Lammert's Weblog

Zoals er in de reguliere bouw af en toe bouwvergadering wordt belegd, houden Sagit, Kairat en Aristan hier boomvergadering over de beste wijze waarop deze immense boomstronk kan worden uitgegraven. De graafmachine kan niet door de 30 centimeter dikke wortels heenkomen en er zal nu geprobeerd worden zoveel mogelijk grond weg te graven zodat mijn schoonvader met de bulldozer de stronk uit de grond kan trekken.

De eerste fase van onze nieuwbouw dit jaar bestaat uit het plaatsen van een erfafscheiding rond het terrein. Dit bakent niet alleen ons terrein goed af, maar zorgt er bovendien voor dat niet Jan en Alleman er met onze bouwmaterialen vandoor gaan. Op de erfscheiding met onze buurman Kairat bevindt zich echter een boomstronk met een diameter van bijna een meter waar de door ons gewenste muur rechtstreeks doorheen loopt. Elmira en Kairat poseren hier bij de stronk die het veld moet gaan ruimen.

Op deze weblog is al een aantal keren de aanstaande bouw van ons huis besproken met de daarbij optredende problemen om kwalitatief goed materiaal en personeel te vinden. Maar het huis zelf is nog niet aan bod gekomen. Om een tipje van de sluier op te lichten hier een artist’s impression van het huis. Details kunnen hier en daar nog wat gewijzigd worden maar dit is hoe het er zo ongeveer uit gaat zien.

De dubbele garage aan de voorkant zit op het niveau van de bodem. Het vloerniveau van het huis zelf ligt echter op 1,375 m om daaronder een voldoende groot souterrain over te houden. Onze originele plannen om het vloerniveau lager te houden zijn (letterlijk) gestrand op de keiharde bodem die zich op zo’n 60 centimeter diepte bevindt. Onder het motto “dan maar de lucht in” hebben we daarom het hele vloerniveau opgekrikt.

Het is in Kazachstan niet gemakkelijk een huis te bouwen. Nee, eigenlijk zeg ik het verkeerd. Het is heel gemakkelijk om een huis te bouwen, maar niet om een huis te bouwen dat net als huizen in Nederland vijftig jaar of langer zonder problemen staat. Niet alleen hebben de bouwvakkers daar weinig verstand van zaken, ook het materiaal is vaak een probleem.

Eén van de basisproducten voor de bouw van een huis is beton. De fundering moet van beton zijn—de bakstenen in Kazachstan zijn te zwak om een aardbeving te kunnen weerstaan—en in ons geval ook de vloeren en kolommen. In Nederland heeft elke bouwvakker wel enig verstand van het maken van beton. Zo moet er in basisbeton grind, zand, cement en water. Daar gaat het in Kazachstan al mis. Cement is duur, dus doet men er maar 60% in van wat in Nederland gebruikelijk is. Het zand wordt uit de rivier geschept—lekker goedkoop en dichtbij—en water wordt in overvloed toegevoegd want dan vloeit het beton lekker gemakkelijk. En dan vinden ze het gek dat ze na een jaar met een schep het grind zo van het beton af kunnen scheppen.

Ik ben in 1998 in Amerika op een workshop geweest bij een bedrijf gespecialiceerd in het bouwen van koepelvormige huizen van beton. Mijn kennis van beton is iets meer dan de mensen in Kazachstan denken—zij hebben nog altijd het idee dat ik alleen maar iets met computers doe—en met deze kennis in de hand wil ik er voor zorgen dat ons huis wel een fundering krijgt die langer staat dan de verwachte levensduur van Elmira en mij.

Beton is eigenlijk heel simpel. Het is een mengsel van grote (grind) en kleinere vulmaterialen (zand) die bijna precies in elkaar passen. Deze vulmaterialen zijn met cement aan elkaar geplakt zodat een monolithisch gesteente ontstaat. Om er voor te zorgen dat het een stevig geheel wordt zonder al te veel gaten moeten de ruimten zoveel mogelijk opgevuld zijn. Dit kan gedaan worden door een goede verhouding te kiezen van grof en fijn zand. Het grove zand vult de ruimten tussen het grind, terwijl op zijn beurt het fijne zand weer de ruimten tussen het grove zand vult. Voor de verhouding tussen grof en fijn zand zijn normen opgesteld. Zand dat je bij een bouwmaterialenhandel koopt voldoet hier aan, dus in Nederland hoef je hier eigenlijk nooit op te letten. Toen ik dit in Kazachstan vertelde dachten ze dat ik van Mars kwam maar dat denken ze wel vaker, dus daar ben ik al aan gewend. Gelukkig was er één bouwvakker, Mischa die ook in Duitsland in de bouw gewerkt heeft, die mij zelfstandig vertelde dat zand het grootste probleem is van de betonkwaliteit in Kazachstan.

Om nu het juiste zand te zoeken—of eventueel te mengen—heb ik enkele dagen geleden hier in Nederland een set zandzeven gekocht. De zeven hierin hebben een bekende maaswijdte en door verschillende zandmonsters te onderzoeken moet het nu niet moeilijk meer zijn een goed bouwzand te mengen. Het was best even zoeken waar dergelijke zeven in Nederland te vinden zijn, maar uiteindelijk heb ik ze gevonden bij stichting Veldwerk Nederland die onder meer producten maakt voor het onderwijs. Het zijn zandzeven voor educatieve doeleinden om kinderen zelf bodemonderzoek te laten doen. Eigenlijk ga ik ze ook voor educatieve doeleinden gebruiken om Kazachen te laten zien dat je óók in Kazachstan met Westerse kwaliteit kunt bouwen.

Ik heb net Elmira aan de telefoon gehad. Ze is vanavond met de auto naar Mischa geweest om te vragen of hij medestrijders heeft kunnen vinden om ons huis te bouwen. Het nieuws was op zijn zachtst gezegd niet positief. Sacha die uit Rusland terug wilde keren naar Kazachstan heeft bij het bedrijfsongeluk een maand geleden niet alleen enkele vingers afgezaagd. Zijn hele arm functioneert niet meer en hij is nu invalide volgens categorie 3. Dat geeft hem wel recht op een invaliditeitsuitkering, maar werken zal hij niet meer zo hard doen. Een andere bouwvakvriend heeft recentelijk zelfmoord gepleegd.

Micha ziet het niet zitten om in zijn eentje met de bouw te beginnen, dus voorlopig zitten we zonder bouwvakkers.

Het bouwterrein in het centrum van Zhabagly dat we hebben gekocht om ons nieuwe huis te bouwen heeft een decennia oude appelboomgaard. We zijn de overburen van het hoofdkantoor van het Aksu-Zhabagly natuurreservaat en even verderop hebben we uitzicht op de besneeuwde bergtoppen.

Al een tijdje zijn we op zoek naar een goede plek om ons nieuwe huis te bouwen. Het liefst in het dorp zelf aan het oostelijke stuk van de centrale weg. Daar zijn de voorzieningen zoals riolering en waterleiding het best. Na een aantal terreinen bezocht te hebben is onze keus uiteindelijk gevallen op het terrein van Talgat en Nikara. Hij werkt voor het natuurreservaat als herder bij de paarden en hun oude huisje is langzamerhand te klein geworden voor hun grote kinderschare. Het terrein heeft enkele prachtige oude appelbomen die nog elk jaar flink vrucht dragen.

Het oude huisje is voor ons niet zo van belang, maar het terrein in het midden van het dorp met een oppervlak van zo’n 3000 vierkante meter is een prima uitgangspunt om ons uiteindelijke huis op te bouwen. Op de foto wordt de voorlopige koopovereenkomst getekend die door Elmira later bij de notaris nog eens bekrachtigd is. 80.000 Tenge betalen we, ofwel omgerekend ongeveer 450 euro. Dat is in Nederlandse begrippen eigenlijk bijna helemaal niets.