Op het erf van mijn schoonouders staan twee huizen. Het grote huis is waar ze tegenwoordig wonen, maar achter op het erf staat nog een kleiner huisje. Dat huisje is bijna twintig jaar geleden daar neergezet in enkele maanden tijd toen hun vorige huis dat dicht bij de sluis bij de waterkrachtcentrale stond door de rivier was weggespoeld. Het kleine huisje is indertijd van leem gebouwd en met weinig luxe en afmetingen om maar zo snel mogelijk een onderkomen te kunnen bieden voor de toen dakloze Elmira en haar familie. Het voldoet al lang niet meer aan de eisen en werd in de afgelopen jaren voornamelijk gebruikt voor opslag van allerhande spullen. Voor de nieuwe badkamer moest in 2003 al een stuk van het huis wijken. Nu gaat het hele huis tegen de vlakte, om plaats te maken voor een uit baksteen opgetrokken huis waar mijn schoonouders kunnen overwinteren. Veel mensen in Zhabagly wonen ‘s winters in een kleiner huis om stookkosten te kunnen besparen.
Op de foto is het dak al gesloopt.
Elmira’s moeder is inmiddels weer thuis. Na onderzoek in het ziekenhuis is vastgesteld dat er geen sprake is van een blindedarm ontsteking, maar waarschijnlijk van een voedselvergiftiging na het eten van een overmaat aan watermeloenen. Dat kan de beste overkomen, zo heb ik ook wel eens in bed gelegen.
Het ziekenhuis in Wanovka waar ze gelegen heeft loopt zeker niet over van luxe. Er bleek gisteren geen stromend water te zijn. Naast de WC pot stond een emmer met water en daarin desinfectiemiddel om het toilet door te spoelen. Voor het wassen van de handen was zelfs helemaal geen plek. Hier in Nederland is een ziekenhuis zonder stromend water niet voor te stellen maar in Kazachstan behoort het nog tot de gewone zaken des levens.
Elmira’s moeder is dan ook blij dat ze weer thuis is. Ze heeft nog wel wat last, maar knapt al aardig weer op. Wel wil ze als ik weer terug ben naar het diagnostisch centrum in Shymkent om zich eens goed na te laten kijken, want helemaal vertrouwen doet ze de dokters in Wanovka nu ook weer niet.
Om half twaalf ging de telefoon. Elmira belde vanuit Kazachstan. Vanwege het tijdsverschil tussen Nederland en Kazachstan betekent dat, dat ze om half vier in de nacht belde. Een ongewoon tijdstip. Ze vertelde dat ze bij het ziekenhuis stond. Gelukkig niets met Nathalie maar mijn schoonmoeder had om één uur ‘s nachts ernstige krampen in haar buik gekregen. Rechtsonder op dezelfde plek als waar Ruslan bijna twee jaar eerder last had toen hij een acute blindedarmontsteking had.
Ruslan had zijn moeder met de jeep van de boerderij in de bergen naar het dorp gebracht en met onze Lada was ze verder naar het ziekenhuis in Wanovka vervoerd op zo’n 25 kilometer afstand. De doktoren waren op het moment dat Elmira belde nog aan het onderzoeken of het inderdaad een blindedarm ontsteking was of iets anders.
In Kazachstan is het gebruikelijk dat voor feesten en partijen een schaap geslacht wordt. Mijn schoonouders hebben samen met een neef zo’n 80 schapen op de boerderij die voornamelijk hiervoor bestemd zijn. Vandaag had de neef een schaap nodig voor een feest. Mijn schoonouders hebben daarom een schaap in de jeep geladen en zijn ermee naar het dorp gereden.
Dit schaap had waarschijnlijk echter door welk lot hem te wachten stond, want toen de jeep in Zhabagly was aangekomen lukte het hem om de deur van het slut te halen en aan de haal te gaan. Jammer genoeg voor hem zag Elmira nog net welke kant hij uitsprinte. Na een lange zoektocht bleek dat het schaap zich verstopt had bij een huis verderop waar een schoolvriendin van Elmira woont. Hij had zich in de schuur willen verstoppen maar die zit helaas op slot.
Vanavond is het schaap opgehaald door de neef en morgen zal hij waarschijnlijk op een feesttafel prijken.
Vandaag heeft Elmira’s vader een deel van de spullen in de garage opgeruimd. Dat is nodig, want de garage en het eraan vast zittende resterende deel van het oude huis wordt afgebroken. De helft van het van leem gebouwde huisje is in 2002 al tegen de vlakte gegaan om plaats te maken voor de douche en WC ruimte. Nu gaat de rest ook weg om plaats te maken voor een nieuw wat groter onderkomen. De bedoeling is dat Elmira’s ouders in dit huis gaan wonen wanneer er toeristen zijn, zodat er meer toeristen in hun grote huis kunnen slapen.
Tijdens het opruimen kwamen ook de nodige bierflesjes tevoorschijn. Net als het statiegeld in Nederland kun je flesjes weer inleveren waarvoor je geld krijgt. De bierflesjes stammen nog uit de tijd van ons huwelijk—toen is er door de bezoekers behoorlijk geconsumeerd—en van latere datum van toeristenbezoeken. Er kwamen totaal meer dan 200 flesjes boven water. Niet voldoende om de verbouwing van te betalen, maar toch weer leuk meegenomen. Wie wat bewaart, die heeft wat.
Het is niet allemaal eerlijk verdeeld in de wereld. Niet alleen het geld is op sommige plaatsen meer voorhanden dan op andere, ook met stenen is het droevig gesteld.
Enkele dagen geleden was ik in een tuincentrum hier in Nederland. Er stonden een aantal korven met keien opgesteld voor de verkoop, met prijzen tussen de € 0,25 en € 0,45 per kilo. Begin dit jaar hebben mijn schoonouders ongeveer 100 ton aan keien uit hun landbouwgronden verwijderd om inzaaien, maaien en oogsten mogelijk te maken. Die zouden in Nederland tussen de € 25.000 en € 45.000 opbrengen. Voor de liefhebbers: ze zijn gratis af te halen. Wel even voor eigen vervoer zorgen (vanuit Kazachstan).
Streepjescodes vind je op bijna alle producten in de winkels. Maar in de praktijk let je er bijna niet op. In Kazachstan is dat wel anders. Elmira en ik zijn erg handig geworden in het uitdokteren waar een bepaald product vandaan komt. Producten uit Nederland beginnen bijvoorbeeld met 87. Er zijn veel producten te koop die zogenaamd uit het westen komen maar die in de praktijk in China of Kazachstan gemaakt zijn. De streepjescode vertelt dan waar het product werkelijk gemaakt is.
Ik dacht dat wij de enigen waren met een dergelijke afwijking, maar het blijkt één van de tekenen te zijn dat je te lang in Kazachstan woont. Tenminste volgens punt 36 van deze lijst van symptomen zoals die op de Kazachse site voor expats voorkomt. Overigens zijn er meer punten van de lijst waar ik aan voldoe. Om precies te zijn: 1, 2, 5, 7, 10, 12, 14, 19, 21, 25, 32, 36, 42, 44, 49, 50, 52 en 53.
Elmira is vandaag op stap geweest om uit te zoeken waar veevoer het beste gekocht kan worden. De prijzen zijn ten opzichte van vorig jaar spectaculair gedaald. Voor een kilo voer werd vorig jaar 8 tot 12 Tenge gevraagd, nu liggen de prijzen tussen de 3,5 en 5 Tenge. Waarschijnlijk is meer productie de reden. Vorig jaar is een de gigantische veevoederfabriek in Tjulkebas gekocht door het bedrijf Sana (gesponsord door echtgenote Sarah van president Nazarbayev, vandaar de bedrijfsnaam) en bij deze fabriek kan nu weer veevoer gekocht worden. Tot vorig jaar was de productie en distributie van veevoer in handen van lokale boeren en handelaren.
Toen Elmira bij de deze veevoederfabriek naar de actuele prijzen vroeg kwam ze tot een verrassende ontdekking. Naast de veevoederfabriek is een asfaltfabriek gevestigd waar ook gebroken grind kan worden gekocht. Wij hebben maanden gezocht naar dit materiaal om goed beton te kunnen maken voor de fundering van ons huis en wanneer je er niet om zoekt loop je er zo tegenaan.
