Lammert's Weblog

Niet elke auto en elke automobilist zijn even aangepast aan de winterse omstandigheden. De onfortuinlijke bestuurder van deze wagen heeft de macht over het stuur verloren en van het talud gereden. De GAZ 53 vrachtwagen heeft nauwelijks voldoende grip om de zware personenwagen omhoog te trekken.

Aan het eind van de weg door Zhabagly, dicht bij de voormalige waterkrachtcentrale, ligt een Kazachs hotel. Normaal wordt de vier kilometer lange asfaltweg daarnaartoe ‘s winters door de tractor van het natuurreservaat sneeuwvrij gehouden, maar de tractor is kapot en er zijn nu toeristen in het hotel gestrand die met hun personenwagen niet door de dertig centimeter hoge sneeuw kunnen komen. Het hotel heeft daarom mijn schoonvader gevraagd om de weg naar het hotel toe te schuiven zodat de toeristen naar huis kunnen. Samen met overbuurman Aristan die als bewaker en klusjesman bij het hotel werkt als passagier in de laadschop vertrekt mijn schoonvader met de tractor om de toeristen te ontzetten.

Het heeft de afgelopen dagen gevroren in Zhabagly. Overdag zo’n -6, in de nacht -10 of lager. Daarbij is de sneeuw gestaag doorgevallen waardoor er nu een pak van zo’n dertig centimeter ligt. Op zich niet erg. Zolang het maar ver beneden nul is, is de sneeuw niet plakkerig of papperig en kun je rustig op stap. Pas wanneer de temperatuur stijgt tot rond het vriespunt beginnen de problemen.

Vanochtend om half tien was de temperatuur nog -12. Op internet hebben ze voor Shymkent voor vanmiddag -15 tot -17 voorspeld met een openbrekende hemel. Mogelijk komt er een koude wind uit Siberië onze kant op. De diepvries kan dan wel uit. Kunnen we onze diepgevroren spullen net zo goed buiten in de sneeuw neerleggen.

Vijf uur eerder dan in Nederland is het bij ons in Kazachstan 2007. Om klokslag 12 uur lokale tijd wordt door Ruslan de champagnefles ontkurkt om het jaar 2007 in te luiden. Met belangstelling volgt hij de baan van de kurk, die aan de andere kant van de kamer terecht komt.

Een voorspoedig nieuwjaar voor alle weblog lezers!

Het is het typische weer waarbij je beter thuis kunt blijven wanneer je er niet echt uit hoeft. Wij moeten echter naar Wanovka om alle documenten voor de aanvraag van mijn verblijfsvergunning in te leveren. De afgelopen dagen is de temperatuur rond nul geweest. De zon heeft overdag veel van de sneeuw laten smelten die vervolgens ‘s nachts als een ijsbaan weer op het wegdek is vastgeplakt. Op de weg naar Wanovka zitten enkele hellingen, waarvan de helling in het dorp Ak Biik—plaatselijk bekend als de Kubishov padjoem—de meest verraderlijke is. De helling gaat vrij steil omhoog met zo’n 10% en in het dalletje achter de helling ligt in de buitenbocht een lagere school. Het is niet voor niets dat de verkeerspolitie enkele dagen geleden juist hier boetes uitdeelde aan alle weggebruikers die met zomerbanden over de gladde wegen sjeesden. Wij hebben hier met de spikes in onze banden weinig last, maar op zomerbanden is het bijna suïcidaal om deze helling in de wintermaanden te nemen.

Vanochtend heeft het wederom gevroren en een truck met oplegger van een Turks konvooi heeft de top van de helling niet gehaald. Bijna boven is de truck achteruit gegleden over de linker weghelft tot in de berm in de sneeuwmassa en tegen de vangrail. De oplegger is blijven staan maar staat nu dwars op de weg en blokkeert de weg. Alleen personenauto’s kunnen nog net door de smalle opening achter de oplegger. Gelukkig dooit het al wat dus zal het waarschijnlijk niet al te lang duren voor het ijs op het onderkoelde wegdek ook begint te smelten en de truck op eigen kracht los kan komen. Want de enige andere manier om op zo’n helling los te komen is met hulp van een rupstractor en die zijn bij deze helling meestal niet actief.

Iets waar mensen in Nederland bijna alleen nog maar van kunnen dromen is een witte kerst. Bij ons in Kazachstan is het bijna elk jaar raak. Ook nu weer heeft het de afgelopen dagen flink gesneeuwd. Het stralende ochtendzonnetje en de blauwe lucht beloven een mooie dag. Zo kan de kerst er dus ook uitzien.

Zelden heb ik zo’n nutteloos bezoek gebracht aan Almaty als vandaag. Het document van “geen bezwaar tot emigratie” dat vorige maand door de Nederlandse ambassade is opgesteld heeft de verkeerde bewoordingen gebruikt—in plaats van een permanent verblijf in Kazachstan werd tijdelijk verblijf genoemd—en dus kom ik rond negen uur in de ochtend na een half etmaal treinreis aan op het treinstation van Almaty om een paar woordjes op een velletje A4 te laten veranderen. Het is nog vroeg in de ochtend. De ambassade is, zo leert mijn persoonlijke ervaring,’s ochtends niet direct vol bemand en voor de zekerheid besluit ik om tot tien uur op het station te blijven alvorens naar de ambassade te gaan. De wachtruimte van station Alma-Ata 2 is warmer dan buiten. Nog weinig mensen hebben zich er verzameld en ik zoek een bank waar ik rustig van mijn ontbijt kan genieten. Van het eten dat ik gisteren uit Zhabagly heb meegenomen is nog wat over, en dat peuzel ik hier in alle rust op. Op een groot elektronisch bord in de vertrekhal worden de binnenkomende en vertrekkende treinen vermeld. Zo’n vijfentwintig treinen per dag schat ik. We spreken dan over het grootste station van de miljoenenstad Almaty. Naar elke bestemming vertrekt per dag één trein. Enkele steden zoals Shymkent maken daarop een uitzondering omdat daar per dag zowel een normale, als een sneltrein naar toe gaan. Ze hebben in Kazachstan waarschijnlijk minder moeite gehad met het samenstellen van het spoorboekje dan in Nederland.

In de ochtend komen voornamelijk nachttreinen binnen van steden uit andere delen van het land. Dat verklaart de relatieve rust in de wachtruimte. Mensen komen ‘s ochtends aan in Almaty, gaan naar hun bestemming in de stad zoals werk, familie of de markt, en komen ‘s avonds terug om de nachttrein terug te nemen. Een nachttrein is op zich geen slechte oplossing. Je reist op het koele moment van de dag wat vooral ‘s zomers erg prettig is en doordat je onderweg slaapt gaat er weinig anders nuttige tijd verloren.

Terwijl op het elektronische bord de gearriveerde treinen wegscrollen kijk ik om mij heen. De kiosks in de hal zijn nog grotendeels gesloten. De kaartverkoop is nog nauwelijks op gang gekomen en enkele vogels vliegen bij het plafond waar het kennelijk warmer is dan buiten. Om klokslag tien uur loop ik naar buiten naar de rij wachtende taxichauffeurs.

De meeste treinen van deze ochtend zijn al binnengekomen en de overgebleven taxichauffeurs zijn duidelijk op zoek naar een vrachtje. Al voordat ik de deur uitgelopen ben klampt één mij aan en vraagt waar ik heen wil. Nauryzbaya Batera 103 leg ik uit, één van de centrale straten in Almaty. “Kom mee stap in”, hoor ik, maar zo snel gaat dat niet. “Wat kost het ritje vraag ik terug?”. “Duizend Tenge”, is het antwoord. Waar ik heen moet is zo’n 10 minuten rijden vanaf het station, dus dat is duidelijk teveel. “Vijfhonderd” bied ik terug. Een groepje van tien zich vervelende taxichauffeurs heeft zich inmiddels om ons heen geschaard. “1000 is een prima prijs”, hoor ik zeggen, “met zo’n omvang neem je plek in voor drie in een taxi”. Met een glimlach wimpel ik het antwoord weg: “Voor dat geld kan ik een hele bus afhuren, daar heb ik ruimte genoeg. Of anders ga ik lopen, een goede manier om af te vallen.” De chauffeurs kunnen mijn gevoel voor humor wel waarderen en uiteindelijk maken we de prijs af op 600 Tenge. We stappen in en gaan in de richting van de ambassade.

Mijn chauffeur zit duidelijk om een praatje verlegen en onderweg praat hij honderduit. Onderweg wijst hij het kantoor van de KNB aan (de Kazachstaanse opvolger van de KGB die niet geheel onverwacht zijn kantoor in de ambassadewijk van Almaty heeft) en het voetbalstadion van voetbalclub Dynamo, enkele honderden meters voor de plek waar ik moet worden afgezet. Om de hoek bij de ambassade, die gemakkelijk te herkennen is doordat hij in fel oranje is geschilderd, stap ik uit en betaal de rit. Het is twintig over tien.

De bewaker van de ambassade—een Rus die vloeiend Engels spreekt—herkent mij reeds. Het personeelsverloop bij de ambassade is kennelijk niet hoog, want hij werkt daar al sinds de eerste keer dat ik op de ambassade kwam, zo’n vier jaar geleden. Ik leg uit dat ik documentproblemen heb met de immigratiepolitie en ik mag naar het loket. Het is weer duidelijk dat een ambassade er in de eerste plaats is om Nederlanders in Kazachstan te helpen, en pas in de tweede plaats voor Kazachstanen die een visum voor Nederland of een ander Schengenland willen aanvragen. De groep Kazachstanen in de hal moet wachten tot ik klaar ben.

Ik leg het originele document voor aan de dame achter de balie. Zij is van Kazachse afkomst maar spreekt ook prima Engels. Zij is ook degene die vorige maand het document heeft getypt. Ik leg uit dat in het document wordt gesproken van een tijdelijke verblijfsvergunning, maar dat het om een permanente verblijfsvergunning zou moeten gaan. Die paar woordjes verschil maken uit dat de immigratiepolitie mijn aanvraag voor een verblijfsvergunning niet in behandeling kan nemen. Ze kijkt wat schichtig en neemt het document mee naar één van de Nederlandse vertegenwoordigers die in een kantoor verderop zit. Na enkele minuten komt ze terug. “Heeft u de vorige keer gevraagd of wij een document voor een tijdelijke, of een permanente verblijfsvergunning wilden opmaken?”, vraagt ze. “Een permanente.”, antwoord ik. “Ik heb jullie de vorige keer een lijstje in het Russisch gegeven van de immigratiepolitie waarop staat welke documenten noodzakelijk zijn voor het aanvragen van een permanente verblijfsvergunning. Jullie vonden dat zo’n handig lijstje dat jullie er een kopie van hebben gemaakt voor het geval zich weer Nederlanders melden met een vergelijkbare vraag.”. Na nog wat ruggespraak meldt de dame zich weer bij de balie. “Wij hebben een kwartiertje nodig om uit te zoeken wiens fout het is en wie voor de kosten opdraait, hopelijk heeft u nog even geduld”.

Geduld heb ik genoeg. Kennelijk was de Nederlandse consul not amused bij het horen dat er een fout gemaakt was en de dame had nu opdracht gekregen om de kopie van het document van de immigratiepolitie uit het archief te vissen om te kijken welke bewoordingen daar op stonden. Geen probleem. De kachel brandt behagelijk in de ambassade en mijn trein vertrekt pas in het begin van de avond. Een paar dagen terug hebben we bij de immigratiepolitie het lijstje nog woordelijk doorgenomen en daar stond duidelijk “pastajè na zhid”, in plaats van “vid na zhid”, dus ik kan behagelijk achterover op de bank zitten en de in goud versierde kerstboom bewonderen terwijl achter achter de balie men zich druk maakt over een paar woorden.

Na een kwartiertje meldt de dame zich weer. Met heel veel excuses wordt mij het nieuwe papiertje overhandigd waarin nu over het juiste type verblijfsvergunning wordt gesproken. Opvallend is wel, dat de Nederlandse dame die mij de vorige keer nog zelf het document overhandigde zich nu niet laat zien. Ach ja, ook ambassademedewerkers zijn maar mensen.

Met het juiste papier in mijn plastic tas van de Praxis loop ik de deur uit. De zon staat al wat hoger aan de hemel en het vriest nog wel, maar niet streng meer. Ik besluit terug te wandelen naar het station. Een wandeling van iets minder dan een uur. Almaty is gebouwd op een helling en richting het station is hellingaf. Niet vermoeiend dus en onderwijl kan ik rustig wat winkels bekijken. Mijn eerste stop is echter na zo’n 500 meter bij het park voor het kantoor van de KNB. Ik heb nog een rol koekjes in mijn tas die ik hier wil oppeuzelen. Afgezien van een paar straatvegers zijn er weinig die zich met deze temperatuur laten verleiden tot het plaatsnemen op een bankje in het park. Terwijl ik de koekjes soldaat maak kijk ik naar het KNB kantoor aan de overkant van de weg. Grijs, en met tralies voor de ramen. Weinig activiteit is merkbaar, maar dat zegt natuurlijk niets over wat daar binnen gebeurt. Al te lang wil ik daar ook niet over filosoferen. Zo warm is het in het park nu ook weer niet dat ik na het verorberen van de rol koekjes nog lang op het bankje wil blijven zitten. Ik vervolg daarom al snel mijn weg weer naar het station.

Eind oktober heb ik bij de polikliniek in Zhabagly bloed afgestaan voor een AIDS test. De test was negatief, maar op de polikliniek hebben ze slechts één uitdraai ontvangen van de dertien geteste personen van die dag. Dat is voor de aanvraag van mijn verblijfsvergunning niet voldoende. Daarvoor moet een verklaring worden opgesteld door een arts van het AIDS centrum in Shymkent. Vanavond ga ik met de trein naar Almaty en daarom zijn Elmira en ik al vroeg in de ochtend per auto vertrokken naar Shymkent. We hebben van de huisarts begrepen dat het AIDS centrum in het zuidelijke deel van de stad moet liggen in een zijstraat van de uitvalsweg naar Tashkent.

Om een uur of elf komen we in Shymkent aan. Door het centrum rijden we naar het zuiden en vervolgens door tot vlak voor het spoor. Bij de kruising rechts zou het AIDS centrum moeten zijn. We slaan rechtsaf en rijden langzaam verder tot we enkele mannen ontwaren bij een kleine autogarage. Hier zal men ongetwijfeld weten waar we moeten zijn. Het antwoord is niet erg opvrolijkend. Volgens de monteur is het AIDS centrum een heel stuk terug, voorbij de markt. Als we dezelfde weg terugrijden en de markt gepasseerd zijn moeten we nog maar eens vragen. Daar moet het vlakbij zijn.

We keren de auto—wat op de brede wegen in Shymkent altijd gemakkelijk gaat—en rijden terug. Over de kruising waar we niet lang daarvoor nog rechtsafgeslagen zijn en vervolgens richting de markt. Wanneer we de markt gepasseerd zijn komen we in een woonwijk, niet echt waar je een AIDS centrum zou verwachten. Ik zet de auto stil aan de kant van de weg en Elmira draait het raampje naar beneden om aan voorbijgangers de weg te vragen. Met grote ogen worden we aangestaard wanneer Elmira naar het AIDS centrum vraagt. Het lijkt wel of we melaats zijn en het liefst lopen de mensen die we aanspreken zo snel mogelijk door. Na een paar keer vragen wordt het wel duidelijk, hier ligt het AIDS centrum niet. Eén voorbijganger weet ons nog wel uit te leggen dat we terug moeten en dan rechts. Omdat dat het enige aanknopingspunt is dat we hebben draaien we de auto weer en rijden de weg terug waar we net langsgekomen zijn.

De weg die we naar rechts inslaan is de weg van de markt naar het centrale Al-Farabi plein in de stad. Langs deze drukke straat zijn een aantal bushaltes en stalletjes, dus hopelijk zijn hier mensen die ons de exacte lokatie van het AIDS centrum kunnen vertellen. We stoppen bij een stalletje waar Elmira wederom vraagt naar de weg. De reactie hier is bijna nog beangstigender. De vrouw die het kleine winkeltje runt wil Elmira niet eens te woord staan, alsof het praten over AIDS al besmettelijk is. Ze draait zich om richt zich snel tot een klant, als een duidelijk teken dat wij weg moeten wezen. Gelukkig is even verderop wel iemand die het AIDS centrum lijkt te kennen. We moeten doorrijden tot vlak voor het plein en dan links afslaan. In die straat zou het centrum te vinden zijn. Het klinkt hoopvol, want we komen dan weer in de buurt waar de huisarts van Zhabagly vertelde dat het centrum zou moeten zijn.

Na enkele minuten rijden zijn we in de straat aangekomen. Stapvoets rijden we door de bijna verlaten straat, maar zowel links als rechts zien we niets dat op een medisch centrum zou moeten wijzen. Bijna aan het eind stoppen we en vragen twee oude dames die hier kennelijk wonen naar de weg. We moeten even terug. Aan de andere kant van de weg zit het infectieziektencentrum zo weten ze ons te vertellen.

Inmiddels gespecialiseerd in het draaien van U-bochten zet ik wederom de neus van onze auto 180 graden in de andere richting en we rijden terug tot de plek waar we zouden moeten zijn. We stappen uit en vragen voor de zekerheid nog aan een voorbijganger. Inderdaad, in het zijstraatje waar we nu vlak bij geparkeerd staan zouden wij moeten zijn.

We besluiten het laatste stuk te lopen. Het is nog geen vijftig meter, of rechts doemt een portiek op waarboven is geschreven dat hier een infectieziektencentrum is gevestigd. Hoopvol beklimmen we de trap en betreden de wachtkamer waar een arts en drie assistenten zich duidelijk zitten te vervelen.

Nee, dit is niet het AIDS centrum blijkt al gauw, maar een infectieziekten polikliniek waar zo ongeveer alle andere infectieziekten worden gediagnotiseerd en behandeld. Maar we hebben geluk. Eén van de assistentes heeft een afspraak in een ziekenhuis vlak bij het AIDS centrum en ze is bereid met ons mee te rijden en de weg te wijzen. Scheelt haar een taxi nemen en ons een hoop zoekwerk. Na vijf minuten heeft ze haar tas en jas gepakt en zitten we weer in de auto.

We rijden dezelfde weg weer terug en draaien op de weg naar Tashkent rechtsaf. Bij een kleine kruising is het vervolgens rechtsaf waarna we nog een eind doorrijden. In een bocht is aan de rechterkant een klein doodlopend straatje. Aan het eind daarvan blijkt het regionale AIDS centrum te zijn gehuisvest. In een doodlopend steegje, niet echt een plek waar mensen geregeld langskomen en dat verklaart waarom geen enkele voorbijganger ons de weg kon wijzen. Alleen wie hier werkelijk moet zijn komt hier, anderen niet. Het voordeel is wel, dat AIDS patiënten redelijk anoniem naar het centrum kunnen. Dat zou wel anders geweest zijn als het centrum in een drukke straat was gelegen.

In het centrum aangekomen leggen we de kopie van de lijst van de polikliniek van Zhabagly voor aan een arts. We gaan naar haar kantoor en ze schrijft een verklaring uit. Zo, dat is geregeld. Nu snel naar Zhabagly terug, want vanavond moet ik nog met de trein naar Almaty.