Het weer in Kazachstan is nogal wat extremer dan in Nederland. Eén van de redenen dat we door onze betonspecie een speciaal voor Siberische omstandigheden ontwikkelde superplastificator mengen. Hierdoor is niet alleen de benodigde hoeveelheid water lager—wat de sterkte van het beton ten goede komt—maar ook is het beton tijdens en na het uitharden vorstbestendiger. Dat dat geen overbodige luxe is bewijst deze foto. De ijzel van de afgelopen nacht heeft een centimeter dikke ijslaag gevormd rond de bekisting van de pas gestorte laatste kolommen aan de westzijde van ons bouwterrein.
Ons is gelukt wat we twee jaar voor onmogelijk hebben gehouden. Na een aantal dagen graven hebben we een bouwput gecreëerd voor ons huis van 15 bij 25 meter en een gemiddelde diepte van 2,70 meter. Dat betekent dat die iele kruipruimte die we het afgelopen jaar in ons plan hadden ingetekend nu vervangen wordt door een souterrain met een oppervlak van zo’n 250 m². Dat zijn heel wat vierkante meters om extra in te vullen en de plannen ervoor zijn legio, van een aardappel opslag tot dorpsdiscotheek.
Voorlopig is het echter nog niet zover. De winter zal snel invallen en we hebben de regen van het voorjaar nodig om de bodem van ingedroogd leem en keien van de bouwput voldoende bewerkbaar te maken om hem helemaal waterpas te krijgen.
Er komen naar schatting ongeveer 90 vrachtwagens vol keien en leem uit onze bouwput. Een groot deel wordt gebruikt om de bermen bij Elmira’s ouderlijke huis op het niveau van de weg te brengen, maar er blijft voldoende over voor een paar andere projecten. Ook de lokale burgemeester heeft hiervan lucht gekregen en heeft ons gevraagd of we een tiental vrachtwagenladingen willen droppen op een weggetje achteraf waar een invalide man woont. Hij kan vaak maar moeizaam met zijn ezelkar naar het dorp komen door de grote gaten en plassen die er zich in de weg bevinden. De gemeente betaalt de extra transportkosten om de vrachtwagens daar heen te rijden.
Uiteraard geven we aan zo’n verzoek graag gehoor. Op de foto is te zien dat verbetering van de weg geen luxe is. De koeien moeten straks echter een andere plek vinden om hun dorst te lessen.
Terwijl in het midden van ons bouwterrein een bijna nieuwe hydraulische graafmachine de bouwput voor ons huis aan het uitgraven is gaan ook de werkzaamheden aan de omheining door. Deze werknemers gebruiken echter wat eenvoudiger transportmiddelen dan de 25 tons Kamaz vrachtwagens waarmee de keien uit de bouwput worden afgevoerd. De ezelskar van één van onze werknemers is het ideale vervoermiddel om zakken cement en andere benodigdheden tot vlak bij de werkplek te brengen.
De ploeg die we hebben ingehuurd voor het graven van onze bouwput is niet de eerste de beste, en doet in haar werkwijze totaal niet Kazachs aan. Dat klopt ook wel wanneer je begrijpt dat ze in dienst zijn van één van de grootste netwerken van tankstations in Zuidelijk Kazachstan. Eerst worden de buitencontouren van de bouwput uitgegraven en pas op het eind het schiereiland in het midden, zodat de vrachtwagens tot het eind toe zo gemakkelijk mogelijk aan- en af kunnen rijden.
Elmira kijkt goedkeurend toe hoe vrachtwagenlading na vrachtwagenlading de berm langs haar ouderlijk huis op hoogte wordt gebracht. De centrale weg door het dorp is in het verleden waar nodig verhoogd aangelegd, maar de overheid heeft toen verzuimd om ook de bermen aan dat niveau aan te passen. Met de keien en leem die uit onze bouwput weggegraven worden lossen wij dat nu deels op.
Achter de vrachtwagens is het in aanbouw zijnde veterinaire gezondheidscentrum te zien waarin een veearts, insemanitiecentrum en veterinaire apotheek zullen worden gevestigd.
Pas wanneer je de diepte van onze bouwput ziet ten opzichte van mensen dringt het goed door hoe diep een bouwput van 2,70 meter eigenlijk wel is. Dat wordt een behoorlijke kelder wanneer die helemaal is uitgegraven. Maar zover is het nog niet, er is nog heel wat graafwerk te gaan.
Op de foto is duidelijk te zien dat alleen de bovenste laag van zo’n 50 centimeter redelijk vrij is van keien. Daaronder begint een haast ondoordringbare laag van keien van verschillende grootte die onderling aan elkaar vastgeplakt zijn met keiharde ingedroogde leem. Het geheel is door de eeuwen heen en onder invloed van periodieke aardbevingen samengetrild tot een betonachtige laag.
De graafploeg heeft veel ervaring in het graven in de omgeving van Zhabagly. De grond is bijna overal keivrij en ze hadden gedacht dat dat bij ons ook wel het geval zou zijn. Helaas viel dat tegen. De stichters van het dorp die honderd jaar geleden de plek hebben uitgekozen waar ze zich zouden vestigen hebben nauwkeurig juist die plek uitgekozen, waar de bodem na ca. 60 centimeter graven zo hard wordt als beton. De huizen hebben hierdoor een stevige fundering en de golven van aardbevingen gaan er onderdoor of omheen waardoor wij aanzienlijk veiliger leven dan een een paar kilometer buiten het dorp.
Alleen heeft zo’n samengeperste laag van keien en leem wel een funest effect op een graafmachine. In de halve dag die ze nu aan het graven zijn zijn de tanden op de graafbak al twee centimeter afgesleten. Eén tand is zelfs afgebroken en in een vrachtwagenlading met onbekende bestemming vertrokken. Er zit een scheur bij de aanhechting van de hydraulische cylinder van de graafbak, maar dat is nog niet het ergste. Door het op en neer springen op de keiharde bodem is de schuif aan de voorkant van de graafmachine waarmee hij zichzelf stabiliseert praktisch volledig afgebroken. Slechts zo’n 25% van de originele lassen zijn nog intact, de rest is gescheurd.
Gelukkig hebben we op ons bouwterrein krachtstroom laten aanleggen en heb ik niet lang geleden een gelijkstroom lasapparaat gekocht. Een pak basische elektroden wordt grotendeels opgebruikt om de graafmachine weer terug te brengen naar zijn originele staat. Gelukkig blijkt de graafmachinemachinst zelf een verdienstelijk lasser en hij repareert zijn machine zelf. Bijna drie uur duren de werkzaamheden. Je kunt hem hier rechtsonder de machine gehurkt zien lassen aan de schuif die we om zo optimaal mogelijk te kunnen werken hebben losgekoppeld van het hefmechanisme en daarom nu bijna horizontaal op de grond ligt.
