In Nederland is het gebruikelijk dat de centrale riolering door het midden van de straat loopt. Op die manier kunnen huizen aan beide zijden van de weg gemakkelijk worden aangesloten en hoeft niet Jan en Alleman om toestemming te worden gevraagd wanneer er aan de centrale leiding werkzaamheden uitgevoerd moeten worden.
Bij ons in Zhabagly is dat anders. Bij de huizen die gebouwd zijn als onderdeel van het kippenslachterij project in de jaren tachtig is de riolering door de achtertuin gelegd. Dat heeft zo zijn voordelen, vanaf het huis is amper zeven meter buis nodig tot aan de put. Omdat de oude buis van dun plastic op veel plekken gebroken is hebben we vandaag een nieuwe buis aangelegd tussen het huis en de rioleringsput in de tuin.
En zo ziet de nieuwe straatverlichting in Zhabagly er bij daglicht uit. Keurige nieuwe palen en lampen en uiteraard aan elke paal halverwege twee kleine buisjes waar vlaggetjes in kunnen worden gestoken wanneer er een feestdag is. Over alle belangrijke zaken wordt hier in Kazachstan goed nagedacht.
Aan de tweede houten telefoonpaal van links gezien hangt één van de nieuwe straatnaambordjes. Bovendien zijn afgelopen maand huisnummers uitgedeeld die mensen op hun huis of op hun erfafscheiding kunnen bevestigen. De beschaving komt razendsnel dichterbij hier.
In de verte is te zien dat de sneeuwgrens op zo’n 2000 meter ligt. Dat betekent dat het bij ons voor eind November zeer aangenaam weer is.
Het heeft voordelen en nadelen wanneer je huis op het laagste punt van het dorp ligt. Het voordeel is dat zelfs als het hele dorp zonder leidingwater zit er uit jouw kraan waarschijnlijk nog een paar drupjes water komt. Het nadeel is dat wanneer je aan de centrale waterleiding een nieuwe aansluiting wilt lassen dat elk straaltje water dat nog langs één van de oude communistische afsluiters sijpelt uiteindelijk bij jouw eruit komt.
Het “even” een nieuwe aansluiting voor de waterleiding maken voor onze bouwval had dus wat meer voeten in de aarde dan gedacht. Volgens echt Kazachstaans gebruik zijn er zeven mensen nodig bij dit soort werk, waarbij het aantal actieve mensen door de afmetingen van de put beperkt blijft tot twee.
Het plan om om een uur of elf een nieuwe aansluiting klaargemaakt te hebben bleek uiteindelijk pas om half zeven ‘s avonds geklaard.
Wanneer er in het Guinness book of Records een categorie zou bestaan voor kleinste badkamer, dan had de badkamer van onze bouwval zeker een gooi kunnen doen naar die titel. 1 bij 1,60 meter en daarin dan ook nog een badkuip geplaatst. Zelfs voor Elmira zou het moeilijk zijn geweest om zich daar nog fatsoenlijk in te bewegen. Daarom hebben we al lang geleden besloten de badkamer te verwijderen en het oppervlak bij de wel erg kleine overloop op de eerste verdieping te trekken.
De wand tussen de overloop en de badkamer heb ik verwijderd en ook de dubbele muur waarin een aantal luchtkanalen liep voor de ventilatie van de keuken en toilet op de begane grond is grotendeels ontmanteld. Met name dat laatste gaf een interessante verrassing. Alleen de asbestbuis voor de rookgassen van de geiser in de keuken bleek door een gat in de betonnen plafondplaat naar buiten te steken. De drie algemene ventilatiekanalen voor de keuken, toilet en badkamer kwamen op een blind stuk beton uit. Dat zal lekker gestonken hebben met een ongeventileerd toilet zonder raampje vlak naast de keuken. Met een dergelijke bouwwijze begin je steeds meer te begrijpen waarom Kazachen een gat in de grond buiten voor hun behoefte veelal prefereren boven een WC in huis.
Mijn experimenten met het zelf maken van zure haring zijn nu zover gevorderd dat het recept redelijk vast staat. Op onderstaande foto het actuele resultaat, een stevige grote zure haring die na een kleine week in de pot een smaak heeft die niet meer onder doet voor de in Nederland commerciëel verkrijgbare zure haring.
Benodigdheden
- Een inmaakpot van 2 liter
- 1 kg zoute haring, nog voorzien van ingewanden en kop
- Blanke azijn
- Water
- 1 eetlepel zout
- 1 eetlepel suiker
- 1 in ringen gesneden ui
- 5 laurierblaadjes
- 1/2 theelepeltje witte peper
- 1/2 theelepeltje dille
Werkwijze
- Fileer de haring. Verwijder de graat en kop en voer die aan de hond. Bij gebrek aan een hond, of wanneer je bang bent dat de graat in zijn keel blijft steken, mag het afval ook gewoon in de vuilnisbak. Officieel hoort de haring gekaakt te worden waarbij de alvleesklier blijft zitten. De enzymen die daar in zitten zorgen voor het rijpen van de haring. Omdat onze haringen echter gezouten en met kop en kont worden aangevoerd in vaatjes mag er vanuit worden gegaan dat her rijpingsproces al voldoende heeft plaatsgevonden.
- Leg de haringen in de inmaakpot en voeg de uiringen en laurierblaadjes toe.
- Vul de pot met water en azijn, waarbij de verhouding azijn en water zo moet worden gekozen dat het eindresultaat een oplossing van ca. 4% azijn is.
- Voeg het zout, suiker, witte peper en dille toe.
- Sluit de inmaakpot af en schud het geheel ca. 1 minuut om het zout en suiker te laten oplossen en om de specerijen te verspreiden.
- Plaats de inmaakpot op een koele plek, bijvoorbeeld in de koelkast en laat haar daar een dag of zes staan. Gedurende de eerste drie dagen moet de inhoud één keer per dag ongeveer een halve minuut geschud worden.
Na een kleine week zijn de haringen klaar voor consumptie.
Met de verhouding azijn en suiker kan de primaire zure smaak geregeld worden. De witte peper verbloemt de standaard wat laffe smaak van vis en het zout zorgt ervoor dat water onttrokken wordt aan de vis waardoor deze steviger wordt.
Een terugkerende activiteit bij ons bouwen is het graven van sleuven voor de waterleiding. Deze keer is het echter niet zozeer om een nieuwe leiding naar onze bouwval te leggen, maar om de oude leiding te volgen in de hoop uit te vinden waar de centrale kraan zit. De oude ijzeren waterleiding is door de vorst enkele jaren geleden gesprongen en dat is niet zo erg omdat er de afgelopen jaren toch geen druk op de leiding stond, maar nu na een renovatie van het centrale leidingnet het water weer stroomt en met de winter voor de deur is het zaak om uit te zoeken hoe de oude leiding leeg kan worden gemaakt, en idealiter hoe we hem kunnen vervangen door een nieuwe gelaagde kunststof buis die geen roestsmaak aan het water geeft en de witte was in de wasmachine ook echt wit laat.
Dat is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan. Mijn schoonvader beschikt over de originele tekeningen van het project uit de jaren tachtig waarbij dit deel van het dorp, inclusief de waterleiding en riolering is aangelegd, maar in de praktijk willen dingen nog wel eens anders lopen dan ze gepland zijn. Op de tekeningen staat dat er een put met luik in onze achtertuin moet liggen, maar de enige put die we kennen is die van de riolering. De enige mogelijkheid om de bron van ons water te vinden is daarom om de leiding vanaf het huis uit te graven en te volgen.
Dat blijkt nog geen gemakkelijke klus. De leiding loopt met verschillende bochten en het terrein is later opgehoogd. Daardoor ligt de waterleiding op sommige plaatsen bijna twee meter diep. Goed beschermd tegen de vorst, dat wel, maar zonder graafmachine is het in onze bodem bijna ondoenlijk om de leiding te volgen. Maar gelukkig hebben we een graafmachine en Kazachen zijn wel gewend om doelloos lijkend werk te doen. Na drie dagen graven hebben we beet. Bijna op de erfscheiding van de buren wordt op een halve meter diepte een dicht gestorte put ontdekt waar onze waterleiding naar toe gaat.
In de put zitten niet alleen een hoofdkraan, maar ook een aansluiting voor de brandweer. In het verleden heeft men de put volgegooid met zand, leem en rommel dus we weten nog niet hoe onze waterleiding onderin precies is aangesloten op de centrale buis. Maar morgen zal de put leeg geschept worden zodat daar hopelijk snel duidelijkheid in komt. Dan kunnen we ook besluiten of we de bestaande leiding alleen maar waterloos maken maar laten bestaan, of dat we de hele leiding vervangen door een nieuwe.
Zhabagly verandert met rasse schreden, zeker nu sinds ongeveer een half jaar mijn schoonvader openbare werken onder zijn hoede heeft. De rioleringsbuizen zijn allemaal schoongemaakt en ook de delen van het dorp die jaren zonder leidingwater zaten hebben sinds enkele maanden weer druk op het net.
Sinds vandaag is er echter weer wat nieuws bij. In de hoofdstraat is namelijk straatverlichting aangelegd en vanavond is die voor het eerst in gebruik. Dat levert een mooi plaatje op.
In Nederland praten we altijd over het weer, maar eigenlijk is dat vrij onnodig. Het Nederlandse weer is vrij monotoon, miezerig, nat en winderig. Zelfs als het een zonnige dag is, is de lucht nog vaal wit van een restsluier van bewolking.
In Kazachstan is dat anders. Zonnig is echt zonnig, en slecht weer is ook echt slecht weer. Vandaag hebben we te maken met slecht weer. Vanuit het westen komen dreigende wolken op ons afstomen die ongetwijfeld voor een behoorlijke lading regen of sneeuw zullen zorgen.
