Lammert's Weblog

Dat wij ons niet helemaal Kazachs gedragen blijkt wel uit het feit dat wij een kinderzitje in de auto hebben voor Nathalie. Nathalie is er al lang aan gewend dat ze tijdens autoritten in het zitje moet en ze kan er ook heerlijk in spelen, zoals hier met haar schoentjes.

Sinds mijn terugkomst naar Kazachstan zijn Elmira en ik nog niet op de boerderij geweest. Er zijn biggetjes geboren die we graag willen zien en het is vanochtend nog warm en droog waardoor we met de Lada omhoog kunnen over het zandpad. Aan het eind van de dag wordt regen verwacht. Zelf loop ik vanaf Zhabagly vooruit. Een mooie gelegenheid om foto’s van de omgeving te maken. Elmira zal mij later met de auto volgen en mij oppikken wanneer ik nog niet bij de boerderij aangekomen ben.

Een winter geleden is het dak van de hooischuur onder het gewicht van een dik pak sneeuw ingestort. De schuur is nu grotendeels herbouwd waarbij de houten constructie grotendeels vervangen is door een gemetselde muur. Bovendien zijn extra palen in het midden geplaatst om de nok te dragen.

De biggetjes zijn een dikke week oud en van twee verschillende zeugen. Dat laatste maakt hen echter niets uit en als één grote roze wolk vliegen ze over het omheinde terrein heen en weer.

In het dal van de Zhabagly rivier staan een kleine waterkrachtcentrale. De centrale levert voldoende elektriciteit om vijf omliggende dorpen van stroom te voorzien. De waterkrachtcentrale is op een mooie plek in het dal gelegen en dat levert foto’s op die bijna als ansichtkaart verkocht kunnen worden.

Je kent dat waarschijnlijk wel, even naar de supermarkt om de voorraden weer aan te vullen. Bij ons betekent dat altijd een dag inplannen om naar Shymkent te gaan. Twee uur heen en twee uur terug om de nodige inkopen te doen. We proberen meestal zoveel mogelijk activiteiten daar te combineren zodat we niet al te vaak deze trip hoeven maken.

Ondanks dat het nog maar april is, is het in Shymkent al tropisch warm. 36 graden in de schaduw geeft onze immer nauwkeurige boordthermometer aan. De langzame overgang van seizoenen die we in Nederland kennen gaat aan het klimaat van Kazachstan voorbij. Gelukkig hebben we ons voorbereid en het nodige koude water in een grote thermosfles meegenomen. Want in Shymkent wordt wel flessenwater verkocht, maar slechts op een paar plekken komt dat uit een koelkast. Het meeste water dat verkocht wordt lijkt meer op lauwe thee.

Nathalie vindt dit warme weer ook maar niets en is duidelijk zeurderiger dan normaal. Op de terugweg is ze moe en slaapt ze bijna het hele stuk door.

We weten onderhand aardig onze plekjes te vinden waar we de spullen kunnen kopen die we willen hebben en daardoor weten we het verblijf in de verzengende hitte zo kort mogelijk te houden. Eerst naar supermarkt in het centrum. Daar is een flappentap en kopen we wat yoghurt en broodjes voor de lunch. Vervolgens naar de markt. Dat is bij warm weer bepaald niet mijn lievelingsplaats. De goedbedoelende verkopers hebben boven de paden tussen de stalletjes dekzeilen gespannen om de zon af te schermen. Die dekzeilen hangen echter op gemiddeld zo’n 1 meter 75, waardoor ik er overal gebukt onderdoor moet. Als ik eens ergens wil staan moet dat óf tussen de zeilen met mijn hoofd in de brandende zon, óf door als een soort tentstok met mijn hoofd een zeiltje omhoog te duwen. Maar dat is ook bepaald niet geriefelijk want vlak onder zo’n zeil—die meestal donkerblauw van kleur zijn—is het ook behoorlijk heet.

Gelukkig hebben we deze keer veel zware spullen en huren we een kruier met een karretje. Hoef ik tenminste niet zelf met de spullen te sjouwen. 10 liter zonnebloemolie, en paar zakken toiletpapier, 12 flessen water voor de gasten die niet bij ons uit de kraan durven te drinken, 8 pakken vruchtensap, het verdwijnt allemaal met nog veel meer spullen achter in de kofferbak van de Lada.

We zijn echter nog niet klaar. Gesneden brood hebben we tot nu toe maar op één plek in de stad kunnen ontdekken dus daar moeten we een kilometer of vier voor omrijden. We hebben geprobeerd het reguliere Kazachstaanse brood met de hand te snijden voor ons broodrooster, maar dat is op een fiasco uitgelopen. Bovendien moet in één van de doucheraampjes nieuw glas, en het liefst doen we er hetzelfde ondoorzichtige glas in als in de andere raampjes zit. Dat wordt dus een tocht naar de bouwmaterialenmarkt waar het zo mogelijk nog warmer is dan op de levensmiddelenmarkt. De meeste mensen liggen languit op hun waren of zitten ergens in een donker hoekje te kaartspelen. Het lukt ons hetzelfde figuurglas te vinden als we drie jaar geleden gekocht hebben en voor een dikke twee euro krijgen we een stuk keurig op maat gesneden mee naar huis.

Nu nog naar de grote supermarkt aan het eind van de stad voor de koel- en diepvriesprodukten en dan snel terug naar Zhabagly dat tegen de koele berghelling ligt. Terug in Zhabagly blijkt het daar behoorlijk aangenamer te zijn met 29 graden en een fris windje.

Overigens hoorde ik van Elmira dat er mensen zijn die het weer in Shymkent wel aangenaam vinden. Zoals mogelijk bekend was Almaty de vroegere hoofdstad van Kazachstan maar is na de onafhankelijkheid besloten om de hoofdstad te verplaatsen naar Astana in het noorden tegen de zuidgrens met Siberië. De redenen die daarvoor gegeven worden zijn verschillend en variëren van angst voor aarbevingen en modderstromen, via betere contacten met Rusland, tot privé overwegingen van de president Nursultan Nazerbaev om voor zichzelf een monument te scheppen.

Welke reden er ook was om de hoofdstad te verplaatsen, het is wel duidelijk geworden dat het klimaat in het noorden van Kazachstan bepaald niet optimaal is. ‘s Winters is het er vaak -30 graden en ook ‘s zomers wordt het er niet bijster warm. Van Elmira begreep ik nu dat er op de televisie werd gezegd dat er plannen zijn om de hoofdstad opnieuw te verplaatsen en nu naar Shymkent in het zuiden omdat het klimaat daar veel warmer is. Het waarheidsgehalte hiervan weet ik niet, maar mocht het zo zijn, onthoud dan dat je het voor het eerst op deze weblog gelezen hebt. 😉

Zelf heb ik geen bezwaren tegen het verplaatsen van de hoofdstad naar Shymkent. Het zal ongetwijfeld betekenen dat de infrastructuur en doorgaande wegen verbeterd worden. Bovendien zal het meer internationale vliegverbindingen van Shymkent naar Europa opleveren waardoor ik niet meer via Almaty zou hoeven vliegen. Naast het klimatologische aspect kan ik mij ook nog andere redenen indenken waarom Shymkent een goede plaats zou zijn voor een hoofdstad. Het is een rijke oblast (provincie) met veel inwoners. De bevolkingsdichtheid ligt hier bovendien significant hoger dan in alle andere oblasts. We zullen zien. Rome en Parijs zijn niet in één dag gebouwd en ook in Astana zijn ze al meer dan tien jaar bezig om de nodige nieuwbouw uit de grond te laten rijzen. Er zal nog wel wat water naar het Aralmeer stromen voor het zover is.

Na de dagen van regen en onweersbuien is de bodem doorweekt en is het daarmee gemakkelijker om de laatste grote bomen en stronken te rooien. Van de voormalige kippenslachterij is een dikke staalkabel geleend. Deze kabel wordt daar normaal gebruikt om muren van de gebouwen om te trekken om vervolgens de losgebikte bakstenen te verkopen. Deze kabel van 30 mm doorsnede moet voldoende zijn. Bij het bevestigen van staalkabels heeft men in Kazachstan overigens andere gewoonten dan in Nederland. Aan de uiteinden van de kabel zijn twee lussen gemaakt die met een ingewikkelde knoop zijn vastgezet. In Nederland gebruikt men daarvoor speciale klemmen. Het moet trouwens nog een heel werk geweest zijn om de knoop op onderstaande foto in de 30 mm dikke staalkabel te leggen.

Omdat aan de achterkant van de bulldozer de lier is geplaatst voor het heffen van het schuifblad moet de staalkabel onder de bulldozer aan de achteras worden vastgemaakt. Ruslan kruipt hier met de kabel onder de bulldozer om dit voor elkaar te krijgen.

De eerste boom laat zich met de staalkabel gemakkelijk omleggen. Het is een boom van ongeveer 25 meter hoogte maar wanneer hij op de grond ligt blijken de wortels maar ongeveer 60 centimeter diep in de bodem te zitten. Daaronder zit een keiharde laag bestaande uit keien en rots waar de wortels niet doorheen kunnen. In plaats daarvan hebben ze zich in horizontale richting verplaatst. Elmira staat op de foto in het gat dat is ontstaan na het omtrekken van de boom. Duidelijk is te zien dat het wortelpakket maar een dikke halve meter dik is. Door deze harde bodemlaag zijn ook wij genoodzaakt om ons huis verhoogd te bouwen zonder diepe kelder, maar in plaats daarvan een half verzonken souterrain.

Bij de tweede boom gaat het echter minder fortuinlijk. Dit is een boom die een aantal jaren geleden op een meter of drie hoogte is afgezaagd. Waarschijnlijk is de boom op ongeveer hetzelfde moment geplant als Zhabagly is gesticht, waardoor hij bijna 100 jaar de tijd heeft gehad zijn huidige afmetingen te bereiken. De staalkabel wordt zo hoog mogelijk om de boom gelegd waardoor de hefboomwerking bij het trekken zo optimaal mogelijk is.

Na vele trekpogingen moet de 16 ton zware bulldozer zich echter gewonnen geven. De boom geeft geen krimp en veert onder het geweld slechts enkele centimeters heen en weer. Hier zijn zwaardere maatregelen noodzakelijk. Aan de tweede stronk die ongeveer dezelfde diameter heeft maar op een halve meter hoogte is afgezaagd wagen we ons vandaag niet eens. Het zal een kwestie van graven en hakken worden.

Het voorjaar geeft prachtige doorkijkjes in onze tuin. De grote appelboom is reeds uitgebloeid. De gele appels van deze boom zijn vroeg rijp. Vanonder deze boom kijken we naar de andere appelbomen die nog welig in bloei staan. In het gras groeien net als in Nederland paardenbloemen. Veel van de plantensoorten die in Nederland voorkomen groeien ook in Kazachstan. Het weer is echter gemiddeld iets zonniger en warmer waardoor abrikoos- en perzikbomen ook goed gedijen.

Periodiek komt in Zhabagly een vrachtwagen langs met zout voor het vee. Het zout bestaat niet uit nette likblokken zoals die vaak in Nederland gebruikt worden, maar is los gestort in de laadbak van de vrachtwagen. Wie zout wil kopen levert zijn eigen zakken waarin het vervolgens wordt afgewogen. Lang niet alle mensen in Zhabagly geven hun vee trouwens zout. Velen vinden dit een veel te dure uitgave. Het zout kost hier zo’n 8 Tenge per kilo, wat neerkomt op vijftig euro per ton. Voor de boerderij in de bergen wordt 1000 kilo in zakken geschept die vervolgens met de tractor naar boven getransporteerd zullen worden.

Het afwegen van de zakken gebeurt op een bascule waarop per keer maximaal 100 kilo kan worden gewogen. Ruslan schuift hier met de gewichtjes om het gewicht van een zoutzak te bepalen. Dat de zoutscheppers dit werk vaker hebben gedaan blijkt aan het eind van de weegactie. De zonder weging volgeschepte zakken blijken samen 1025 kilo te bevatten. Slechts 2,5% naast het gevraagde gewicht.

Het weer in Kazachstan slaat snel om, en na de regen- en onweersbuien van gisteren die tot in de nacht hebben geduurd is het vandaag weer een stralende dag. Zoals gisteren afgesproken zal Elmira vandaag twee ambtenaren uit Wanovka ophalen voor het inmeten van ons bouwterrein aan de Abaistraat. Ze zullen direct ook het huis inmeten dat we aan het begin van het dorp bezitten aan de Fabrieksweg. Van dat terrein hebben we wel de documenten, maar op de plattegrond staat de lokatie van het huis niet ingetekend. Bovendien wil Elmira dat terrein graag uitbreiden met een stuk ongebruikt land dat er nu naast ligt. Op dat ongebruikte terrein heeft vroeger ook een huis gestaan maar het is afgebroken om bouwmateriaal te leveren voor nieuwbouw van een huis in Shymkent. Ons huis aan de Fabrieksweg is op dit moment voor ons praktisch gezien onbewoonbaar omdat een functionerende waterleiding ontbreekt, maar het ligt op een A1 lokatie bij de ingang van het dorp waardoor het heel geschikt is om bijvoorbeeld straks een inseminatiestation of een ander commerciële activiteit te vestigen. Het duurt nog wel even voor die plannen verwezenlijkt worden maar het goed voor elkaar hebben van de kadastrale documenten is van belang, vandaar dat we dat vandaag ook willen laten doen.

Terwijl Elmira met de auto naar Wanovka rijdt maak ik een schets van ons bouwterrein aan de Abaistraat waar de gebouwen ongeveer zullen komen. Het komt niet op de laatste 50 centimeter aan, maar wanneer we nu al de gebouwen in laten tekenen op de plattegrond scheelt dat straks een tweede keer inmeten. Nadat ik de schets klaargemaakt heb loop ik naar ons huis aan de Fabrieksweg, een wandelingetje van zo’n twee kilometer. Elmira zal in die tijd ongeveer terug zijn in Zhabagly zo verwacht ik en dan kunnen de ambtenaren dus direct aan de gang.

Nadat ik na een half uur zitten in het zonnetje nog geen witte lada met een lachende koe in het vizier heb bel ik Elmira op op haar mobieltje. Zoals wel vaker het geval is in Kazachstan is er een kink in de kabel gekomen. De ambtenaren die het terrein moeten inmeten zijn vandaag niet beschikbaar. Pas over een week kunnen ze komen. Bovendien blijkt volgens de kadastergegevens het huis aan de Fabrieksweg 33 al tijden geleden afgebroken te zijn. Waarschijnlijk zijn in de administratie ons huis, en dat van de buren op nummer 35 dat wel gesloopt is met elkaar verwisseld. De kadasterdocumenten en terreinplattegrond die wij hebben zijn van de eerste eigenaar. Om het huisnummer 33 weer in de kadastergegevens ingevoerd te krijgen moeten we eerst de vorige eigenaar opzoeken om op het kadaster een verklaring af te leggen dat hij een huis aan ons heeft verkocht en niet een leeg bouwterrein, en vervolgens ook nog de eerste eigenaar om te verklaren dat hij indertijd op Fabrieksweg 33 heeft gewoond. Nog niet zo’n eenvoudige opgave dus.

Heeft ooit iemand gezegd dat alles hier in Kazachstan gemakkelijk ging? 🙂