Overspanningsbeveiligingen, een praktijkvoorbeeld
Ik heb al enige keren aandacht besteed op mijn weblog aan overspanningsbeveiligingen. Zelf heb ik hier een paar beveiligingen in elkaar gesoldeerd die bij het minste of geringste de stroomtoevoer naar gevoelige gebruikers afschakelen. Voor onze televisie, videorecorder en aanverwante apparatuur maakten we tot nog toe gebruik van een in de winkel gekochte beveiliging.
In het moderne rustige Nederland is er praktisch geen reden meer om overspanningsbeveiligingen te plaatsen om apparatuur te beschermen. De stroomtoevoer is constant en pieken of storingen op de lijn zijn een zeldzaamheid. Bij ons zijn er twee redenen waarom een dergelijke beveiliging wel handig is. Ten eerste lopen de elektriciteitsleidingen boven de grond waardoor de kans op blikseminslag reëel is. Bovendien is er hier een ander groot gevaar: de mens. Ongeveer twee keer per jaar presteren elektromonteurs van het elektriciteitsbedrijf het hier om een faselijn met de nuldraad te verbinden. Het resultaat is dat er dan tijdelijk 380 Volt op de lijn komt te staan waar weinig apparatuur tegen bestand is.
Enkele maanden geleden is hier in Zhabagly blikseminslag op de bovenleiding geweest. Dit heeft tot gevolg gehad dat mijn zelf in elkaar gebakken beveiliging keurig zijn werk heeft gedaan en de varistor en zekering die ik had geplaatst de er achter hangende apparatuur van de ondergang heeft gered. Ook de televisie, satellietontvanger en andere apparatuur achter de gekochte beveiliging waren nog heel en vandaag heb ik gekeken op welke manier de beveiliging de blikseminslag heeft verwerkt.
Er is duidelijk sprake geweest van een grote steekvlam. De kleur van de onderdelen is nog nauwelijks zichtbaar en in de ronde varistor rechts is een gat te zien in de behuizing waar hij open gesprongen is door de grote stroom die er doorheen is gelopen.
Op de tweede foto zien we de printplaat na demontage. Rechts voor de printplaat ligt een kern van wat waarschijnlijk een derde varistor is geweest. Door de hitte is het centrum gesmolten. Het zal duidelijk zijn, de beveiligingsfunctie van deze overspanningsbeveiliging is er niet meer. Maar hij heeft zijn werk gedaan en de schade is nu beperkt gebleven tot de aanschaf van een paar euro aan onderdelen, of op zijn hoogst een nieuwe overspanningsbeveiliging.
