Het leidingwater in het dorp Zhabagly komt rechtstreeks uit een ondergrondse bron van het Aksu-Zhabagly natuurreservaat. Daardoor kun je het—ook als gevoelige Westerling—zonder problemen direct drinken. Er is echter één nadeel. Doordat het water uit een ondergrondse bron komt is het rijk aan opgeloste mineralen. Zo rijk, dat minimaal één keer per jaar onze boiler grondig ontkalkt moet worden. Het is al zo ongeveer een jaar geleden dat dat voor het laatst gebeurd is en vandaag moest het apparaat er aan geloven. Het moment kwam trouwens goed uit. De thermostaat had het een paar dagen geleden begeven waardoor het niet meer mogelijk was de watertemperatuur goed in te stellen. Bovendien was de terugslagklep naar het waterleidingnet al een tijdje niet helemaal dicht meer waardoor bij het wegvallen van de leidingdruk het warme water terugliep het centrale leidingnet in. Een goed moment dus om al deze zaken tegelijk aan te pakken.
Vorig jaar hebben we de boiler in zijn geheel van de wand gehaald voor de ontkalking, maar deze keer hebben we de boiler aan de muur laten hangen. Praktisch alle kalk zet zich namelijk af op het verwarmingselement en dit element is gemakkelijk via een deksel onderin de boiler te verwijderen. Op bovenstaande foto is het verwarmingselement verwijderd, maar het in de afgelopen maanden van het verwarmingselement losgesprongen kalk ligt nog in de ketel. Het werd duidelijk tijd voor een onkalkingsbeurt.
De tweede foto toont het verwarmingselement zoals we het aantroffen. Voorzien van een dikke laag kalk die er op vele plaatsen door de hitte en het koken weer afgesprongen was. Op de bodemplaat ligt een hoopje kalk en ook in de emmer ligt nog wat. Totaal hebben we meer dan een halve kilo kalk uit de boiler verwijderd.
Ongeveer een half uur voor het einde van de vlucht meldt de gezagvoerder van het vliegtuig zich door de intercom. Het is acht graden in Almaty, licht heiïg en ideaal weer om te landen. Dat het weer snel kan omslaan blijkt wel, wanneer ik iets meer dan een uur later met Elmira op het parkeerterrein voor de aankomsthal sta. De lichte bewolking is omgeslagen in een heuse slagregen en gelukkig heeft Elmira een paraplu meegenomen waaronder we samen naar het appartement van baboesha kunnen lopen waar we verblijven tot we de volgende avond per trein naar Zhabagly vertrekken. Aan het eind van de nacht gaat de regen over in sneeuw, en om een uur of tien in de ochtend is er zo’n acht centimeter gevallen. Heel wat anders dan de voorspelling van de KLM gezagvoerder.
Gelukkig is Nathalie pappa nog niet vergeten. Ze herkent waarschijnlijk de bolle buik, want niet lang dat pappa aangekomen is gaat ze er lekker tegenaan liggen en valt in slaap. Niet bevorderlijk voor de nachtrust van pappa zelf overigens, want in het vliegtuig heb ik nauwelijks geslapen en nu is het ook zinvol wakker te blijven om niet per ongeluk Nathalie tot een pannekoek te persen. Het zal nooit zo lang duren, meestal is ze volgens Elmira ‘s ochtends om een uur of acht klaar wakker.
Als Nathalie voor de tweede keer wakker wordt voor een langere periode en pappa ziet begint ze blij in de handjes te klappen. Het is nu wel duidelijk, ze is pappa zeker niet vergeten en het eerste wat hij moet doen is “Klap us in je handjes” zingen. Ze is overigens behoorlijk veranderd. Niet lang nadat ik Kazachstan in Januari verlaten heb is ze gestart met lopen en het is nu een druk meisje geworden. Alles moet onderzocht worden. Ook haar postuur is er door veranderd. Door de grote activiteit is het mollige er grotendeels af. Het lopen en onderzoeken kost zoveel energie dat de grote vetrolletjes voor het merendeel verteerd zijn. Echt ondervoed ziet ze er overigens niet uit hoor, geen paniek, Elmira zorgt goed voor onze kleine hummel.
Vanwege het slechte weer vallen onze plannen voor vandaag grotendeels in het water. We zouden naar de bouwmaterialen markt gaan om te kijken welke bouwmaterialen op dit moment in Almaty te koop zijn. De markten hier zijn echter allemaal buiten en de zandpaden tussen de stalletjes zijn nu ongetwijfeld omgetoverd in modderbaden. We blijven daarom in de buurt van de luchthaven. Wanneer we Elmira’s visum voor Nederland gaan aanvragen kunnen we alsnog de bouwmarkt bezoeken.
Vanavond vertrekt het vliegtuig naar Almaty. De tijd waarop ik vlieg is heel wat gunstiger dan in het verleden. Het vliegtuig vertrekt om half zeven in de avond van Schiphol waardoor ik mij mooi ‘s ochtends kan voorbereiden zoals koffers pakken en dergelijke. Wie mijn vorige vertrekken naar Kazachstan op deze weblog gevolgd heeft weet namelijk dat ik als gewoonte heb pas enkele uren voor mijn vertrek te beginnen met mijn koffer te vullen.
Gisteravond heb ik benut om nog een doos vol te stoppen die per post naar Kazachstan gaat. Die doos zal waarschijnlijk ongeveer een week na mijn aankomst arriveren. Door 20 kilo per post, en 20 kilo in mijn bagage te stoppen kan ik op die manier 40 kilo spullen naar Kazachstan vervoeren.
Zo’n doos bevat altijd weer verrassingen voor Elmira en haar familie. Een aantal maanden geleden was honingdrop het ultieme wat ik er als presentje in kon stoppen. Dat is nu veranderd in hagelslag. Inderdaad, hagelslag is nu het favoriete broodbeleg geworden. Het liefst zou Elmira ook nog willen dat ik er een doos kroketten in mee zou sturen, maar ik heb nog geen mogelijkheid gevonden om die op goedkope manier diepgevroren in Zhabagly te laten aankomen. Je merkt het al, Elmira heeft de lokale gerechten Plov en Shaslik langzamerhand ingeruild voor de meer Nederlandse zaken als drop, hagelslag en kroketten. Ze spreekt nog geen vloeiend Nederlands maar de inburgeringscursus is al een aardig eind op weg. 🙂 Of zou Rita Verdonk het eten van hagelslag niet bedoeld hebben met uitspraken over het aanpassen aan de Nederlandse cultuur?
Eerlijk is eerlijk, ik wil graag weer terug naar Kazachstan. Tweeëneenhalve maand in Nederland is lang genoeg geweest. Uiteraard draagt die kleine ondeugd daar in Kazachstan er ook aan bij. Niets negatiefs over Elmira, maar wanneer ik een paar maand in Nederland ben geweest is zij niet noemenswaard veranderd. Dat gaat niet zo snel meer wanneer je 26 bent. Maar in de eerste levensjaren telt elke week. Gelukkig heeft pappa bijna elke dag per telefoon met Nathalie gepraat—of wat daarvoor moet doorgaan—en Elmira heeft het nodige foto- en videomateriaal gemaakt. Dus helemaal weg zijn die paar maanden niet. Die foto’s zal ik ook deels op mijn weblog plaatsen zodat de karig gevulde wintermaanden toch nog een kleurige vulling krijgen.
Nog twee nachtjes, dan stap ik in de Schipholtaxi voor de lange reis. Elmira gaat samen met Nathalie morgen om 3 uur Nederlandse tijd al op de trein naar Almaty. Die is in tijd dus nog langer onderweg dan ikzelf.
Ja, Kazachstan verandert. Niet eens langzaam en gestaag, maar met rasse schreden. Voor de bevolking valt het vaak niet eens zo op, maar als Westerling zie je elk jaar verbeteringen in zaken als bewegwijzering langs de wegen, onderhoud van publieke werken en dergelijke. Vandaag waren er twee voorbeelden waarmee het ook Elmira duidelijk werd dat er veranderingen aan de gang zijn.
Anderhalve week geleden heb ik een pakket naar haar opgestuurd. Hierin zaten de gebruikelijke zaken zoals pakjes Honig soep, een dekbedhoes, een gerepareerde accu voor onze accuboormachine en op speciaal verzoek twee pakken hagelslag. Tot voor kort kwam de postbode van het dorp langs met een briefje waarop stond dat het pakket was aangekomen en kon worden opgehaald van het hoofdpostkantoor in Wanovka, zo’n 20 kilometer verderop. Vandaag ging het echter anders. De postbestelling van grotere pakketten gaat nu tot aan de deur met een splinternieuwe bestelbus die het postbedrijf gekregen heeft. Dat van het ritje genoten moest worden was wel duidelijk. Vier postbeambten zaten in het busje om het pak van bijna 20 kilogram bij Elmira af te leveren. Alleen even het paspoort tonen en de formaliteiten waren voor elkaar. Er werd bij verteld dat vanaf nu de bestelbus periodiek langs alle dorpen zou rijden, niet alleen om pakketten af te leveren maar ook om pakketten en brievenbus post aan te nemen voor verzending. Een soort rijdend postkantoor dus.
Diezelfde dag werd ook nieuw vloeibaar stikstof voor onze rundveesperma voorraad gebracht. Vroeger ging ook dat ongecontroleerd. Wanneer je niet thuis was had je pech. Nu echter hadden ze in het begin van de week al gebeld dat ze vrijdag zouden komen.
Het lijken allemaal kleine stappen, maar het geeft wel aan dat er op de achtergrond in de maatschappij grote organisatorische veranderingen gaande zijn. Door de olievoorraden heeft Kazachstan de financiële middelen om iets te veranderen—dit in tegenstelling tot veel buurlanden zoals Kyrgizië die straatarm zijn—en die rijkdom wordt niet alleen gebruikt om de rijken steeds rijker te maken maar een deel van het geld vloeit naar voorzieningen voor de burgers in de verst afgelegen dorpen.
Al enige weken ging het slecht met Elmira’s oma. Ze at nauwelijks meer en haar gewicht was zienderogen afgenomen. Ze kwam nauwelijks nog haar bed uit. Vandaag vroeg in de ochtend is ze overleden.
Het overlijden van een familielid zorgt in een Kazachse familie altijd voor een hectisch tafreel. Meestal wordt de overledene al de volgende dag begraven. Daardoor is er weinig tijd om nog het één en ander te regelen. Van heinde en verre komen familieleden op bezoek voor het laatste afscheid. De direct betrokkenen doen dan ook de hele dag niets anders dan eten koken.
Omdat baboeshka bij Elmira’s oom inwoonde kwamen de meeste mensen daar op bezoek. Maar omdat dat schuin tegenover ons huis is hebben Elmira en haar moeder de hele dag meegeholpen om alles goed te laten verlopen. De familie en kennissenkring is groot en naar schatting van Elmira zijn er ongeveer duizend mensen geweest voor het laatste afscheid.
Hieronder een foto van Elmira’s oma van bijna een jaar geleden.
Ondanks de kou wordt er vandaag gevist. Elmira is met Nathalie, Ruslan, vriendin Jesgul en overbuurman Jirzan naar het meertje bij Ak-Bik gegaan om te gaan vissen. Nathalie zit veilig bij Jesgul onder de jas zodat ze niet koud wordt.
Een week of drie geleden schreef ik al over CV ketels. Dit naar aanleiding van een reclamespotje op de Nederlandse televisie. Onder het motto “wie niet waagt niet niet wint, wie niet naait krijgt geen kind” heb ik toen een email gestuurd aan het hoofdkantoor van Bosch in Kazachstan. Bosch levert een aantal producten in Kazachstan—met name reserveonderdelen voor auto’s—maar misschien kon daarlangs voor ons ook een CV ketel geleverd worden.
Vanochtend was er een email terug. Bosch blijkt per december van het vorige jaar een kantoor in Almaty geopend te hebben van hun subdivisie ThermoTechnik. Zij leveren alle verwarmingsproducten uit voorraad. Kortom, Kazachstan stoomt snel op in de vaart der volkeren, zelfs hoog-rendement CV ketels zijn er al te koop.
