad in de kleur wit verkrijgbaar is, en niet in de gestandaardiseerde kleuren die wij in Nederland kennen is een goed schema extra nodig om geen foute aansluitingen te maken.
Het is altijd handig wanneer je hulp krijgt bij het bouwvakken. Hier helpt Nathalie—gewapend met vliegenmepper—pappa met het waterpassen van het deurkozijn ten opzichte van de nieuwe vloer.
De scheidingswand tussen de nieuwe slaapkamer en de corridor zal worden gemaakt van een houten frame waar aan beide zijden gipskarton tegenaangeschroefd is. Het raamwerk zal worden opgevuld met glaswol. Een dergelijke wand is slechts ongeveer 7 centimeter dik waardoor we zoveel mogelijk ruimte in zowel de corridor als in de slaapkamer overhouden.
Overal waar we bezig zijn wordt de oude aluminium bedrading uit de muur getrokken en vervangen door koper. Koper is wel aanmerkelijk duurder, maar het heeft betere elektrisch geleidende eigenschappen en bovendien is het veel minder bros. In praktisch geen enkel huis in Jabalgly hebben alle stopcontacten en lichtpunten stroom, omdat er altijd wel een plek is waar tijdens de installatie het aluminium een knauw heeft gekregen en bij een wat hoger stroomverbruik ter plekke is doorgebrand.
Ook de routing van de bedrading is wat anders. De horizontale en vertikale sleufen zijn nieuw, het wat vreemd kronkelende pad is hoe het was, waarschijnlijk kostte dat de minste meters installatiedraad indertijd.
Op de foto is ook duidelijk te zien dat het materiaal niet vergelijkbaar is met de Nederlandse installatiematerialen. PVC buis kennen ze hier niet dus het twee-aderige of drie-aderige installatiesnoer wordt rechtstreeks onder de stuclaag geplakt. Bovendien is de enig leverbare kleur wit, wat niet zo erg is als er slechts één lampje hoeft te worden aangelegd, maar bij complexere aansluitschema’s zoals ik die graag wil uitvoeren is het zaak om de verschillende aders goed uit elkaar te houden, zelfs waar de installatiedraden door muren lopen of anderszinds uit het zicht verdwijnen. Ik heb hiervoor een heel systeem van kort, lang of niet strippen van de uiteinden en verbuigen of knopen van de draden ontwikkeld en tot nu toe werkt dat naar behoren. Maar geel-groen voor aarde, blauw voor nul, bruin voor fase en zwart voor schakeldraden werkt mijns inziens toch gemakkelijker en sneller.
