Lammert's Weblog

Het is juli en daarmee één van de twee warmste maanden van het jaar. Het betonstorten hebben we de afgelopen weken al grotendeels ‘s nachts gedaan, maar met het lassen van het hekwerk gaat dat wat moeilijk. Vandaar dat alle gereedschappen en materialen in de schaduw van onze grote appelboom gestald zijn. Dat betekent wel een paar keer per dag verkassen om met de zon mee te draaien.

In enkele weken tijd zijn we bij de derde groep bouwvakkers aangeland. In tegenstelling tot de eerste twee groepen bestaat deze voornamelijk uit schoolverlaters en dat heeft zo zijn voordelen. Schoolverlaters hebben nog niet de pretenties van de wat oudere bouwvakkers en zijn nog bereid te leren, luisteren en werken en zelfs af en toe zelf na te denken. Op die manier blijkt het bouwen van onze omheining plotseling veel gemakkelijker en sneller te lukken dan bij de voorgaande pogingen.

Hier wordt de bekisting geplaatst van één van de grote kolommen ter weerszijden van de poort aan de achterkant van ons bouwterrein. In de beton storten we direct elektriciteitsdraden mee zodat we op alle grote kolommen lampen kunnen plaatsen die we later vanuit huis aan en uit kunnen schakelen. Het kost even wat voorbereiding, maar dan dan hebben we straks ook wat.

We hebben al veel personeel geprobeerd om te helpen bij de bouw van ons huis, maar de beste twee bouwvakkers zijn nog altijd Elmira en Nathalie. Elmira demonstreert hier aan de Oezbeekse bouwvakkers hoe de trilnaald werkt en op welke plekken je hem in de beton moet steken. Nathalie zorgt voor de afwerking van het beton.

In Kazachstan gaat nog wel eens iets kapot. Enkele dagen geleden hield onze grote schijnwerper die ‘s nachts ons bouwterrein verlicht er plotseling mee op. Na doormeten kwam ik tot de conclusie dat er kortsluiting boven in het armatuur moest zitten. En de enige manier om dat op te lossen is om een lange ladder tegen de betonnen paal te zetten en naar boven te klimmen.

Onze schijnwerper is van het hogedruk kwik type. Deze lampen geven veel licht maar moeten een aantal minuten opwarmen voor ze de volledige lichtopbrengst geven. In het armatuur is een grote elektrische spoel in serie geplaatst als stroombegrenzing en bij openen bleek dat een draad aan die spoel in de fabriek niet goed bevestigd was. De draad was losgeraakt, tegen de metalen lampenbehuizing aangekomen en had zo kortsluiting veroorzaakt. Omdat ik bij het aanleggen van onze bouwaansluiting overal goede aarding heb aangesloten en bovendien de lamp slechts via een zes Ampere automaat was afgezekerd was de automaat uitgeschakeld zonder voor verdere schade te zorgen. Een nieuw draadje leggen en goed onder het schroefje van de klemmen van de spoel vastzetten zou voldoende moeten zijn voor de reparatie.

Maar als je toch boven in die betonpaal zit te hannessen kun je net zo goed een fototoestel meenemen en het bouwterrein vanaf die hoogte fotograferen. Het uitzicht is er mooi genoeg voor.

We hebben voor dit jaar grootse bouwplannen. Daarvoor zijn behoorlijk wat bouwmaterialen en gereedschappen nodig. Om die gemakkelijk ‘s avonds op te kunnen bergen hebben we besloten een zeecontainer te kopen en die op ons bouwterrein te plaatsen. Daarin kan alles netjes opgeborgen worden en hoeft niet zoals nu elke keer alles aan het eind van de dag mee naar huis terug te worden genomen.

Bij ons in de omgeving stonden enkele 40 voets containers te koop en wij hebben nu eentje gekocht het dorp Tjulkebas, zo’n 20 kilometer verderop. Een Shymkentse vriend van mijn schoonzus verzorgt het vervoer. Van de vrachtwagens in de buurt bleek er niet één groot genoeg om een 12 meter lange container te vervoeren. Vandaar dat we een vrachtwagen van 100 kilometer verderop nodig hadden.

12 Meter is wel een ideale maat voor een bouwmaterialen container. Betonijzer past er precies in en ligt daardoor veilig opgeborgen en vrij van roest door regenbuien.

…wordt het liefst niet moe.

De duurste nog niet renderende investering op ons bouwterrein is ongetwijfeld het gat voor onze septictank. Twee graafmachines zijn hier vele uren mee aan het graven geweest en na die inspanningen is het gelukt in onze betonnen bodem een gat te graven dat in de midden ongeveer 3,5 meter diep is. De hoeken onderin zijn rond omdat de laatste grote graafmachine dat niet netjes kon afwerken, maar als we die hoeken afsteken en de grond en stenen in het midden van het gat dumpen houden we een vierkante septictank over die nog altijd zo’n 3 meter diep is. Diep genoeg om een proefcentrumpje van een biologische waterzuivering in te maken.

We hebben Oezbeekse bouwvakkers aan het werk die het beton van onze omheining zullen afmaken en een opwarmprojectje was voor hun om de onderranden van de septictank recht af te steken zodat een keurige vierkante bak ontstaat. Helaas zij ook Oezbeken liever lui dan moe, dus in plaats van om in het gat af te dalen en daar de stenen los te wrikken in de hoeken hebben ze van bovenaf het losse leem van de deklaag naar beneden gepleurd. Het gat is nu van boven bijna een meter breder en langer, maar ook meer dan anderhalve meter minder diep. Na meting bleek er nog maar 1,7 meter over te zijn van de oorspronkelijke 3,5. Dat wordt vanavond voor straf zonder eten naar bed en morgen met de hand de boel weer uitgraven tot de originele diepte.

Eén van de grote problemen de afgelopen weken was het vinden van cement voor de verdere bouw van onze omheining en fundering. Door de bouwcrisis in Kazachstan liggen veel toeleveranciers zoals cementfabrieken stil, of draaien slechts op minimale capaciteit. Het is ons na lang zoeken echter toch gelukt om 30 ton portland cement van de cementfabriek in Sastobe te bemachtigen. De voorraad is voorlopig opgeslagen in de garage.

Voor wie zich afvroeg waarom ik nog steeds rustig in Nederland aan het werk ben en niet in het voorjaar met de verdere bouw van ons huis in Kazachstan ben begonnen hier het ontluisterende antwoord.

De kredietcrisis waar iedereen over hoort in Amerika heeft ook in Centraal Azië toegeslagen. Dit heeft niet zozeer effect op mijn persoonlijke situatie omdat ik grotendeels in een eurowereld leef en werk, maar wel voor een groot deel van de Kazachstanen. De dollar is—ondanks de glijdende koersen die ook in Kazachstan te merken zijn—in het land een belangrijke rekeneenheid en betaalmiddel voor grotere zaken, ook in de huizenbouw. Eind augustus 2007 heeft er zich in Kazachstan al een minicrisis voorgedaan toen Amerikaanse banken hun aan Kazachstaanse banken uitgeleende dollars per 1 september van dat jaar terug vroegen. Omdat er niet genoeg dollars in de kluizen van de banken zaten om deze leningen à la minute terug te betalen stegen de koersen voor één dollar bij de wisselpunten in de grote steden van de reguliere 125 naar 160 a 170 Tenge in een periode van enkele dagen tijd. In de week daarna viel de koers weer terug naar zijn oude waarde, maar het gaf wel de afhankelijkheid aan van het Kazachstaanse banksysteem voor buitenlandse financiële invloeden. En dat terwijl het Kazachstaanse banksysteem één van de stabielste is van alle voormalige Sovjet landen.

De lange wintermaanden waarbij niet gebouwd kon worden maar kosten wel doorgingen en mensen hun overgebleven geld konden tellen heeft er toe geleid dat men er achter kwam dat doorgaan met alle ambitieuse bouwprojecten in de grote steden tot een grote hoeveelheid onverkoopbare dure huizen zou leiden. Daarom heeft de regering in maart van dit jaar besloten om alleen al in de hoofdstad Astana 6000 in aanbouw zijnde flats op te kopen met de optie om dit ook in andere grote steden te doen.

Shymkent is ook zo’n grote stad waar de nieuwbouw geen grenzen leek te kennen maar nu heeft de wal het schip gekeerd. Slechts enkele projecten lopen nog—met name projecten die gefinancierd worden door China waar nog genoeg geld binnenrolt—maar alle andere projecten staan stil, ofwel door geldgebrek, ofwel in afwachting van een mogelijk lucratieve opkoopregeling van de regering.

Het massaal stopzetten van bouwprojecten heeft ook invloed op de toeleverende industrie. Onze leverancier van gebroken grind heeft zijn productie nog niet opgestart wegens gebrek aan vraag, en ook de cementfabriek in Shymkent draait nog niet. Alleen één kleine oven van de fabriek is in gebruik voor een bouwproject in de buurt van Saragash bij de Uzbekistaanse grens. Ook de winkel waar wij onze hoogwaardige bouwproducten kochten zoals de XPS polystyreen platen voor onze buitenmuur isolatie en de groene Onduline flexibele golfplaten is door de crisis gesloten.

En zonder bouwmateriaal schiet het bouwen niet echt op. De enige bron van cement die Elmira wist aan te boren was geïmporteerd cement uit Pakistan dat per trein wordt aangevoerd maar toen Elmira daar navraag ging doen wat dat moest kosten hebben we wijselijk bedankt. De prijs in bulk voor 30 ton waarbij we het zelf uit de wagon moeten halen, transporteren en weer uitladen lag aanzienlijk hoger dan wat de Gamma in Nederland vraagt voor makkelijk hanteerbare losse zakjes ENCI portland cement. En dan weet je nog niets over de kwaliteit. Gelukkig is een andere cementfabriek in Sastobe nu ook opgestart en hoewel hun cement van slechtere kwaliteit is dan die van de Shymkentse cementfabriek is de portlandcement versie van hun goed genoeg voor onze omheining en de kelderbodem. Als alles meezit krijgen we dinsdag een vrachtwagenlading van 30 ton binnen, voor iets meer dan de helft van wat het Pakistaanse cement moet kosten.

Woensdag ben ik in Kazachstan ook weer van de partij dus dat komt allemaal mooi op tijd.