Lammert's Weblog

Vandaag hebben we bezoek uit Engeland. Twee toeristen—een vader en zoon van oudsher uit Nederland—reizen acht weken lang met rugzak door Azië en hebben gisteren gemaild dat ze een paar dagen in Zhabagly willen verblijven. Omdat Nathalie net geboren is, is het bij ons in huis wat hectisch, dus brengen we ze onder bij het lokale hotel.

De vader heeft vroeger jaren gewerkt op een Caterpillar bulldozer en hij heeft dan ook meer dan normale belangstelling voor de S100 bulldozer van mijn schoonvader die bij ons voor de deur geparkeerd staat. Er ligt een Caterpillar motor in roept hij tot zijn verbazing uit. De cabine en het rupswerk zijn anders, maar hij heeft jarenlang aan Caterpillar motoren gesleuteld en dit is absoluut hetzelfde model.

Kennelijk hebben de Russen niet alleen het ontwerp van de Lada Zhiguli indertijd van Fiat overgenomen maar nog wat meer “geshopt” in de wereld om hun voertuigpark samen te stellen.

Onze plannen om een pers te kopen om zelf hooipakjes te maken zijn er nog steeds. Via via hebben we het telefoonnummer van een andere handelaar in Sayram gekregen waar op dit moment ook een pers te koop zou staan. Omdat Elmira net thuis ga ik vandaag met mijn schoonvader het apparaat bekijken.

Sayram ligt niet ver van Shymkent en wordt voornamelijk bevolkt door Oezbeken. Het aantal Oezbeken is hier zo groot, dat zelfs de scholen in het Oezbeeks les geven. Iets wat in Nederland ondenkbaar zou zijn met al die geforceerde integratie die in Nederland tegenwoordig uitgevoerd wordt. Oezbeken hebben veel meer een handelsgeest dan Kazachen—die zich vooral thuis voelen in managementfuncties waar ze geen vuile handen krijgen—dus het is niet verbazend dat er juist in Sayram twee persen te koop zijn.

Nadat we na wat rondvragen het huis gevonden hebben zien we de pers al voor de deur staan. Hij lijkt wel verrekt veel op de pers die we een dikke week geleden gezien hebben. Ook de man die ons welkom heet was toen aanwezig. Het blijkt dat mijn schoonvader gisteren via de telefoon met zijn broer gepraat heeft. Het waren dus wel twee verschillende telefoonnummers en adressen maar het ging om dezelfde pakjespers.

Onverichterzake keren we daarom weer naar huis.

De postbode brengt een formulier langs. Op het postkantoor in Wanovka kan een pakket uit Nederland afgehaald worden. Het is het pakket dat ik zelf heb gemaakt in Nederland en dat mijn ouders enkele weken geleden op de bus hebben gedaan. In Kazachstan mag je maximaal één keer per maand een pakket ontvangen met persoonlijke goederen zoals kleding, beddengoed, eten etc. zolang de inhoud niet meer waard is dan 1000 dollar en de goederen voorkomen op een speciale lijst met vrijgestelde zaken. De exacte eisen van zo’n pakket zijn te vinden op de DHL website.

Door als ik in Nederland ben een paar van dergelijke pakketten klaar te maken en die maandelijks door mijn ouders te laten opsturen kan ik goederen die niet al te veel wegen en niet te veel geld kosten als ze onverhoopt wegraken tijdens transport op een eenvoudige wijze naar Kazachstan verschepen.

In de zending van vandaag zitten onder andere een paar zakken drop, kookboeken, kaarsen—die vele malen langer branden dan de Chineese kaarsen hier—en het restant tweedehands babykleren dat Hylkje aan ons geschonken heeft.

Een belangrijk document voor Nathalie is de geboorteakte. Deze moet in Wanovka opgemaakt worden door de burgerlijke stand. Gelukkig is dit dezelfde plek waar we indertijd ook onze huwelijksakte hebben laten opmaken. De basisdocumenten zijn daar al aanwezig. In het nieuwe paspoort van Elmira is de familienaam Bies vermeld, dus ook dat kan geen problemen opleveren. Elmira’s vader en moeder gaan mee. Haar vader kent de procedures en de mensen maar is Kazach, haar moeder is van origine Russin en heeft een goede beheersing van de Russische taal in geschrift. We willen alle documenten in het Russisch laten opmaken zodat dit later bij de vertaling naar het Nederlands minder problemen oplevert.

Zoals bij elke overheidsinstelling is het hier een hectische boel. Van een medewerkster achter een hekwerk krijgen we een formulier. Hierop moeten we zelf alle basisgegevens invullen, zoals onze persoonsgegevens, gegevens van de geboorte van Nathalie als datum, en plaats en de gewenste naam. Vervolgens gaan we met dit formulier naar het hoofd van de burgerlijke stand. Het invullen van formulieren blijkt voor mensen in Kazachstan altijd grote problemen op te leveren. Zo heb ik twee jaar terug Elmira al meerdere malen geholpen bij het invullen van formulieren voor ons huwelijk. Terwijl ik toen de Russische taal nog helemaal niet beheerste, bleek ik toch meer kijk te hebben op het invullen van formulieren. De structuur en type gegevens die hier moeten worden ingevuld zijn vergelijkbaar met die in Nederland, maar op de één of andere manier begrijpen de mensen het hier niet, of misschien zijn formulieren in onze Nederlandse maatschappij veel meer voorkomend waardoor we ongemerkt de structuur in ons wezen hebben opgepikt. Dit is de reden dat iedereen met een ingevuld formulier naar het afdelingshoofd moet. Hij controleert of er niet te grote fouten bij het invullen zijn gemaakt en plaatst vervolgens zijn handtekening voor accoord.

Na ongeveer drie kwartier zijn we in het bezit van de handtekening van het afdelingshoofd. De eerste hobbel is genomen. Nu kunnen we naar de ambtenaar van de burgerlijke stand in een volgend kantoortje om daadwerkelijk de akte te laten opmaken. De dame die de akte moet opmaken hebben we al eerder meegemaakt. Zij was ook de ambtenaar in het voorbereidingsstadium van ons huwelijk. Ze bekijkt alle documenten nauwgezet en vraagt ons even op de gang te wachten. Ze moet met haar superieur in Shymkent bellen om zeker te weten of inderdaad alle documenten correct zijn. Onze huwelijksakte was de eerste in dit rayon waarbij een buitenlander betrokken was en het zou mij niets verbazen wanneer Nathalie ook het eerste kind wordt dat door een buitenlandse vader hier wordt aangegeven. In Shymkent komt die situatie veel meer voor en heeft men er daardoor meer ervaring in. Na vijf minuten mogen we weer naar binnen.

De documenten blijken grotendeels in orde. Van mijn Nederlandse adres heb ik geen Russische vertaling, maar een medewerkster gaat samen met mijn schoonvader zoeken in het archief. Ten tijde van ons huwelijk zijn al mijn gegevens uit het Nederlandse geboorte- en persoonsregister naar het Russisch vertaald en deze documenten moeten hier in het archief liggen. Ondanks dat er zestig jaar archief ligt opgeslagen en men geen computer heeft voor de administratie is mijn volledige dossier binnen een kwartier boven water. Terwijl mijn schoonouders kreunen dat het maar moeizaam gaat ben ik tot nog toe heel tevreden. Het zal ongetwijfeld geen anderhalve maand duren zoals indertijd met ons huwelijk voordat de akte daadwerkelijk opgemaakt kan worden.

Bij het invullen van het register vraagt de dame naar mijn beroep. Dat is programmeur. En hoe ik mijn geld in Kazachstan verdien. Niet dus, ik geef het daar voornamelijk uit als investeerder; mijn grootste inkomstenbron is in Nederland. Ze kijkt vreemd op. Heb ik misschien een Kazachse bankrekening? Nee, alleen een Nederlandse. Waar komt dan in vredesnaam mijn geld vandaan? Uit de flappentap in Shymkent. Ze schudt haar hoofd en begrijpt er duidelijk niets van. Hoe kan het geld zomaar uit een machine in een muur komen? Uiteindelijk vult ze als beroep programmeur bij een Nederlandse private onderneming in, wat vrij aardig de lading dekt.

Dan blijkt er nog één hobbel te nemen. In Nederland zijn de termen Nederlands staatsburgerschap, Nederlandse nationaliteit, en houder van een Nederlands paspoort zo ongeveer synoniem, maar in de landen van de voormalige Sovjet Unie wordt hier een groot onderscheid in gemaakt. Kazachstan kan met recht een multi-culturele samenleving genoemd worden met de vele bevolkingsgroepen die hier zijn. Van elke bevolkingsgroep staat de nationaliteit in het paspoort vermeld. Zo is mijn schoonmoeder Kazachs staatsburger, maar ze is Russin van nationaliteit. Wij willen graag dat Nathalie Kazachs staatsburger wordt, maar met de Nederlandse nationaliteit. Dat kan, maar dan moet wel één van de ouders de Nederlandse nationaliteit hebben. In de afschriften van de Nederlandse gemeentelijke basisadministratie zoals die hier in het archief liggen is wel mijn land van geboorte vermeld, en mijn staatsburgerschap, maar is niet expliciet mijn nationaliteit genoemd. Die staat wel met zoveel woorden in mijn paspoort, maar daarvan is nooit een beedigde vertaling gemaakt. We moeten dus naar Shymkent om daar een beedigde en door een notaris geaccordeerde vertaling van mijn paspoort te laten opmaken.

Het is bijna middag en we besluiten eerst naar de markt te gaan om produkten in te kopen. Vervolgens eten we in een restaurantje waarna we de reis naar Shymkent aanvangen. Vanaf Wanovka een dik uur rijden. Een mooie gelegenheid om straks ook nog even Nathalie te zien.

Bij een notariskantoor in Shymkent dicht bij het bureau van justitie van de oblast vragen we waar we ons paspoort kunnen laten vertalen. Bij dit bureau van justitie worden alle buitenlandse speciale gevallen behandeld dus de kans is groot dat de notaris die ernaast zijn kantoor houdt met dit soort situaties op de hoogte is. De secretaresse is zeer vriendelijk en legt ons uit waar we een vertaalbureau kunnen vinden. Het is niet ver van het restaurant waar we twee jaar geleden onze bruiloft hebben gehouden en toevalligerwijze in hetzelfde gebouw waar ook het projectbureau gevestigd is dat de bouwtekeningen voor ons hotel gemaakt heeft.

De dame die de vertaling uitvoert is zeer behulpzaam. Ze kruipt achter haar computer—een 12 MHz AT met groen beeldscherm zoals ze twintig jaar geleden in Nederland verkocht werden—en begint te typen. Tien minuten later rolt de vertaling uit de printer. Handtekening erop, stempel en op naar de notaris. De notaris hier in Shymkent blijkt uiterst efficient. Binnen vijf minuten is het document geaccordeerd en van de benodigde extra stempels voorzien. Gezamelijke kosten van de vertaalster en notaris: 350 Tenge, ofwel twee euro. Daar willen ze in Nederland de telefoon nog niet voor aannemen. Ik begrijp nu ook waarom de vertaalster nog nooit een nieuwe computer heeft kunnen kopen.

Het is te laat om nu nog terug te gaan naar Wanovka voor het opmaken van de documenten. We kopen voor Elmira een paar bananen en melk om aan te sterken en gaan naar de kliniek. Alles gaat daar naar wens. Haar neus problemen zijn volledig verholpen en Nathalie slaapt dat het een lust is—behalve als ze honger heeft—en moeder en dochter mogen morgen om twee uur in de middag naar huis. Het zal vannacht waarschijnlijk mijn laatste goede nachtrust worden.

Overspanning op het elektriciteitsnet is hier een veel voorkomende realiteit. Enkele weken geleden heeft dat de voeding van mijn laptop opgeblazen. Voor de zekerheid gebruiken we al overspanningsbeveiligingen maar dezen hebben niet geholpen om mijn laptopvoeding te beschermen. Het gevolg, 40 euro reparatiekosten en een week zonder laptop.

Vandaag heb ik één van de overspanningsbeveiligingen onder handen genomen. In de originele elektronische opbouw wordt hierbij gebruik gemaakt van een viertal varistoren. Voor de kenners: varistoren zijn elektronische componenten die normaal geen stroom doorlaten maar boven een bepaalde spanning op beide pootjes plotseling gaan geleiden. Ideale componenten voor het beveiligen van gevoelige apparatuur tegen te hoge spanningen. Alleen was in onze overspanningsbeveiliging door de fabrikant gekozen voor een doorslagspanning van 1000 Volt…

Dat is wel leuk om wat piekjes weg te filteren, maar van dergelijke storingen hebben wij geen last hier. Ons grote probleem is dat eens in de paar maanden een elektromonteur van het elektriciteitsbedrijf een paar draden verwisselt waardoor er plotseling 380 Volt uit het stopcontact komt in plaats van 220 Volt. Genoeg om televisies en andere apparatuur naar de andere wereld te helpen, maar lang niet genoeg om onze overspanningsbeveiliging aan het werk te krijgen. Kortom, voor onze specifieke situatie zijn deze dingen waardeloos. Maar dat weet je pas als je er eentje openschroeft nadat je computer opgeblazen is en je wel eens wilt weten waarom.

Ik heb vandaag de soldeerbout ter hand genomen en als eerste alle overbodige componenten van de overspanningsbeveiliging verwijderd. Vervolgens heb ik op de plek van één van de oude varistoren een nieuwe gemonteerd die ik voor 40 Tenge in Shymkent heb gekocht. Niet met een doorslagspanning van 1000 Volt, maar 430 Volt. Lijkt te hoog, maar op ons stopcontact staat normaal een spanning tussen de 228 en 242 Volt. Dat levert een top spanning op van maximaal 345 Volt. Dan mag de varistor nog niet aanslaan. Schakelt een monteur echter 380 op het net, dan komt er minimaal 535 Volt aan top spanning en slaat de varistor door. Ervoor heb ik een snelle 1,6 Ampere zekering geplaatst die dan binnen no-time verdampt is. Succes verzekerd.

Nadeel van de schakeling zoals ik die nu heb gebouwd is dat bij elke overspanning de varistor doorslaat en ik waarschijnlijk elke keer een nieuwe zekering en varistor moet monteren wanneer een monteur weer eens teveel wodka heeft gedronken. Maar dat kost mij totaal maar 60 Tenge per keer en is daarmee vele malen goedkoper dan dure computervoedingen laten repareren.

Het enige probleem is, dat ik nu de huisvrouwen nog moet leren dat zij niet de stofzuiger in mijn computervoedingsblok mogen steken. Want met die belasting brandt de zekering ook door. Ach, dat zal wel lukken denk ik.

Ik ga vandaag alleen naar Shymkent. De documenten van de geboorte worden vandaag opgemaakt en de dame die dat doet is alleen ‘s ochtends in de kliniek aanwezig. Het is dus zaak vroeg te vertrekken uit Zhabagly. Tegen negenen heb ik de auto gestart en ben ik onderweg.

Het geboortedocument van Nathalie kost weinig tijd. Het is een standaard document waarin is vermeld wanneer Nathalie is geboren, het gewicht en de lengte en de gegevens van de moeder en de kliniek. Morgen komt het grote feest wanneer met dit document de geboorteakte bij de burgerlijke stand moet worden opgemaakt. Daar moet ook worden vermeld dat ik de Nederlandse vader ben, dus dat zal wel wat meer hoofdbrekens kosten.

Met Elmira en Nathalie gaat alles goed. Door het beetje vruchtwater dat is achter gebleven ademt Nathalie aan één kant wat moeilijk door haar neus. Daardoor is het geven van borstvoeding aan de rechterkant wat gemakkelijker dan links, ze kan rechts wat gemakkelijker lucht krijgen als ze aan het eten is. Door de zuster en de kinderarts wordt de neus nu periodiek schoongemaakt en Nathalie knapt zichtbaar op.

Mamma Elmira is dolblij dat ze in deze privékliniek ligt. Ze kent de bizarre verhalen van haar zussen—Gulnara heeft januari vorig jaar Bigsultan het leven geschonken in het ziekenhuis in Wanovka en daar werd in die periode uit zuinigheid zelfs de kachel niet gestookt—en er is hier uitgebreid aandacht voor zowel haarzelf als de kleine.

Ik neem de kleine nog even in mijn armen. Het maakt haar duidelijk niets uit of ze in de armen van mamma of pappa ligt. Ze slaapt dat het een lieve lust is. Dat zal wel niet altijd zo blijven denk ik. Over een paar maanden begint het actieve leventje van dit jongste familielid.

Op mijn weg naar huis neem ik een toeristische route door het stadje Karabulak en dan verder naar het noorden door het glooiende terrein richting het Karatau gebergte. Even de zinnen verzetten en als toerist genieten van de eindeloze omgeving.

Nathalie is vandaag één dag oud. Elmira’s ouders die nu voor de vierde keer opa en oma geworden zijn willen graag de kleine te zien. Daarom vertrekken we met zijn drieen naar Shymkent.

Elmira is de bevalling grotendeels teboven. Zitten gaat nog niet erg gemakkelijk, maar dat is niet verwonderlijk. Lopen en staan gaan prima, of liggen op de bank met het hoofd tegen de kersverse pappa.

Na de bevalling blijkt het vruchtwater niet volledig uit de longen verwijderd te zijn. Hierdoor loopt Nathalie’s neus af en toe vol en heeft ze tijdens het drinken soms wat moeite om tegelijkertijd door de neus te ademen. De kinderarts heeft vanochtend het overtollige vocht weggehaald. Periodiek controleert de zuster nu of er geen nieuw vocht bij komt en haalt dat zonodig weg.

Nathalie zelf blijkt een goede slaper. Als ze geen honger heeft ligt ze lekker te pitten. Hopen dat dat zo blijft, kunnen pappa en mamma straks nog een beetje genieten van hun zo broodnodige nachtrust.

Kazachstan is op dit moment koploper van de GOS landen in het aantrekken van risicodragend kapitaal vanuit het buitenland. Belangrijke reden daarvoor is, dat Kazachstan veel wetten uit de Sovjet tijd aanzienlijk heeft aangepast, of volledig vervangen. Met name wetten op het gebied van bezit zijn aangepast om het mogelijk te maken dat zowel Kazachen als buitenlanders onroerende goederen kunnen kopen zonder de vrees dat die later door de staat weer kunnen worden ingepikt.

Eén van die wetten is de wet op het grondbezit. Vroeger mocht een privépersoon niet meer dan 25 are (2500 m²) bezitten. Dat heeft soms tot kromme situaties geleid. Het bouwterrein waar ons huis op gaat verschijnen is in de praktijk 40 bij 80 meter, dus 32 are. Bij het kadaster is het echter vastgelegd als 25 are zodat het in de communistische tijd binnen de normen viel. Dit terrein, en vele andere moeten daardoor opnieuw worden ingemeten en met de nieuwe afmetingen bij het kadaster geregistreerd omdat de administratieve gegevens niet overeenkomen met de werkelijkheid.

Mijn schoonvader heeft ongeveer acht jaar geleden 63 hectare grond gekocht aan de rand van het Aksu-Zhabagly natuurreservaat. Hij heeft er indertijd veel werk van gemaakt om alle documenten bij het kadaster in orde te krijgen.

Twee jaar geleden is vanuit de VS een groot bedrag aan het natuurreservaat gegeven voor het opwaarderen van het natuurbeheer. Dit geld is besteed aan renovatie van het hoofdkantoor, nieuwe jeeps, een vrachtwagen, tractoren en onderzoeksmateriaal zoals fototoestellen, kijkers etc. Onderdeel van dit project was ook de bouw van een aantal nieuwe wachtposten bij de ingangen van het reservaat. Eén van die gebouwen is indertijd op grond van mijn schoonvader gebouwd.

Het natuurreservaat was bij de bouw van de wachtpost uitgegaan van de grenzen van het natuurreservaat zoals ze zelf vonden waar die grenzen lagen. Een mooi vlak stuk grasland was de ideale plek van de nieuwe wachtpost en eromheen werd een stuk van één hectare grond als natuurgebied gebombardeerd.

Twee jaar heeft de juridische strijd geduurd, maar vandaag was de uitslag. Ondanks dat het natuurreservaat een rijksinstituut is dat rechtstreeks onder het ministerie in Astana valt en zelfs een UNESCO nominatie heeft moet ze de grenzen zoals die bij het kadaster zijn vastgelegd respecteren. De wachtpost is nu bestempeld als illegaal gebouwd, en het eigendomsrecht van het terrein ligt bij mijn schoonvader. Het natuurreservaat hield altijd gemakshalve de rivier Dzjetemsai aan als grens van het reservaat. Nu is definitief geoordeeld dat deze rivier, inclusief een groot deel van de oevers aan mijn schoonvader toebehoren.

Deze uitspraak toont, dat de wetten in Kazachstan niet alleen papieren wetten zijn, maar ook daadwerkelijk functioneren. Een staatsorgaan kan niet meer zoals vroeger zelf bepalen wat goed en niet goed is, een simpele boer die toevallig zijn papierwerk goed gedaan heeft kan een 80 jaar bestaand staatsinstituut bakzeil laten halen. Vrouwe Justitia oordeelt geblindoekt, ook hier in Kazachstan.