Het heeft voordelen en nadelen wanneer je huis op het laagste punt van het dorp ligt. Het voordeel is dat zelfs als het hele dorp zonder leidingwater zit er uit jouw kraan waarschijnlijk nog een paar drupjes water komt. Het nadeel is dat wanneer je aan de centrale waterleiding een nieuwe aansluiting wilt lassen dat elk straaltje water dat nog langs één van de oude communistische afsluiters sijpelt uiteindelijk bij jouw eruit komt.
Het “even” een nieuwe aansluiting voor de waterleiding maken voor onze bouwval had dus wat meer voeten in de aarde dan gedacht. Volgens echt Kazachstaans gebruik zijn er zeven mensen nodig bij dit soort werk, waarbij het aantal actieve mensen door de afmetingen van de put beperkt blijft tot twee.
Het plan om om een uur of elf een nieuwe aansluiting klaargemaakt te hebben bleek uiteindelijk pas om half zeven ‘s avonds geklaard.
Wanneer er in het Guinness book of Records een categorie zou bestaan voor kleinste badkamer, dan had de badkamer van onze bouwval zeker een gooi kunnen doen naar die titel. 1 bij 1,60 meter en daarin dan ook nog een badkuip geplaatst. Zelfs voor Elmira zou het moeilijk zijn geweest om zich daar nog fatsoenlijk in te bewegen. Daarom hebben we al lang geleden besloten de badkamer te verwijderen en het oppervlak bij de wel erg kleine overloop op de eerste verdieping te trekken.
De wand tussen de overloop en de badkamer heb ik verwijderd en ook de dubbele muur waarin een aantal luchtkanalen liep voor de ventilatie van de keuken en toilet op de begane grond is grotendeels ontmanteld. Met name dat laatste gaf een interessante verrassing. Alleen de asbestbuis voor de rookgassen van de geiser in de keuken bleek door een gat in de betonnen plafondplaat naar buiten te steken. De drie algemene ventilatiekanalen voor de keuken, toilet en badkamer kwamen op een blind stuk beton uit. Dat zal lekker gestonken hebben met een ongeventileerd toilet zonder raampje vlak naast de keuken. Met een dergelijke bouwwijze begin je steeds meer te begrijpen waarom Kazachen een gat in de grond buiten voor hun behoefte veelal prefereren boven een WC in huis.
Een terugkerende activiteit bij ons bouwen is het graven van sleuven voor de waterleiding. Deze keer is het echter niet zozeer om een nieuwe leiding naar onze bouwval te leggen, maar om de oude leiding te volgen in de hoop uit te vinden waar de centrale kraan zit. De oude ijzeren waterleiding is door de vorst enkele jaren geleden gesprongen en dat is niet zo erg omdat er de afgelopen jaren toch geen druk op de leiding stond, maar nu na een renovatie van het centrale leidingnet het water weer stroomt en met de winter voor de deur is het zaak om uit te zoeken hoe de oude leiding leeg kan worden gemaakt, en idealiter hoe we hem kunnen vervangen door een nieuwe gelaagde kunststof buis die geen roestsmaak aan het water geeft en de witte was in de wasmachine ook echt wit laat.
Dat is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan. Mijn schoonvader beschikt over de originele tekeningen van het project uit de jaren tachtig waarbij dit deel van het dorp, inclusief de waterleiding en riolering is aangelegd, maar in de praktijk willen dingen nog wel eens anders lopen dan ze gepland zijn. Op de tekeningen staat dat er een put met luik in onze achtertuin moet liggen, maar de enige put die we kennen is die van de riolering. De enige mogelijkheid om de bron van ons water te vinden is daarom om de leiding vanaf het huis uit te graven en te volgen.
Dat blijkt nog geen gemakkelijke klus. De leiding loopt met verschillende bochten en het terrein is later opgehoogd. Daardoor ligt de waterleiding op sommige plaatsen bijna twee meter diep. Goed beschermd tegen de vorst, dat wel, maar zonder graafmachine is het in onze bodem bijna ondoenlijk om de leiding te volgen. Maar gelukkig hebben we een graafmachine en Kazachen zijn wel gewend om doelloos lijkend werk te doen. Na drie dagen graven hebben we beet. Bijna op de erfscheiding van de buren wordt op een halve meter diepte een dicht gestorte put ontdekt waar onze waterleiding naar toe gaat.
In de put zitten niet alleen een hoofdkraan, maar ook een aansluiting voor de brandweer. In het verleden heeft men de put volgegooid met zand, leem en rommel dus we weten nog niet hoe onze waterleiding onderin precies is aangesloten op de centrale buis. Maar morgen zal de put leeg geschept worden zodat daar hopelijk snel duidelijkheid in komt. Dan kunnen we ook besluiten of we de bestaande leiding alleen maar waterloos maken maar laten bestaan, of dat we de hele leiding vervangen door een nieuwe.
Ik heb gisteren al in woorden uitgelegd hoe ons huis aan het begin van het dorp er binnenkort uit moet gaan zien. Om dat te illusteren hier nog een 3D plaatje uit Floorplan. Op de plek waar nu een koelkast is ingetekend in het keukengedeelte was het toilet. Dat toilet is nu naar de andere kant van de dragende centrale muur verhuisd. De volledige scheidingswand tussen de keuken en de woonkamer wordt aan beide zijden anderhalve meter ingekort waardoor er nog een stuk muur van ongeveer twee meter blijft staan. Aan de keukenzijde kunnen daar eventueel nog kasten tegen worden gezet, aan de woonkamerzijde een televisie. Afgezien van het tot terrasdeur/schuifpui gepromoveerde raam in de woonkamer verandert er verder niets op de begane grond. In de tekening is wel het nieuwe afdakje boven de voordeur, en een terrasscherm aan de zuidzijde van het huis ingetekend maar die zijn nog optioneel.
Het dooit weer en alle sneeuw is verdwenen. Het is nu van dat typische Nederlandse miezerweer dat ik juist probeerde te ontvluchten. Het hekwerk verder afmaken is vandaag geen optie, maar gelukkig is er hier werk genoeg. Nu er weer waterleidingdruk is in ons huis aan het begin van het dorp hebben we besloten om dat verder bewoonbaar te maken. Ook de vorderingen hiervan zullen te volgen zijn op de weblog. Speciaal hiervoor heb ik de categorie Onze bouwval aangemaakt waar alle bouwactiviteiten die met dit huis te maken hebben onder zullen worden gerangschikt.
Met mijn geliefde programma Floorplan heb ik het huis in 3D in de computer ingebracht en na wat virtueel geprobeer en geschuif met muren en meubels zijn Elmira en ik tot gezamenlijke overeenstemming gekomen. Het toilet dat oorspronkelijk in de keuken gesitueerd was (jaja, wat een plek) wordt verwijderd zodat de keuken groter wordt. Het toilet verplaatsen we naar de hal die toch veel te groot is voor een plek in huis waar je gemiddeld minder dan vijf minuten per dag verblijft, en dan alleen nog op doortocht.
In de officiele plattegrond moet je vanuit de hal door de keuken naar de woonkamer. Ook dat wordt veranderd. De scheidingsmuur tussen de keuken en woonkamer wordt aan twee kanten ongeveer anderhalve meter ingekort waardoor de keuken en woonkamer één grote ruimte worden met daartussen nog twee meter muur als psychologische scheiding. De keukenprins(es) kan dan nog in de potten en pannen roeren zonder direct vanuit de woonkamer op de vingers gekeken te worden maar er is geen harde afscheiding meer.
De woonkamer heeft nu maar één raam van 1,5 bij 1,5 meter. Dat raam is weliswaar op het zuiden, maar het blijft een donker hok. Door de twee stukken scheidingsmuur die we weghalen met de keuken valt er al meer licht de woonkamer binnen. Dat verbeteren we nog door het huidige raam in de woonkamer te vergroten tot aan de vloer en ook aan de zijkanten het raam nog enigszins te verbreden. Op die manier kunnen terrasdeuren of een schuifpui worden geplaatst zodat je direct vanuit de woonkamer in de tuin kunt gaan zitten. Net als de meeste Kazachse huizen heeft dit huis namelijk ook alleen maar een voordeur dus een tweede uitgang aan de andere kant het huis is wel gewenst.
Het rare klompenhokje dat men indertijd voor de voordeur heeft gebouwd (zie foto) halen we weer weg. In plaats daarvan plaatsen we een fatsoenlijke geisoleerde en winddichte voordeur en komt er een klein afdakje boven de voordeur om rustig de sleutel te kunnen zoeken wanneer het regent.
Verwarming, waterleiding en riolering wordt in het huis helemaal nieuw aangelegd. Wat er nog over is van de oude ijzeren buizen is al in vrij ver gaande staat van ontbinding.
Ook deze verbouwing is nog een hele klus, maar we doen het er tussendoor wanneer het op ons grote bouwterrein te koud, te warm of te nat is om te werken. Op dit moment ben ik bezig de muren van het toilet en een stuk van de scheidingswand tussen de keuken en de woonkamer aan het weghalen. Lekker lichamelijk werk met een grote voorhamer dus dan merk je niet zo dat het buiten maar vier graden boven nul is. Vervolgens moet het laatste stuk van de lemen vloer uitgegraven worden en storten we er een nieuwe vloer in. Die vloer zal bestaan uit een onderlaag van beton, dan vier centimeter isolatiemateriaal en dan een dekvloer van wederom beton. We leggen er in de woonkamer buizen in voor vloerverwarming, maar bij -25 graden in de winter en de isolatiestaat van de woning is dat alleen voldoende voor bijverwarming en om geen koude voeten te krijgen. Radiatoren moeten voor de rest van de verwarming zorgen.
De bouwvakkers hebben het gered. Vlak voor het einde van de warme periode en de aankomende sneeuw is het gelukt om het dak van ons huis aan het begin van het dorp te vervangen. De groene dakplaten steken schril af tegen de asbestcement platen die bij alle buren op de daken liggen. Ook het schilddak geeft een duurdere uitstraling aan het huis dan het bij deze huizen gebruikelijke zadeldak. Nu het dak er op zit en er sinds kort weer druk staat op het waterleidingnet in dit deel van het dorp kunnen we verder met het bewoonbaar maken van het huis.
Naast het bouwterrein in het centrum van Zhabagly waar we ons droomkasteel bouwen bezitten we aan de rand van het dorp ook nog een huis dat we indertijd voor 1000 dollar hebben gekocht. Omdat de waterleiding er tot voor kort niet werkte hebben we het nooit klaar gemaakt voor bewoning. Afgelopen voorjaar is tijdens een grote storm een deel van het dak afgewaaid en om het huis niet verder te laten vervallen zetten we er nu een nieuw dak op voordat de winter met zijn zware sneeuwval invalt.
Elmira’s neef Sacha uit Rostov is voor een paar weekjes vakantie overgekomen uit Rusland en hij is van beroep dakdekker. Hij geeft daarom de plattelandse Kazachse bouwvakkers aanwijzingen hoe ze een fatsoenlijk dak op het huis kunnen zetten.
Eén van de bouwprioriteiten deze herfst is het plaatsen van een nieuw dak op ons huis aan het begin van het dorp. Hoewel we dit huis niet bewonen omdat er in dit deel van het dorp geen druk staat op het waterleidingnet is het ook niet de bedoeling het te erg te laten verpauperen. Tijdens een voorjaarsstorm is een deel van de golfplaten met panlatten en al opgewaaid en omgevouwen op de andere helft van het dak. Daardoor is een gapend gat ontstaan. ‘s Zomers is dat niet zo erg omdat het dan toch nauwelijks regent, maar voor de zware sneeuwbuien van de winter moet het weer fatsoenlijk gerepareerd worden.
