Tulpen schijnen een magische aantrekkingskracht te hebben op de televisiemakers in Kazachstan. In het verleden zijn wij al eens vaker tussen de tulpen geïnterviewd door één van de televisiekanalen en vandaag liepen we weer per ongeluk een televisieploeg tegen het lijf.
Samen met Jeff—een Brit uit Shymkent die daar werkt in de olieindustrie—hadden we vandaag afgesproken om naar Krasne Gorky te gaan, één van de mooiste oorspronkelijke tulpenvelden in zuidelijk Kazachstan. Helaas bleek een televisieploeg uit Almaty daar ook aangeland te zijn om een uitzending over die elk jaar vanzelf weer opkomende rode wonders te maken. Die twee buitenlanders waren natuurlijk meer dan welkom en we werden daarom direct geïnterviewd over wat wij vonden over hoe de Kazachstaanse bevolking en overheid omging met de wilde natuur. Na wat opmerkingen voor de camera over natuurbescherming en verantwoordelijk omgaan met wat er aan natuur is wisten wij ons los te rukken uit hun greep voor de geplande wandeling.
In de paar jaar dat ik nu in Kazachstan ben heb ik het alleenrecht verworven op het aanleggen van elektrische installaties binnen de naaste familie. Dat is ook wel logisch. Voor een Kazach is één lamp en één stopcontact per kamer meer dan voldoende en alles wat ze meer moeten aanleggen zien ze alleen maar als extra werk. Bovendien heb ik behoorlijk wat meer ervaring met complexe elektrische installaties en draag soms oplossingen voor die door hun als onmogelijk worden bestempeld.
Zo heb ik vorig jaar op enkele plaatsen al een wisselschakeling gebruikt, waardoor het mogelijk is om een licht op twee plaatsen onafhankelijk aan en uit te schakelen. Maar deze keer ga ik nog wat verder. Door het opdelen van de nar is een lange corridor in het guesthouse ontstaan van zo’n zeven meter. Deze corridor ligt in het midden van het huis en heeft daardoor geen ramen. ‘s Nachts is de corridor pikkedonker wat erg lastig kan zijn voor toeristen die de plek van de lichtknopjes niet weten. De hele nacht het licht laten branden is ook geen goede oplossing omdat dat veel stroom kost, en bovendien geeft het licht dat onder de deur door schijnt geen gevoel van rust aan de toeristen.
Jaren geleden heeft mijn vader mij echter eens verteld dat hij tijdens zijn diensttijd in het ziekenhuis heeft gelegen (we spreken hier over zo’n vijftig jaar terug). Het was hem toen opgevallen dat de nachtzusters gemakkelijk konden kijken of alles in orde was omdat er kleine blauwe lampjes op de ziekenzalen waren gemonteerd. Het blauwe licht werkte niet verblindend en gaf toch voldoende licht om je te kunnen oriënteren.
In de lange corridor zijn nu twee wandlampen geplaatst waarin elk twee gloeilampen passen. Elke wandlamp krijgt nu één witte gloeilamp met normaal vermogen, en een kleine blauwe. ‘s Avonds worden beide witte lampen aangeschakeld zodat er normaal zicht is, en ‘s nachts zullen alleen de blauwe lampjes branden zodat een toerist die zich slaperig over de gang begeeft gemakkelijk het toilet kan vinden.
De witte lampen zullen bovendien via een wisselschakelaar aan twee kanten van de corridor bedienbaar zijn en de schakelaar voor de blauwe lampen komt op een plek waar iemand hem niet gemakkelijk per ongeluk zal bedienen. Omdat er ook nog bedrading moet komen voor twee stopcontacten in de corridor zodat we daar bijvoorbeeld met een stofzuiger kunnen werken zonder stroom van een slaapkamer te hoeven halen en we ook direct nieuwe bedrading trekken richting de keuken en de andere kamers wordt het een knap ingewikkeld schema.
Om alles goed aan te sluiten heb ik daarom op de muur het hele schema uitgetekend. Hierover komt straks toch behang dus dat geeft niet. En omdat in Kazachstan alleen installatiedraad in de kleur wit verkrijgbaar is, en niet in de gestandaardiseerde kleuren die wij in Nederland kennen is een goed schema extra nodig om geen foute aansluitingen te maken.
De scheidingswand tussen de nieuwe slaapkamer en de corridor zal worden gemaakt van een houten frame waar aan beide zijden gipskarton tegenaangeschroefd is. Het raamwerk zal worden opgevuld met glaswol. Een dergelijke wand is slechts ongeveer 7 centimeter dik waardoor we zoveel mogelijk ruimte in zowel de corridor als in de slaapkamer overhouden.
Overal waar we bezig zijn wordt de oude aluminium bedrading uit de muur getrokken en vervangen door koper. Koper is wel aanmerkelijk duurder, maar het heeft betere elektrisch geleidende eigenschappen en bovendien is het veel minder bros. In praktisch geen enkel huis in Jabalgly hebben alle stopcontacten en lichtpunten stroom, omdat er altijd wel een plek is waar tijdens de installatie het aluminium een knauw heeft gekregen en bij een wat hoger stroomverbruik ter plekke is doorgebrand.
Ook de routing van de bedrading is wat anders. De horizontale en vertikale sleufen zijn nieuw, het wat vreemd kronkelende pad is hoe het was, waarschijnlijk kostte dat de minste meters installatiedraad indertijd.
Op de foto is ook duidelijk te zien dat het materiaal niet vergelijkbaar is met de Nederlandse installatiematerialen. PVC buis kennen ze hier niet dus het twee-aderige of drie-aderige installatiesnoer wordt rechtstreeks onder de stuclaag geplakt. Bovendien is de enig leverbare kleur wit, wat niet zo erg is als er slechts één lampje hoeft te worden aangelegd, maar bij complexere aansluitschema’s zoals ik die graag wil uitvoeren is het zaak om de verschillende aders goed uit elkaar te houden, zelfs waar de installatiedraden door muren lopen of anderszinds uit het zicht verdwijnen. Ik heb hiervoor een heel systeem van kort, lang of niet strippen van de uiteinden en verbuigen of knopen van de draden ontwikkeld en tot nu toe werkt dat naar behoren. Maar geel-groen voor aarde, blauw voor nul, bruin voor fase en zwart voor schakeldraden werkt mijns inziens toch gemakkelijker en sneller.
Het oude behang van de nar is verwijderd en voordat er nieuw behang op komt wordt de hele muur gestuct en gevlakt door Ruslan.
De verbouw van het guesthouse is een meerjarenproject waarbij per keer een kamer wordt aangepakt, maar dan wordt ook in één keer alles goed gedaan. Zo komen er nu onder de vloer dikke polystyreen isolatieplaten te liggen zodat we deze kamer ook in de winter kunnen verhuren zonder dat we klachten over koude voeten krijgen.
De vloer van de voormalige nar is verwijderd. Duidelijk is aan de witte band langs de muur te zien hoeveel hoger de vloer in het verleden lag. Tot nu toe was de nar geen afgesloten ruimte, maar maakte onderdeel uit van de corridor door het huis. Daar komt verandering in en daarom is er een sleuf gegraven waarin vandaag een betonfundering is gestort. Deze fundering zal de scheidingswand moeten dragen die er voor zorgt dat er een nieuwe slaapkamer in het huis komt.
Huizen die volgens Kazachse traditie gebouwd zijn kennen nog veel kenmerken van de originele ronde nomadententen yurts waar de Kazachen vroeger in leefden. Vaak is er maar één deur die leidt naar een centrale hal waarop de deuren van de kamers rondom uitkomen. Een ander veel voorkomend gegeven in zo’n huis is de nar, een ontvangstruimte met verhoogde vloer niet ver van de voordeur.
De vloer van de nar is verhoogd waardoor het ‘s winters minder koud aanvoelt. Bovendien is de nar vaak de plek waar een Kazachs gezin het grootste deel van de tijd doorbrengt. En deze nar in het huis van mijn schoonouders gaat vandaag verdwijnen…
Mijn schoonvader is er niet echt blij omdat het wegbreken van een nar uit een huis als het ware de ziel uit het huis weghaalt, maar zijn vrouw die van Russische afkomst is en daardoor wat minder binding heeft met Kazachse historie krijgt vandaag haar zin. De nar in het guesthouse zal verdwijnen en plaatsmaken voor een extra slaapkamer voor toeristen. Bij de verbouw zal direct de oude aluminium elektrische bedrading worden verwijderd en vervangen door koperdraad. En ook het aantal stopcontacten zal flink worden vergroot omdat toeristen nu eenmaal veel apparatuur meesjouwen die stroom nodig hebben. Denk aan scheerapparaten, batterijladers en dergelijke.
De eerste fase is het verwijderen van het behang van de muren en het plafond. Terwijl Ruslan met een roller de muren nat maakt om zo het laatste restje behang te verwijderen steek ik met een plamuurmes het plafond schoon. Gemakkelijk als je wat langer bent.
