Lammert's Weblog

Ons zwaar-transport-medium hier in Kazachstan is de ZIL vrachtwagen. Het is een vrachtwagen met een lange history van vele eigenaren en minstens zovele modificaties. De basis is echter nog steeds goed en het is een prima wagen om bouwmaterialen en dergelijke voor onze nieuwbouw aan te voeren.

Een groot probleem is echter dat er hier in Kazachstan veel pseudo-deskundigen wonen, maar dat slechts weinig mensen echt verstand hebben autoreparatie en afstelling. Tot nu toe de enige uitzondering die ik ken is een man in Sastobe, hier ongeveer 60 kilometer vandaan, waar wij elke 10.000 kilometer onze Lada heenbrengen voor het kleppenstellen en carburateur tunen. Deze man straalt geen air uit van namaak deskundigheid, maar levert vakwerk met nauwkeurige meetapparatuur en kennis van zaken. Met hem hebben we al de afspraak dat we met onze vrachtwagen langs kunnen komen voor de fijnafstelling, maar voor dat kan is het eerst noodzakelijk om te weten of alle hoofdcomponenten van de motor functioneren en aanwezig zijn.

Dat laatste is bepaald niet triviaal. In het koelwatercircuit zijn bijvoorbeeld twee openingen afgeblind met een stuk rondhout. Dat is in een ver verleden gebeurd en de koeling functioneert nog steeds, maar het is niet zoals de ingenieurs van de fabriek het indertijd bedoeld hebben. Bovendien miste ik bij de carburateur revisie vorig jaar een aantal onderdrukleidingkjes die wel aangesloten hebben gezeten, maar waarvan niet meer was te achterhalen waaraan. Dergelijke onderdrukleidingen worden vaak gebruikt voor ondermeer het bijregelen van de vervroeging van de verdeler. Er zonder werkt de motor ook, maar verbruikt meer benzine dan normaal. Een ander terugkerend probleempunt is dat het luchtfilter snel verstopt raakt met zand. Raar omdat juist ons type vrachtwagen ontworpen is om te functioneren in ruw terrein en op landerijen.

Niemand weet hier echter te vertellen hoe een ZIL motor origineel in elkaar hoort te zitten—ze vinden er zelf aan sleutelen en prutsen veel leuker dan nadenken over hoe de ontwerper het bedoeld had—en dus heb ik tot nu toe moeten vertrouwen op de informatie die ik te horen kreeg en de schaarse info die op internet te vinden was.

Daarom ben ik vanavond maar weer eens internet opgedoken. Tot mijn verbazing vond ik na een behoorlijke zoektocht een gebruikersclub van ZIL-131 vrachtwagens. De ZIL-131 is de nieuwere versie van onze ZIL-130, maar motorisch is hij praktisch identiek. Er ligt dezelfde 150 PK achtcilinder V-motor in die alleen op het punten als luchtfilter en oliekoeling licht is aangepast. Er zijn van de ZIL-131 een aantal militaire uitvoeringen als radiowagen en decontaminatiewagen die bij verzamelaars in Europa in trek zijn, en één van deze verzamelaars heeft een website opgericht met een forum, foto’s en zelfs een te downloaden technische handleiding van de vrachtwagen. Ik hoef denk ik niet te zeggen dat ik mij direct bij deze gebruikersclub heb aangemeld. De handleiding van de vrachtwagen heb ik vanavond integraal gedownload. Nog niet zo’n triviale bezigheid met onze langzame internet verbinding. Meer dan vier uur waren er nodig om de 326 pagina’s tellende handleiding naar mijn laptop te halen. De handleiding is in het Russisch, maar dat deert mij niet. De technische woorden ken ik onderhand goed genoeg en de afbeeldingen spreken ook boekdelen. Morgen kan ik beginnen met uitprinten, heb ik eindelijk een goede basis om te bepalen wat er nog aan de vrachtwagen moet gebeuren voor we hem kunnen laten fijnafstellen door de tuner.

Gisteren hebben we de nodige zaken gekocht voor de onderhoudsbeurt van de auto, vandaag begin ik met de voorbereidingen. In onze regio kennen ze niet het systeem van een standaard onderhoudsbeurt volgens het boekje van de fabrikant. In plaats daarvan wordt alleen dat gerepareerd waar de garage opdracht voor krijgt. Dat betekent dat je al vooraf een beeld moet hebben van wat er aan de auto gebeuren moet.

Het weer is rustig, al lijkt het er nog steeds op dat er periodiek een bui kan gaan vallen. In de perioden van opklaring doe ik de voorbereidende handelingen voor het autonderhoud. Dit houdt ondermeer het vervangen van de brandstoffilters en luchtfilter in en het zandvrij maken van die delen van de motor—zoals de olievuldop—waar men ongetwijfeld bij moet. Men werkt in garages in Kazachstan niet zo precies als in Nederland dus is het beter om er maar voor te zorgen dat er geen zand in de buurt is, dan het risico te lopen dat er per ongeluk een hoop van dat spul in het aandrijfwerk terecht komt.

Bij het vervangen van de filters vallen ook nog een paar andere dingen op. Een luchtslang die ‘s winters warme lucht vanaf de motor aanzuigt blijkt een scheur te vertonen. Dat is nu niet erg, de motor staat op zomerstand, maar het is wel zaak dat we daar binnenkort een nieuwe slang voor kopen. Bovendien is een slangenklem van een luchtslang afgevallen. Mogelijk gebroken doordat hij in de fabriek te strak is aangedraaid. Ook dit is geen groot probleem. Ik heb van de benodigde afmeting bovendien nog een slangenklem liggen die ik direct maar monteer. Is dat probleem tenminste verholpen.

Verder zijn er weinig zaken—afgezien van de normale onderhoudspunten—die bij de komende onderhoudsbeurt speciale aandacht behoeven. Het niveau van rem- en koppelingsolie is al maanden constant, en ook de koelvloeistof en ruitensproeiervloeistof staat nog op goed niveau. Dat laatste mag ook wel, want we hebben inmiddels onze derde ruitensproeiervloeistofbak gemonteerd.

Eén probleem wil ik het liefst nu wel oplossen. Wie mijn weblog volgt zal weten dat onze kachel in de auto het goed doet. Te goed naar mijn idee, want deze winter moesten we zelfs in de vrieskou bij aangeschakelde aanjager onze ramen openen om het niet te warm te krijgen. Ook ‘s zomers rijden we altijd met minimaal één geopend raam omdat anders de temperatuur niet te harden is.

Ik heb uit Nederland een tijdje geleden een Engelstalige Haynes werkplaatshandleiding van onze Lada meegenomen. Gekocht voor een paar euro op eBay. Dit boekwerk bevat veel foto’s en tekeningen van details van de auto en in het bijzonder een paar bladzijden die gewijd zijn aan het verwarmingssysteem. Mogelijk kloppen de tekeningen niet helemaal—in Engeland waar het boek is uitgegeven zit het stuur rechts, dus misschien zijn een aantal onderdelen gespiegeld gemonteerd—maar het geeft wel een goede kijk op de functionaliteit. Het verwarmingssysteem van de Lada wordt geregeld met drie schuifhendels. De bovenste hendel moet volgens de tekeningen in het boek een klep openen en sluiten die warm water uit het koelcircuit van de motor toelaat tot de kachel. We hebben al sinds het begin dat we in onze auto rijden het idee dat die bovenste schuif bar weinig doet, maar met het boek in de hand is het nu eindelijk mogelijk te kijken welk probleem er mogelijk mee is.

De klep van het koelwatercircuit blijkt op een bijna onzichtbare plek gemonteerd te zijn, maar door op de knieën op de grond te gaan zitten en vervolgens het hoofd onder het handschoenenkastje te buigen kunnen we hem lokaliseren. Aan de bovenste schuifhendel blijkt een staalkabel bevestigd te zijn die inderdaad naar de koelwaterklep loopt. Zoals gedacht blijkt die kabel fabrieksmatig nooit aan de klep gemonteerd te zijn geweest. De klep loopt zelfs nog stroef wanneer ik hem voor de eerste keer met de hand sluit. Een klein waterpomptangetje en vroedvrouwenvingers brengen uitkomst. Na een paar minuten gewurm heb ik de kabel stevig bevestigd aan de hendel van de klep. De schuifhendel een paar keer proberen en het werkt inderdaad. Hopelijk wordt nu het binnenklimaat van onze auto wat aangenamer.

De regenbuien hebben verkoeling gebracht in het zuiden van Kazachstan. Dit is het goede moment om met de auto naar Shymkent te gaan. Er staat inmiddels meer dan vijftigduizend kilometer op de teller dus wordt het tijd voor een onderhoudsbeurt. Die laten we niet in Shymkent zelf doen, maar de benodigde spullen zoals olie en filters moeten we vooraf kopen. Dan weet je tenminste welke spullen in je auto gebruikt worden.

Nadat we de spullen hebben ingekocht die we denken nodig te hebben voor de onderhoudsbeurt rijden we door naar het centrum van de stad. We houden er een wat meer westerse levensstijl op na dan de gemiddelde Kazach, met als gevolg dat we ook meer spullen hebben om op te bergen. Deels zijn het spullen die ik uit Nederland heb meegenomen zoals kampeerspullen, gereedschap en hulpmiddelen, en deels spullen die in Kazachstan zijn aangeschaft. We zijn behoorlijk uit onze kastruimte gegroeid en een groot deel van de zaken ligt nu verspreid in de kelder, op de vliering en in de stal. Om weer een beetje orde op zaken te krijgen hebben we dringend behoefte aan een paar kasten.

Een jaar geleden zijn we ook al eens op kastenjacht geweest, maar toen is het er niet van gekomen. Wel hebben we toen een keukentafel met stoelen aangeschaft. We weten nu echter wel waar goede en niet te dure meubels te koop zijn. De eerste zaak heeft een ruim assortiment van kasten. Ons oog valt op een commode. Veel bergruimte in de laden en er kan bovendien nog het nodige bovenop gezet worden. Eigenlijk zouden we er twee moeten hebben om het grootste deel van onze kleinere spullen geordend op te kunnen bergen. Helaas kunnen we vandaag geen meubels meenemen. In Shymkent schijnt weliswaar de zon, maar de kans op regen in Zhabagly is nog groot. We moeten het bouwpakket op het dak op onze imperiaal vervoeren en het zou zonde zijn als het bij transport door de regen beschadigd wordt.

Behalve de commode hebben ze in de winkel ook een hele mooie garderobekast. In de hoekkast zijn een kapstok en een schoenenkast verwerkt. Een beetje vroeg nog om zoiets te kopen want we hebben nog niet eens een hal, maar goed voor het idee hoe we onze hal later kunnen inrichten.

De volgende meubelzaken die we bezoeken leveren eigenlijk niets nieuws op. Vergelijkbare meubels maar dan van spaanplaat in Kazachstaanse kwaliteit en veel minder mooi.

Alvorens huiswaarts te keren gaan we nog naar de markt bij het station. Het loopt dit jaar goed met de toeristen en Elmira’s moeder wil graag een paar van de oude Kazachse dekens vervangen door veel lichtere en comfortabelere dekbedden. Sinds ongeveer een half jaar worden dekbedden in Kazachstan verkocht. Normaal is het zoeken van dergelijke spullen op de overdekte markt een heet karwei, maar het is nu maar een graad of twintig dus bijna een feest om de stof te zoeken die als dekbedhoes gaat dienen. Want zover zijn ze in Kazachstan nog niet dat kant en klare dekbedhoezen worden verkocht. Drie dekbedden kopen we en bijna 10 meter stof waar Elmira de komende dagen mee vooruit kan.

Met de kofferbak vol keren we huiswaarts.

Wie kent deze reclame slogan niet, onderdeel van een B kwaliteit reclamespot waarbij een betweterige wasmachinereparateur een huisvrouw leert dat ze toch vooral Calgon moet kopen om haar wasmachine tegen kalk te beschermen. Deze reclame wordt ook via de Russische satelliet uitgezonden, maar dan uiteraard in het Russisch nagesynchroniseerd.

Omdat wij zowel over een elektrische boiler, als over een wasmachine beschikken hebben wij de ideale testsituatie om te kijken of het toevoegen van Calgon in het wasmiddelbakje echt helpt. Onze wasmachine is één jaar ouder dan de boiler en maakt behoorlijk wat draaiuren. Kleding wordt hier door het stoffige klimaat sneller smerig dan in Nederland en de hobby van mijn schoonvader en zwager om bijna elke dag onder een tractor of jeep te sleutelen helpt ook bij het verhogen van de wasberg. Ook Elmira’s zus en de buren komen af en toe met was die ze zelf met de hand niet meer schoon kunnen krijgen.

Al met al dus voldoende reden om aan te nemen dat zich op het verwarmingselement van de wasmachine een vergelijkbare hoeveelheid kalk moet hebben verzameld als wij jaarlijks van het element van onze elektrische boiler moeten afbikken.

Omdat het vanavond regende en er daardoor buiten toch weinig te doen was heb ik het verwarmingselement van de wasmachine gedemonteerd. Het resultaat was verrassend. Slechts een dun laagje bruin-grijs gekleurde aanslag zat rond het verwarmingselement. Onderin de wasmachine lag helemaal geen gruis. Dit terwijl we jaarlijks ongeveer een halve kilo kalk van de bodem van de boiler moeten scheppen.

Hoewel ik geen voorstander ben van het maken van reclame voor willekeurige huishoudelijke producten moet ik wel toegeven dat het toevoegen van Calgon aan de wasmiddel een positief effect heeft op de kalkafzetting op het verwarmingselement en andere delen van de wasmachine en daarmee op de levensduur van het apparaat in het algemeen.

Sinds mijn terugkomst naar Kazachstan zijn Elmira en ik nog niet op de boerderij geweest. Er zijn biggetjes geboren die we graag willen zien en het is vanochtend nog warm en droog waardoor we met de Lada omhoog kunnen over het zandpad. Aan het eind van de dag wordt regen verwacht. Zelf loop ik vanaf Zhabagly vooruit. Een mooie gelegenheid om foto’s van de omgeving te maken. Elmira zal mij later met de auto volgen en mij oppikken wanneer ik nog niet bij de boerderij aangekomen ben.

Een winter geleden is het dak van de hooischuur onder het gewicht van een dik pak sneeuw ingestort. De schuur is nu grotendeels herbouwd waarbij de houten constructie grotendeels vervangen is door een gemetselde muur. Bovendien zijn extra palen in het midden geplaatst om de nok te dragen.

De biggetjes zijn een dikke week oud en van twee verschillende zeugen. Dat laatste maakt hen echter niets uit en als één grote roze wolk vliegen ze over het omheinde terrein heen en weer.

Je kent dat waarschijnlijk wel, even naar de supermarkt om de voorraden weer aan te vullen. Bij ons betekent dat altijd een dag inplannen om naar Shymkent te gaan. Twee uur heen en twee uur terug om de nodige inkopen te doen. We proberen meestal zoveel mogelijk activiteiten daar te combineren zodat we niet al te vaak deze trip hoeven maken.

Ondanks dat het nog maar april is, is het in Shymkent al tropisch warm. 36 graden in de schaduw geeft onze immer nauwkeurige boordthermometer aan. De langzame overgang van seizoenen die we in Nederland kennen gaat aan het klimaat van Kazachstan voorbij. Gelukkig hebben we ons voorbereid en het nodige koude water in een grote thermosfles meegenomen. Want in Shymkent wordt wel flessenwater verkocht, maar slechts op een paar plekken komt dat uit een koelkast. Het meeste water dat verkocht wordt lijkt meer op lauwe thee.

Nathalie vindt dit warme weer ook maar niets en is duidelijk zeurderiger dan normaal. Op de terugweg is ze moe en slaapt ze bijna het hele stuk door.

We weten onderhand aardig onze plekjes te vinden waar we de spullen kunnen kopen die we willen hebben en daardoor weten we het verblijf in de verzengende hitte zo kort mogelijk te houden. Eerst naar supermarkt in het centrum. Daar is een flappentap en kopen we wat yoghurt en broodjes voor de lunch. Vervolgens naar de markt. Dat is bij warm weer bepaald niet mijn lievelingsplaats. De goedbedoelende verkopers hebben boven de paden tussen de stalletjes dekzeilen gespannen om de zon af te schermen. Die dekzeilen hangen echter op gemiddeld zo’n 1 meter 75, waardoor ik er overal gebukt onderdoor moet. Als ik eens ergens wil staan moet dat óf tussen de zeilen met mijn hoofd in de brandende zon, óf door als een soort tentstok met mijn hoofd een zeiltje omhoog te duwen. Maar dat is ook bepaald niet geriefelijk want vlak onder zo’n zeil—die meestal donkerblauw van kleur zijn—is het ook behoorlijk heet.

Gelukkig hebben we deze keer veel zware spullen en huren we een kruier met een karretje. Hoef ik tenminste niet zelf met de spullen te sjouwen. 10 liter zonnebloemolie, en paar zakken toiletpapier, 12 flessen water voor de gasten die niet bij ons uit de kraan durven te drinken, 8 pakken vruchtensap, het verdwijnt allemaal met nog veel meer spullen achter in de kofferbak van de Lada.

We zijn echter nog niet klaar. Gesneden brood hebben we tot nu toe maar op één plek in de stad kunnen ontdekken dus daar moeten we een kilometer of vier voor omrijden. We hebben geprobeerd het reguliere Kazachstaanse brood met de hand te snijden voor ons broodrooster, maar dat is op een fiasco uitgelopen. Bovendien moet in één van de doucheraampjes nieuw glas, en het liefst doen we er hetzelfde ondoorzichtige glas in als in de andere raampjes zit. Dat wordt dus een tocht naar de bouwmaterialenmarkt waar het zo mogelijk nog warmer is dan op de levensmiddelenmarkt. De meeste mensen liggen languit op hun waren of zitten ergens in een donker hoekje te kaartspelen. Het lukt ons hetzelfde figuurglas te vinden als we drie jaar geleden gekocht hebben en voor een dikke twee euro krijgen we een stuk keurig op maat gesneden mee naar huis.

Nu nog naar de grote supermarkt aan het eind van de stad voor de koel- en diepvriesprodukten en dan snel terug naar Zhabagly dat tegen de koele berghelling ligt. Terug in Zhabagly blijkt het daar behoorlijk aangenamer te zijn met 29 graden en een fris windje.

Overigens hoorde ik van Elmira dat er mensen zijn die het weer in Shymkent wel aangenaam vinden. Zoals mogelijk bekend was Almaty de vroegere hoofdstad van Kazachstan maar is na de onafhankelijkheid besloten om de hoofdstad te verplaatsen naar Astana in het noorden tegen de zuidgrens met Siberië. De redenen die daarvoor gegeven worden zijn verschillend en variëren van angst voor aarbevingen en modderstromen, via betere contacten met Rusland, tot privé overwegingen van de president Nursultan Nazerbaev om voor zichzelf een monument te scheppen.

Welke reden er ook was om de hoofdstad te verplaatsen, het is wel duidelijk geworden dat het klimaat in het noorden van Kazachstan bepaald niet optimaal is. ‘s Winters is het er vaak -30 graden en ook ‘s zomers wordt het er niet bijster warm. Van Elmira begreep ik nu dat er op de televisie werd gezegd dat er plannen zijn om de hoofdstad opnieuw te verplaatsen en nu naar Shymkent in het zuiden omdat het klimaat daar veel warmer is. Het waarheidsgehalte hiervan weet ik niet, maar mocht het zo zijn, onthoud dan dat je het voor het eerst op deze weblog gelezen hebt. 😉

Zelf heb ik geen bezwaren tegen het verplaatsen van de hoofdstad naar Shymkent. Het zal ongetwijfeld betekenen dat de infrastructuur en doorgaande wegen verbeterd worden. Bovendien zal het meer internationale vliegverbindingen van Shymkent naar Europa opleveren waardoor ik niet meer via Almaty zou hoeven vliegen. Naast het klimatologische aspect kan ik mij ook nog andere redenen indenken waarom Shymkent een goede plaats zou zijn voor een hoofdstad. Het is een rijke oblast (provincie) met veel inwoners. De bevolkingsdichtheid ligt hier bovendien significant hoger dan in alle andere oblasts. We zullen zien. Rome en Parijs zijn niet in één dag gebouwd en ook in Astana zijn ze al meer dan tien jaar bezig om de nodige nieuwbouw uit de grond te laten rijzen. Er zal nog wel wat water naar het Aralmeer stromen voor het zover is.

Periodiek komt in Zhabagly een vrachtwagen langs met zout voor het vee. Het zout bestaat niet uit nette likblokken zoals die vaak in Nederland gebruikt worden, maar is los gestort in de laadbak van de vrachtwagen. Wie zout wil kopen levert zijn eigen zakken waarin het vervolgens wordt afgewogen. Lang niet alle mensen in Zhabagly geven hun vee trouwens zout. Velen vinden dit een veel te dure uitgave. Het zout kost hier zo’n 8 Tenge per kilo, wat neerkomt op vijftig euro per ton. Voor de boerderij in de bergen wordt 1000 kilo in zakken geschept die vervolgens met de tractor naar boven getransporteerd zullen worden.

Het afwegen van de zakken gebeurt op een bascule waarop per keer maximaal 100 kilo kan worden gewogen. Ruslan schuift hier met de gewichtjes om het gewicht van een zoutzak te bepalen. Dat de zoutscheppers dit werk vaker hebben gedaan blijkt aan het eind van de weegactie. De zonder weging volgeschepte zakken blijken samen 1025 kilo te bevatten. Slechts 2,5% naast het gevraagde gewicht.

Het weer in Kazachstan slaat snel om, en na de regen- en onweersbuien van gisteren die tot in de nacht hebben geduurd is het vandaag weer een stralende dag. Zoals gisteren afgesproken zal Elmira vandaag twee ambtenaren uit Wanovka ophalen voor het inmeten van ons bouwterrein aan de Abaistraat. Ze zullen direct ook het huis inmeten dat we aan het begin van het dorp bezitten aan de Fabrieksweg. Van dat terrein hebben we wel de documenten, maar op de plattegrond staat de lokatie van het huis niet ingetekend. Bovendien wil Elmira dat terrein graag uitbreiden met een stuk ongebruikt land dat er nu naast ligt. Op dat ongebruikte terrein heeft vroeger ook een huis gestaan maar het is afgebroken om bouwmateriaal te leveren voor nieuwbouw van een huis in Shymkent. Ons huis aan de Fabrieksweg is op dit moment voor ons praktisch gezien onbewoonbaar omdat een functionerende waterleiding ontbreekt, maar het ligt op een A1 lokatie bij de ingang van het dorp waardoor het heel geschikt is om bijvoorbeeld straks een inseminatiestation of een ander commerciële activiteit te vestigen. Het duurt nog wel even voor die plannen verwezenlijkt worden maar het goed voor elkaar hebben van de kadastrale documenten is van belang, vandaar dat we dat vandaag ook willen laten doen.

Terwijl Elmira met de auto naar Wanovka rijdt maak ik een schets van ons bouwterrein aan de Abaistraat waar de gebouwen ongeveer zullen komen. Het komt niet op de laatste 50 centimeter aan, maar wanneer we nu al de gebouwen in laten tekenen op de plattegrond scheelt dat straks een tweede keer inmeten. Nadat ik de schets klaargemaakt heb loop ik naar ons huis aan de Fabrieksweg, een wandelingetje van zo’n twee kilometer. Elmira zal in die tijd ongeveer terug zijn in Zhabagly zo verwacht ik en dan kunnen de ambtenaren dus direct aan de gang.

Nadat ik na een half uur zitten in het zonnetje nog geen witte lada met een lachende koe in het vizier heb bel ik Elmira op op haar mobieltje. Zoals wel vaker het geval is in Kazachstan is er een kink in de kabel gekomen. De ambtenaren die het terrein moeten inmeten zijn vandaag niet beschikbaar. Pas over een week kunnen ze komen. Bovendien blijkt volgens de kadastergegevens het huis aan de Fabrieksweg 33 al tijden geleden afgebroken te zijn. Waarschijnlijk zijn in de administratie ons huis, en dat van de buren op nummer 35 dat wel gesloopt is met elkaar verwisseld. De kadasterdocumenten en terreinplattegrond die wij hebben zijn van de eerste eigenaar. Om het huisnummer 33 weer in de kadastergegevens ingevoerd te krijgen moeten we eerst de vorige eigenaar opzoeken om op het kadaster een verklaring af te leggen dat hij een huis aan ons heeft verkocht en niet een leeg bouwterrein, en vervolgens ook nog de eerste eigenaar om te verklaren dat hij indertijd op Fabrieksweg 33 heeft gewoond. Nog niet zo’n eenvoudige opgave dus.

Heeft ooit iemand gezegd dat alles hier in Kazachstan gemakkelijk ging? 🙂