Lammert's Weblog

De nieuwe thermostaat zit in de koelkast van mijn ouders gemonteerd en alles werkt weer perfect. Voorlopig kan het beestje weer zijn diensten bewijzen.

De koelkast die een maandje geleden ophield met functioneren is indertijd speciaal gekocht. Hij fungeert als onderstel voor een vier-pits keramische kookplaat, en daarom is indertijd een model uitgezocht dat qua afmetingen past bij deze kookplaat. Daardoor heeft de koelkast een grotere afmeting dan normaal. Het bleek toen ik op internet op zoek ging naar een passende thermostaat zelfs een model te zijn dat in Nederland nooit officieel verkocht is. Alleen bij onze oosterburen is deze koelkast indertijd over de toonbank gegaan. Een goede zaak dus dat met een eenvoudige thermostaat vervanging voor minder dan 20 euro de koelkast weer nieuw leven ingeblazen kon worden.

Overigens is het één van de modernere typen. De verdamper die de kou inbrengt wordt periodiek verwarmd zodat er geen ijsaangroei plaatsvindt. Daartoe wordt de verdamper opgewarmd tot boven 0. Het water dat er vanaf komt loopt door een klein gaatje naar een bakje bovenop de compressor. De compressor is voldoende warm om vervolgens dit water weer in de omgeving buiten de koelkast te laten verdampen.

Ik had een regelsysteempje met een klok verwacht om dit periodieke verwarmen van het koelelement voor elkaar te krijgen. Het blijkt echter veel simpeler gedaan te worden dan ik dacht.

Bij praktisch alle koelkasten meet de thermostaat niet de ruimtetemperatuur in de koelkast, maar de temperatuur van de verdamper, het platte koelelement boven of achterin de te koelen ruimte. Door deze verdamper op een bepaalde koude temperatuur te houden blijft ook de ruimte waarin de verdamper is geplaatst koel. Voor een binnentemperatuur van zo’n +5 graden moet het element afhankelijk van de grootte van de te koelen ruimte op -5 tot -12 graden gehouden worden. Niet erg wetenschappelijk verantwoord door niet de werkelijke ruimtetemperatuur te meten, maar in de praktijk blijkt het goed te werken.

Bij een normale thermostaat heb je een vaste hysterese. Dit is het temperatuurverschil tussen in- en uitschakelen van de koeling. Stel je de temperatuur in op inschakelen bij -10 graden, dan schakelt de compressor weer uit bij bijvoorbeeld -20 graden. Bij een instelling van 0 graden voor aanschakelen is -10 graden de uitschakeltemperatuur.

Een koelkast met zelfontdooiing werkt anders. Hierbij zit er niet een vast temperatuurverschil tussen in- en uitschakelen, maar is alleen de koudste temperatuur waarbij de compressor wordt uitgeschakeld instelbaar. De warme temperatuur waarbij de compressor moet inkomen is vast ingesteld. Voor het model thermostaat dat ik gemonteerd heb is die inschakeltemperatuur +5 graden. Het effect dat je daarmee krijgt, is dat na een koelcyclus de compressor net zo lang uit blijft staan, tot de verdamper tot minimaal 5 graden boven nul opgewarmd is. Daardoor is alle aangegroeide ijs van de verdamper verdwenen voor een volgende koelcyclus begint.

Een zeer eenvoudig, maar uiterst doeltreffend regelsysteem. Bij sommige koelkasten met zelfontdooiing is bovendien nog een klein verwarmingselementje toegevoegd die tijdens de stilstandperiode van de compressor de verdamper een klein beetje opwarmt waardoor de ontijsperiode korter is en er minder temperatuurschommelingen in de ruimte binnen de koelkast zijn. Of dat verwarmingselement bij onze koelkast ook was gemonteerd kon ik niet ontdekken.