Lammert's Weblog

In Kazachstan is kraanwater een schaars product, behalve in Zhabagly. Het dorp ligt vlak bij het Aksu-Zhabagly natuurreservaat waarin zich maar liefst 46 waterbronnen bevinden. De waterleiding van het dorp is aangesloten op één van deze bronnen.

Een ideaal systeem zou je kunnen zeggen. Het water vloeit vrijelijk uit de bronnen het dorp in—ook ‘s winters—en mensen in het dorp betalen dan ook weinig voor de aansluiting op het waterleidingnet. Per persoon 20 Tenge per maand en voor een doorspoeltoilet nog eens 10 Tenge extra. In veel andere dorpen zijn alleen waterputten beschikbaar en in de plaatsen waar wel waterleiding tot in de huizen is is vaak per huis een watermeter geplaatst en moet per kubieke meter worden afgerekend.

Dat voor het water in Zhabagly alleen een vast tarief in rekening wordt gebracht heeft ook zijn nadelen. Weliswaar komt het water van hoog uit de bergen en is er daardoor initieel wel druk aanwezig, maar omdat er niet per afgenomen hoeveelheid betaald wordt laten mensen het vrijelijk stromen. In de zomer hebben veel mensen een tuinslang continu in gebruik om de tuin nat te houden en ‘s winters is het de hele dag open hebben van een kraan de meest beproefde methode om bevriezing van de leidingen en kranen in huis tegen te gaan.

Dat overmatige gebruik heeft natuurlijk zijn invloed op de waterdruk. Het water vloeit net zo hard in het dorp de kranen uit als de bron in het natuurreservaat het kan aanleveren dus praktisch gesproken is er nauwelijks sprake van waterdruk. Dat is niet zo erg voor een normale Kazach, maar de bewoner—zoals wij—die afhankelijk is van moderne faciliteiten als wasmachines en douches is een minimale waterdruk wel van belang.

Jaren geleden hadden mijn ouders een boot. Die lag voor ons huis in het kanaal en om hem van tijd tot tijd schoon te maken hadden we een pomp in gebruik. Slang in het kanaal, pomp aanzetten en je hebt voldoende druk om de boot heerlijk mee schoon te spuiten. Die pomp was van goede kwaliteit en leverde een maximale druk van zo’n 4,5 bar, meer dan er beschikbaar was op het drinkwaternet. Nu is het voor een pomp niet goed, wanneer de perszijde wordt afgesloten door een dichtstaand spuitpistool en indertijd had ik daarom een pompregelaar gekocht. Een ingenieus apparaatje van de firma Steinklauber waarin zich een terugslagklep een drukschakelaar en een hoopje elektronica bevinden. De pompschakelaar schakelt automatisch de pomp aan wanneer de druk aan de perszijde te laag wordt omdat het spuitpistool wordt geopend. Als de druk te hoog wordt omdat het pistool wordt dichtgezet schakelt de automaat automatisch de pomp uit. Een slimmigheidje zorgt er bovendien voor dat de pomp automatisch wordt uitgeschakeld wanneer er 10 seconden geen water is, dit om schade door drooglopen van de pomp te voorkomen.

Standaard worden dergelijke pompregelaars gebruikt in watersystemen om de druk te verhogen, bijvoorbeeld om bij hoge gebouwen het drink- en bluswater tot aan de hoogste verdiepingen te kunnen krijgen en in landen met minder goed werkende drinkwatervoorzieningen om de druk op een minimaal niveau te houden.

Vandaag heb ik de pompschakelaar van de pomp afgeschroefd om mee te nemen naar Kazachstan. Het is een niet te groot elektronisch apparaat van maximaal zo’n halve kilo dus dat kan volgende keer mooi mee in de bagage. Nu we daar in Shymkent bovendien bij toeval een winkel hebben gevonden waar westerse pompen van hoge kwaliteit worden verkocht staat niets meer in de weg om komend jaar onze eigen drinkwatervoorziening van een hydrofoor te voorzien. Want hydrofoor is de officiele naam van zo’n automatisch werkend drukverhoogsysteem in de waterleiding.