Lammert's Weblog

Vandaag is een grote dag. Na bijna een jaar uitstel gaan mijn schoonouders voor een week op bezoek bij familie in Rostov in Rusland waar mijn schoonmoeder oorspronkelijk vandaan komt. Nathalie helpt graag en brengt hier de tas van mijn schoonmoeder alvast naar de auto.

Oude en nieuwe graaftechnologie ontmoeten elkaar. Een dorpsbewoner met schep op zijn ezel komt belangstellend kijken hoe Ruslan en overbuurman Aristan hun nieuwe aanwinst van een graafmachine inspecteren op gebreken en olielekkages.

Kazachstaanse bouwmethoden zijn niet altijd helemaal bestand tegen de lokale elementen. Afgelopen winter is er vocht achter de pleisterlaag van het toiletgebouw gekomen en het gevormde ijs heeft vervolgens een deel van de toplaag losgedrukt. Daarmee is niet alleen een deel van de pleisterlaag, maar ook onze grootste schotelantenne met een diameter van 1,80 meter naar beneden gekomen. Gelukkig zijn er nog twee schotelantennes over die op andere satellieten gericht staan, waardoor we nog niet zonder televisiekanalen zitten. De gevallen antenne is dusdanig verbogen, dat hij zonder het nodige richtwerk niet meer zijn functie kan vervullen.

Eén van de grote problemen de afgelopen weken was het vinden van cement voor de verdere bouw van onze omheining en fundering. Door de bouwcrisis in Kazachstan liggen veel toeleveranciers zoals cementfabrieken stil, of draaien slechts op minimale capaciteit. Het is ons na lang zoeken echter toch gelukt om 30 ton portland cement van de cementfabriek in Sastobe te bemachtigen. De voorraad is voorlopig opgeslagen in de garage.

Sinds enkele maanden heeft mijn schoonvader er weer een taak bij. In de communistische tijd werkte hij bij het waterschap en was met zijn bulldozer ondermeer verantwoordelijk voor onderhoud van dijken en irrigatiewaterlopen. Na de val van het communisme werd deze collectieve instelling praktisch volledig afgeschaft met desastreuse gevolgen voor lokale landbouwgebieden die plotseling zonder water kwamen te staan. De overheid pakt sinds kort het beheer van water weer op en daarbij is mijn schoonvader gebombardeerd tot verantwoordelijke voor de drinkwatervoorziening in Zhabagly. Hij heeft budget toegewezen gekregen voor mensen, machines en materiaal om alle huizen in het dorp weer van een behoorlijke drinkwater aansluiting te voorzien. Op dit moment zitten er zoveel lekkages in de hoofdleidingen dat het water slechts ongeveer de helft van de huizen bereikt.

Eén van de eerste aankopen voor dit project is een tweedehands graafmachine om de waterleiding op te kunnen graven. De machine zal worden bediend door overbuurman Aristan die tot een jaar geleden de vaste machinst was op de graafmachine van het natuurreservaat. Voordat het werk kan beginnen is er nog wel wat onderhoud nodig om de graafmachine in een staat te krijgen dat hij zonder problemen met de keienbodem van ons dorp om kan gaan.

Toen ik wat foto’s liet zien die ik recentelijk gemaakt had van de familie in Nederland moest Nathalie’s neefje Alexej om één foto van Nathalie’s Beppe erg lachen. Dat viel bepaald niet in goede aarde bij Nathalie. Niemand mocht iets negatiefs zeggen van de foto want het was HAAR Beppe. En als Nathalie er trots op is, waarom zouden we de foto dan hier niet gewoon plaatsen?

Voor wie zich afvroeg waarom ik nog steeds rustig in Nederland aan het werk ben en niet in het voorjaar met de verdere bouw van ons huis in Kazachstan ben begonnen hier het ontluisterende antwoord.

De kredietcrisis waar iedereen over hoort in Amerika heeft ook in Centraal Azië toegeslagen. Dit heeft niet zozeer effect op mijn persoonlijke situatie omdat ik grotendeels in een eurowereld leef en werk, maar wel voor een groot deel van de Kazachstanen. De dollar is—ondanks de glijdende koersen die ook in Kazachstan te merken zijn—in het land een belangrijke rekeneenheid en betaalmiddel voor grotere zaken, ook in de huizenbouw. Eind augustus 2007 heeft er zich in Kazachstan al een minicrisis voorgedaan toen Amerikaanse banken hun aan Kazachstaanse banken uitgeleende dollars per 1 september van dat jaar terug vroegen. Omdat er niet genoeg dollars in de kluizen van de banken zaten om deze leningen à la minute terug te betalen stegen de koersen voor één dollar bij de wisselpunten in de grote steden van de reguliere 125 naar 160 a 170 Tenge in een periode van enkele dagen tijd. In de week daarna viel de koers weer terug naar zijn oude waarde, maar het gaf wel de afhankelijkheid aan van het Kazachstaanse banksysteem voor buitenlandse financiële invloeden. En dat terwijl het Kazachstaanse banksysteem één van de stabielste is van alle voormalige Sovjet landen.

De lange wintermaanden waarbij niet gebouwd kon worden maar kosten wel doorgingen en mensen hun overgebleven geld konden tellen heeft er toe geleid dat men er achter kwam dat doorgaan met alle ambitieuse bouwprojecten in de grote steden tot een grote hoeveelheid onverkoopbare dure huizen zou leiden. Daarom heeft de regering in maart van dit jaar besloten om alleen al in de hoofdstad Astana 6000 in aanbouw zijnde flats op te kopen met de optie om dit ook in andere grote steden te doen.

Shymkent is ook zo’n grote stad waar de nieuwbouw geen grenzen leek te kennen maar nu heeft de wal het schip gekeerd. Slechts enkele projecten lopen nog—met name projecten die gefinancierd worden door China waar nog genoeg geld binnenrolt—maar alle andere projecten staan stil, ofwel door geldgebrek, ofwel in afwachting van een mogelijk lucratieve opkoopregeling van de regering.

Het massaal stopzetten van bouwprojecten heeft ook invloed op de toeleverende industrie. Onze leverancier van gebroken grind heeft zijn productie nog niet opgestart wegens gebrek aan vraag, en ook de cementfabriek in Shymkent draait nog niet. Alleen één kleine oven van de fabriek is in gebruik voor een bouwproject in de buurt van Saragash bij de Uzbekistaanse grens. Ook de winkel waar wij onze hoogwaardige bouwproducten kochten zoals de XPS polystyreen platen voor onze buitenmuur isolatie en de groene Onduline flexibele golfplaten is door de crisis gesloten.

En zonder bouwmateriaal schiet het bouwen niet echt op. De enige bron van cement die Elmira wist aan te boren was geïmporteerd cement uit Pakistan dat per trein wordt aangevoerd maar toen Elmira daar navraag ging doen wat dat moest kosten hebben we wijselijk bedankt. De prijs in bulk voor 30 ton waarbij we het zelf uit de wagon moeten halen, transporteren en weer uitladen lag aanzienlijk hoger dan wat de Gamma in Nederland vraagt voor makkelijk hanteerbare losse zakjes ENCI portland cement. En dan weet je nog niets over de kwaliteit. Gelukkig is een andere cementfabriek in Sastobe nu ook opgestart en hoewel hun cement van slechtere kwaliteit is dan die van de Shymkentse cementfabriek is de portlandcement versie van hun goed genoeg voor onze omheining en de kelderbodem. Als alles meezit krijgen we dinsdag een vrachtwagenlading van 30 ton binnen, voor iets meer dan de helft van wat het Pakistaanse cement moet kosten.

Woensdag ben ik in Kazachstan ook weer van de partij dus dat komt allemaal mooi op tijd.

Zoals bijna elk kind kan Isabel heerlijk met yoghurt knoeien.