Lammert's Weblog

Als de informatie die ik van internet haal klopt, dan zijn de benzineprijzen in Nederland op dit moment stabiel, of zelfs licht aan het dalen. Hier in Kazachstan gaat dat wat anders. In de afgelopen dagen is de benzineprijs gestegen rond de 30%. Betaalden we een week geleden voor een liter benzine nog 69 Tenge, nu kost diezelfde benzine bij de pomp 101 Tenge. Voor zover het verhaal hier gaat is die stijging niet het gevolg van ontwikkelingen op de internationale oliemarkt, maar het gevolg van een overval op een geldtransport ongeveer een week geleden. De grootste benzinepomphouder Biebars—die tevens een raffinaarderij bezit—haalt periodiek het geld van haar benzinestations op. Dit geldtransport is overvallen waarbij de geldtransporteur is doodgeschoten. Bij de overval is volgens de verhalen acht miljoen Tenge buitgemaakt. Een grote hoeveelheid geld voor lokale begrippen (vijftigduizend euro) en het verhaal gaat nu dat de benzineprijs is verhoogd om dit verlies te compenseren.

Lauwersoog—een plaatsje in het uiterste noorden van Nederland—is met name in het weekend geliefd bij dagjesmensen om een portie vis te eten. Rond de haven zijn een aantal eetgelegenheden gegroepeerd waar de gevangen vis wordt bereid en opgediend. Vandaag ben ik er geweest met Nathalie’s Nederlandse oma. Onze bedoeling was om in het vis restaurant Sterkenburg een tussendoortje te bestellen en een een vismenu mee naar huis te nemen.

De service in het cafetaria was op zijn minst merkwaardig te noemen. Toen we om een visschotel vroegen zij één van de bedienden achter de balie dat ze daar niet aan konden beginnen. Dan hadden we van tevoren moeten bellen en sowieso verkochten ze geen kleine porties. Zijn collega van Sterkenburg hielp nog eens te benadrukken dat het echt niet kon, waarna ze zich beiden omdraaiden om weer een paar stukken vis in de frituur te donderen. Ze vroegen niet eens of we wat anders wilden, of ze ons nog op een andere manier van dienst konden zijn.

Verbouwereerd hebben we daarna de eettent verlaten, bij de uitgang nog wel een softijsje kopend bij één van de vrouwelijke medewerksters van Sterkenburg visrestaurant die iets klantvriendelijker bleek.

Gelukkig is er concurrentie en werden we bij collega Visser Vis zo’n 100 meter verderop wel vriendelijk behandeld. Na een portie kibbeling, chocomel en de nodige vis in de kofferbak zijn we weer huiswaarts gekeerd. Het kan dus wel goed.

In Kazachstan is enkele dagen geleden het eerste geval van vogelgriep ontdekt. Op een ganzenboerderij in het dorp Golubovka in de regio Pavlodar in het noorden van het land zijn 600 dieren bezweken aan de ziekte. Eén arbeider ligt in kritieke toestand in het ziekenhuis. Maatregelen zijn genomen om de infectiehaard in te dammen aldus de autoriteiten.

Het geval staat niet op zichzelf. In Novosibirsk in zuid Siberië is enkele dagen geleden eveneens een geval geconstateerd. Ook uit de regio Omsk en het Alatai territorium komen berichten van een besmetting, maar onderzoekers hebben hier nog niet bevestigd dat het om vogelgriep gaat. Deze gevallen laten zien dat via de reguliere trekvogelroutes het virus zich gestaag richting Europa uitbreidt en dat het waarschijnlijk slechts een kwestie van tijd is voor het ook Nederland bereikt. Wel is er nog een barrière in de vorm van het Oeralgebergte die een groot deel van de vogelmigratie stopt, maar de tijd zal moeten leren of deze grens inderdaad stand houdt.

De NASA heeft enkele jaren alle space shuttles aan de grond gehouden na het tragische ongeval met de Columbia op 1 februari 2003. Nu er met de lancering van de Discovery opnieuw stukken van het isolatiemateriaal zijn afgebroken heeft NASA besloten na deze vlucht nieuwe vluchten uit te stellen tot een definitieve oplossing bereikt is.

Gezien de ambities die de VS heeft—Bush wil dat er over een aantal jaren Amerikanen op Mars rondlopen—betekent dit opnieuw een flinke knauw voor het Amerikaanse ruimtevaart programma en tegelijkertijd een opsteker voor de Russen. Het betekent dat Baykonur in Kazachstan nog lang het enige ruimtevaartcentrum in de wereld zal blijven van waaruit geregelde bemande vluchten zullen worden uitgestuurd. De schijnbaar antieke techniek die de Russen nog altijd toepassen voor hun ruimtevluchten lijkt het definitief gewonnen te hebben van de technologische snufjes van de Amerikanen.

Nieuw is niet altijd beter zogezegd.

Zeven dagen hebben de toeristen uit Duitsland bij Elmira’s ouders gebivakkeerd. Vanavond breng ik hen terug naar het treinstation in Tjulkebas vanaf waar ze terug zullen reizen naar Almaty. Onze Lada is niet al te groot, maar het lukt om de vier passagiers met alle bagage er in te persen. Bij het treinstation aangekomen aait één van de jongens bijna verliefd over de kofferbakklep.

“Zo’n auto had mijn vader altijd willen hebben” verzucht hij, “maar in de DDR moesten we indertijd 15 jaar op de wachtlijst staan voor we een Lada konden kopen.” Als Nederlander is het soms moeilijk voor te stellen op welke manier de mensen in het oostblok in de communistische tijd geleefd hebben. Ik kan mij niet anders herinneren dan dat je alles kon kopen als je maar geld had. Dat is aan de andere kant van het ijzeren gordijn generaties lang anders geweest.

Kazachstan is op dit moment koploper van de GOS landen in het aantrekken van risicodragend kapitaal vanuit het buitenland. Belangrijke reden daarvoor is, dat Kazachstan veel wetten uit de Sovjet tijd aanzienlijk heeft aangepast, of volledig vervangen. Met name wetten op het gebied van bezit zijn aangepast om het mogelijk te maken dat zowel Kazachen als buitenlanders onroerende goederen kunnen kopen zonder de vrees dat die later door de staat weer kunnen worden ingepikt.

Eén van die wetten is de wet op het grondbezit. Vroeger mocht een privépersoon niet meer dan 25 are (2500 m²) bezitten. Dat heeft soms tot kromme situaties geleid. Het bouwterrein waar ons huis op gaat verschijnen is in de praktijk 40 bij 80 meter, dus 32 are. Bij het kadaster is het echter vastgelegd als 25 are zodat het in de communistische tijd binnen de normen viel. Dit terrein, en vele andere moeten daardoor opnieuw worden ingemeten en met de nieuwe afmetingen bij het kadaster geregistreerd omdat de administratieve gegevens niet overeenkomen met de werkelijkheid.

Mijn schoonvader heeft ongeveer acht jaar geleden 63 hectare grond gekocht aan de rand van het Aksu-Zhabagly natuurreservaat. Hij heeft er indertijd veel werk van gemaakt om alle documenten bij het kadaster in orde te krijgen.

Twee jaar geleden is vanuit de VS een groot bedrag aan het natuurreservaat gegeven voor het opwaarderen van het natuurbeheer. Dit geld is besteed aan renovatie van het hoofdkantoor, nieuwe jeeps, een vrachtwagen, tractoren en onderzoeksmateriaal zoals fototoestellen, kijkers etc. Onderdeel van dit project was ook de bouw van een aantal nieuwe wachtposten bij de ingangen van het reservaat. Eén van die gebouwen is indertijd op grond van mijn schoonvader gebouwd.

Het natuurreservaat was bij de bouw van de wachtpost uitgegaan van de grenzen van het natuurreservaat zoals ze zelf vonden waar die grenzen lagen. Een mooi vlak stuk grasland was de ideale plek van de nieuwe wachtpost en eromheen werd een stuk van één hectare grond als natuurgebied gebombardeerd.

Twee jaar heeft de juridische strijd geduurd, maar vandaag was de uitslag. Ondanks dat het natuurreservaat een rijksinstituut is dat rechtstreeks onder het ministerie in Astana valt en zelfs een UNESCO nominatie heeft moet ze de grenzen zoals die bij het kadaster zijn vastgelegd respecteren. De wachtpost is nu bestempeld als illegaal gebouwd, en het eigendomsrecht van het terrein ligt bij mijn schoonvader. Het natuurreservaat hield altijd gemakshalve de rivier Dzjetemsai aan als grens van het reservaat. Nu is definitief geoordeeld dat deze rivier, inclusief een groot deel van de oevers aan mijn schoonvader toebehoren.

Deze uitspraak toont, dat de wetten in Kazachstan niet alleen papieren wetten zijn, maar ook daadwerkelijk functioneren. Een staatsorgaan kan niet meer zoals vroeger zelf bepalen wat goed en niet goed is, een simpele boer die toevallig zijn papierwerk goed gedaan heeft kan een 80 jaar bestaand staatsinstituut bakzeil laten halen. Vrouwe Justitia oordeelt geblindoekt, ook hier in Kazachstan.

Wie herinnert het zich niet van een jaar of 20 geleden. De zure regen zou ons land overvallen, de bossen zouden afsterven, het einde van het groene Nederland. De schreeuw van de zure regen is verdwenen. De bossen in Nederland staan er beter voor dan ooit en voor de jongere generatie is zure regen een onbekend begrip.

Hoe ik hier op kom? Ach sentimenteel misschien, maar zo vlak voor een lang vertrek naar Kazachstan maak ik altijd nog even een rondje. Soms met de auto langs bekende plekjes, of zoals vandaag door de tuin. Daarbij viel mijn oog op de Atlas Ceder die Elmira en ik anderhalf jaar geleden grondig onder handen genomen hebben. Alle takken onderaan hebben we toen weggezaagd om weer een ongehinderd looppad te creëren. Nu—twee winters later—heeft de boom aardig aan diameter gewonnen, de schors is bezig de wonden van de takken te overdekken en de boom blaakt van gezondheid.

Veel zaken in ons leven zijn een hype. Duren maar even, maar op het moment dat ze er zijn lijkt het alsof het ons voor eeuwig in de ban zal hebben. Wie dacht in dezelfde tijd van de zure regen niet dat de kubus van Rubic hét speelgoed van de moderne mens zou blijven? De bomen weten beter. Zij blijven staan en groeien door. Soms wat langzamer soms wat sneller, maar in ieder geval met minder stress en problemen dan wij menselijke schepsels.

Zie verder http://scholieren.nrc.nl/weekkrant/2002/25/51.shtml uit de scholieren editie van het NRC Handelsblad.

Een interessant artikel is bovendien dit artikel van Skepsis, waarin de achtergrond van milieubewegingen om bepaalde standpunten uit te blijven dragen ook als daar minder reden voor is wordt verduidelijkt.

De afgelopen maanden hebben er in de voormalige Sovjet republieken nogal wat veranderingen plaats gevonden. In Georgië, Oekraïne en recentelijk Kirgizië moest het regiem wijken voor een nieuwe lichting. Aan Kazachstan lijken dergelijke politieke aardverschuivingen voorbij te gaan. Dat was al mijn eigen ervaring na vele maanden in het land en op het arme platteland te hebben gewoond, en wordt nu bevestigd in een artikel in de World Peace Herald.

De reden voor deze immuniteit ligt in een aantal factoren, zowel geografisch, sociaal als politiek.

Ten eerste heeft Kazachstan een gigantische rijkdom aan bodemschatten. Er wordt geschat dat zo’n 60% van de totale bodemschatten van de voormalige Sovjet Unie in dit land gelegen zijn. Hierbij moet niet alleen gedacht worden aan de olie uit de Kaspische zee, maar ook uranium, vele metalen en andere zeldzame delfstoffen zijn hier in overvloed te vinden. Dit geeft uiteraard een goede uitgangspositie.

Daarnaast is Kazachstan ten gevolge van zijn historie een multi-culturele samenleving in de strikste zin van het woord. Geen van de bevolkingsgroepen heeft een absolute meerderheid en er is ook geen overheersende religie. Elke bevolkingsgroep heeft bovendien zijn eigen specialiteit. De Kazachen zijn het meest in management functies te vinden, Russen en Wolga Duitsers bekleden van oudsher de technische functies, Oezbeken bemoeien zich met de intensieve landbouw en Oeigoeren kennen hun nijverheid. Jaloezie of onderdrukking tussen verschillende bevolkingsgroepen is daarom een bijna onbekend verschijnsel.

Daarnaast heeft de Kazachse regering al vroeg door gehad dat je een land niet kunt besturen zonder een goed financieel en economisch beleid. Veel wetten zijn erop gericht geweest om het aantrekken van buitenlands kapitaal te vergemakkelijken en investeerders uit het buitenland vertrouwen te geven. Denk hierbij aan het afschaffen van de uitnodigingsplicht voor visa in vele situaties, de garantie tot het hebben van eigen bezit voor buitenlandse ondernemingen en een sluitende patent wetgeving. Hierdoor ontvangt Kazachstan ondanks zijn achteraf gelegen ligging het hoogste bedrag aan buitenlandse investeringen per hoofd van de bevolking van alle GOS landen. Nederland staat hier na de VS op de tweede plaats met een bedrag aan investeringen van 1.9 miljard dollar alleen al in 2004. Dit geld verdwijnt niet alleen in de staatskas of in de binnenzakken van hoge bestuurders, maar wordt aan de bevolking teruggegeven in de vorm van grote projecten zoals het ontsluiten van gebieden met snelwegen, het aansluiten van alle dorpen en huizen op de waterleiding tijdens het huidige drie jarenplan en het moderniseren van communicatiestructuren zoals het telefoonnet. Bovendien heeft het land in navolging van o.a. Saoedi Arabië een financiele pot waarin de olieopbrengsten deels worden ondergebracht om fluctuaties in de olieprijs op te vangen.

Door de manier waarop Kazachstan in de lokale economie investeert geeft ze een signaal af aan de lokale bevolking. De infrastructuur wordt geregeld, maar de werkelijke vorm van inkomsten is een keuze van de bevolking zelf. Hiermee wordt het zelfstandig ondernemerschap gestimuleerd wat een veel betere invloed op de economie heeft dan het investeren in grootschalige werkgelegenheidsprojecten zoals Kolchozen etc. Vrij ondernemerschap is het toverwoord. Wie wil heeft het goed in Kazachstan. Wie niet wil zal nog even last blijven houden, maar dat zijn ook de mensen die niet de puf hebben om een revolutie te beginnen. Daarom is de kans dat Kazachstan binnenkort hetzelfde lot ondergaat als andere republieken uit de voormalige Sovjet Unie zeer gering.

De recente publicatie van de resultaten van een onderzoek van de ecnomische groei van de voormalige republieken van de Sovjet Unie toont ook aan dat Kazachstan zich niet in de gevarenzone bevindt. In dit onderzoek is de economische ontwikkeling sinds de onafhankelijkheid uitgezet tegen het bruto nationaal product zoals dat gold aan het eind van de Sovjet tijd. Van de zeven landen waarvan het BNP nog altijd beneden dat van 1991 ligt hebben er vier in de afgelopen tijd een revolutie ondergaan. Daarbij gaat het om Moldavië, Oekraïne, Georgië en Kyrgizië. De overige drie landen zijn Tadjikistan, Azerbaidzjan en Rusland. Met name een revolutie in het laatste land zou grote gevolgen kunnen hebben.

Lees meer over dit onderzoek op http://en.rian.ru/world/20050421/39717750.html.