De bulldozer van mijn schoonvader is na 6 maanden zo goed als gerepareerd. Nu kan de motor gestart worden. Dat gaat nog niet zo gemakkelijk. De grote viercylinder diesel wordt gestart met een kleine tweecylinder hulpmotor die op benzine loopt. Die tweecylinder moet met de hand aangeslingerd worden wat Sagit hier doet.
Het leidingwater in het dorp Zhabagly komt rechtstreeks uit een ondergrondse bron van het Aksu-Zhabagly natuurreservaat. Daardoor kun je het—ook als gevoelige Westerling—zonder problemen direct drinken. Er is echter één nadeel. Doordat het water uit een ondergrondse bron komt is het rijk aan opgeloste mineralen. Zo rijk, dat minimaal één keer per jaar onze boiler grondig ontkalkt moet worden. Het is al zo ongeveer een jaar geleden dat dat voor het laatst gebeurd is en vandaag moest het apparaat er aan geloven. Het moment kwam trouwens goed uit. De thermostaat had het een paar dagen geleden begeven waardoor het niet meer mogelijk was de watertemperatuur goed in te stellen. Bovendien was de terugslagklep naar het waterleidingnet al een tijdje niet helemaal dicht meer waardoor bij het wegvallen van de leidingdruk het warme water terugliep het centrale leidingnet in. Een goed moment dus om al deze zaken tegelijk aan te pakken.

Vorig jaar hebben we de boiler in zijn geheel van de wand gehaald voor de ontkalking, maar deze keer hebben we de boiler aan de muur laten hangen. Praktisch alle kalk zet zich namelijk af op het verwarmingselement en dit element is gemakkelijk via een deksel onderin de boiler te verwijderen. Op bovenstaande foto is het verwarmingselement verwijderd, maar het in de afgelopen maanden van het verwarmingselement losgesprongen kalk ligt nog in de ketel. Het werd duidelijk tijd voor een onkalkingsbeurt.
De tweede foto toont het verwarmingselement zoals we het aantroffen. Voorzien van een dikke laag kalk die er op vele plaatsen door de hitte en het koken weer afgesprongen was. Op de bodemplaat ligt een hoopje kalk en ook in de emmer ligt nog wat. Totaal hebben we meer dan een halve kilo kalk uit de boiler verwijderd.
Het leem en puin dat bij het uitgraven van de oude fundering wordt verwijderd vindt een goede herbestemming bij de overburen. Hun huis ligt behoorlijk lager dan de weg, en hiermee kan een glooiende oprit gemaakt worden tot aan hun huis.
Van het lemen huis dat op ons bouwterrein stond is weinig meer over. De houten vloer die nog in goede staat was is verwijderd en de ramen en deuren zijn grotendeels hergebruikt in de stallen van de boerderij in de bergen. Wat overblijft is het betonnen fundament en het daartussen gestorte leem waarop de vloer is gelegd. Het leem en puin wordt hier op onze vrachtwagen geladen. Op de achtergrond het hoofdkwartier van het Aksu-Zhabagly natuurreservaat.
Zoals er in de reguliere bouw af en toe bouwvergadering wordt belegd, houden Sagit, Kairat en Aristan hier boomvergadering over de beste wijze waarop deze immense boomstronk kan worden uitgegraven. De graafmachine kan niet door de 30 centimeter dikke wortels heenkomen en er zal nu geprobeerd worden zoveel mogelijk grond weg te graven zodat mijn schoonvader met de bulldozer de stronk uit de grond kan trekken.
De eerste fase van onze nieuwbouw dit jaar bestaat uit het plaatsen van een erfafscheiding rond het terrein. Dit bakent niet alleen ons terrein goed af, maar zorgt er bovendien voor dat niet Jan en Alleman er met onze bouwmaterialen vandoor gaan. Op de erfscheiding met onze buurman Kairat bevindt zich echter een boomstronk met een diameter van bijna een meter waar de door ons gewenste muur rechtstreeks doorheen loopt. Elmira en Kairat poseren hier bij de stronk die het veld moet gaan ruimen.
Ongeveer een half uur voor het einde van de vlucht meldt de gezagvoerder van het vliegtuig zich door de intercom. Het is acht graden in Almaty, licht heiïg en ideaal weer om te landen. Dat het weer snel kan omslaan blijkt wel, wanneer ik iets meer dan een uur later met Elmira op het parkeerterrein voor de aankomsthal sta. De lichte bewolking is omgeslagen in een heuse slagregen en gelukkig heeft Elmira een paraplu meegenomen waaronder we samen naar het appartement van baboesha kunnen lopen waar we verblijven tot we de volgende avond per trein naar Zhabagly vertrekken. Aan het eind van de nacht gaat de regen over in sneeuw, en om een uur of tien in de ochtend is er zo’n acht centimeter gevallen. Heel wat anders dan de voorspelling van de KLM gezagvoerder.
Gelukkig is Nathalie pappa nog niet vergeten. Ze herkent waarschijnlijk de bolle buik, want niet lang dat pappa aangekomen is gaat ze er lekker tegenaan liggen en valt in slaap. Niet bevorderlijk voor de nachtrust van pappa zelf overigens, want in het vliegtuig heb ik nauwelijks geslapen en nu is het ook zinvol wakker te blijven om niet per ongeluk Nathalie tot een pannekoek te persen. Het zal nooit zo lang duren, meestal is ze volgens Elmira ‘s ochtends om een uur of acht klaar wakker.
Als Nathalie voor de tweede keer wakker wordt voor een langere periode en pappa ziet begint ze blij in de handjes te klappen. Het is nu wel duidelijk, ze is pappa zeker niet vergeten en het eerste wat hij moet doen is “Klap us in je handjes” zingen. Ze is overigens behoorlijk veranderd. Niet lang nadat ik Kazachstan in Januari verlaten heb is ze gestart met lopen en het is nu een druk meisje geworden. Alles moet onderzocht worden. Ook haar postuur is er door veranderd. Door de grote activiteit is het mollige er grotendeels af. Het lopen en onderzoeken kost zoveel energie dat de grote vetrolletjes voor het merendeel verteerd zijn. Echt ondervoed ziet ze er overigens niet uit hoor, geen paniek, Elmira zorgt goed voor onze kleine hummel.
Vanwege het slechte weer vallen onze plannen voor vandaag grotendeels in het water. We zouden naar de bouwmaterialen markt gaan om te kijken welke bouwmaterialen op dit moment in Almaty te koop zijn. De markten hier zijn echter allemaal buiten en de zandpaden tussen de stalletjes zijn nu ongetwijfeld omgetoverd in modderbaden. We blijven daarom in de buurt van de luchthaven. Wanneer we Elmira’s visum voor Nederland gaan aanvragen kunnen we alsnog de bouwmarkt bezoeken.
Bijna alle keren dat ik tot nu toe van Nederland naar Kazachstan gevlogen ben was het een vlucht die in de ochtend of vroege middag in Nederland begon en aan het eind van de avond in Kazachstan eindigde. KLM heeft echter sinds kort het vluchtschema omgegooid. De reden is niet helemaal duidelijk, maar ik vermoed dat het komt omdat voorheen zowel KLM, Lufthansa als Air Astana op praktisch dezelfde tijd in Almaty landden en weer vertrokken. Door de vluchttijd te verlaten zijn er nu minder files bij de paspoortcontrole en op de terugreis bij de incheckbalie. Misschien hoopt KLM op deze manier ook meer passagiers te vangen die niet vroeg willen opstaan of die het liefst ‘s nachts vliegen om een werkdag extra te hebben en een hotelovernachting uit te sparen. De vertrektijd van 18:30 maakt het voor mij in ieder geval mogelijk ‘s ochtends nog het nodige te regelen, dus ik ben er blij mee.
In het vliegtuig ga je steeds meer merken dat de overname van KLM door Air France—sommigen spreken van een fusie, maar wanneer een groot bedrijf een kleintje opslokt noem ik dat toch liever een overname—de service versobert. Op vroegere vluchten naar verre bestemmingen kan ik mij herinneren dat in het stoelzakje een menukaart zat met de menu’s die geserveerd werden. Dat is al lang niet meer zo. Tot ongeveer een jaar geleden kwamen de maaltijden nog uit een echt cateringbedrijf, maar tegenwoordig zijn het instantmaaltijden van Uncle Ben’s die in de magnetron worden opgewarmd. Ook de sandwiches zijn ergens in bulk ingekocht. Niet dat ik dit een verkeerde stap vind overigens. Reizigers hebben vaak de maaltijden gezien als een compensatie van de dure vliegtarieven, maar je kunt ook redeneren dat de overvloedige service de óórzaak is van de hoge tarieven. Minimaliseren van de catering aan boord en het kiezen van luchthavens met lage landingsrechten zijn twee van de beproefde recepten waarmee prijsvechters als Easyjet hun tariefniveau laag weten te houden. Op de catering is KLM nu duidelijk aan het besparen. Intercontinentale vluchten zullen voorlopig wel niet van kleinere luchthavens starten, maar persoonlijk zou ik er geen bezwaar tegen hebben wanneer KLM haar vlucht naar Almaty in Eelde zou beginnen…
Een andere subtiele manier waarop KLM probeert de winstgevendheid te verhogen las ik in de Holland Herald. Voor wie niet veel met KLM vliegt: de Holland Herald is het in-flight magazine (zeg maar het verveel- en informatieboekje) dat in elke stoelzak te vinden is. Hierin staat wat basisinformatie voor reizigers, bestemmingkaartjes, een paar achtergrond verhalen tegen de verveling en de lijst met producten die tax-free tijdens de vlucht aangeschaft kunnen worden.
In de Holland Herald las ik, dat KLM reizigers die één of meer vluchten van hun ticket overslaan niet meer worden toelaten op een vervolgvlucht, maar een nieuw ticket moeten kopen. Laat ik dit verduidelijken. KLM heeft een aantal lijnvluchten op specifieke bestemmingen. Om passagiers te lokken die niet vanuit Amsterdam vertrekken maar bijvoorbeeld vanuit Frankfurt, Londen of Parijs, hebben ze soms aanbiedingen waarbij ze heel goedkoop een ticket naar een KLM eindbestemming aanbieden waar bovendien een vlucht van de opstapplaats naar Schiphol in zit. Zo kan het voorkomen dat een passagier die rechtstreeks van Amsterdam naar Almaty vliegt meer betaalt dan een passagier die eerst met een KLM vlucht uit Frankfurt naar Amsterdam vliegt en dan verder naar Almaty. Dit is allemaal om de concurrentieslag op bepaalde trajecten te winnen. In de praktijk worden dergelijke overstapvluchten niet alleen door reguliere passagiers vanuit de omliggende steden gekocht, maar ook door passagiers die in Amsterdam opstappen. Zij kopen dan zo’n overstapvlucht, annuleren het eerste deel van het traject of stappen eenvoudig weg niet in, en stappen pas in Amsterdam op op het tweede deel van het traject. Dit werd tot nu toe oogluikend toegestaan, maar is officieel volgens de vervoersvoorwaarden van KLM illegaal, en ze willen nu bij het inchecken strenger gaan controleren of passagiers inderdaad wel alle voorgaande trajecten van een ticket hebben gevlogen. Als dat niet het geval is wordt het ticket ongeldig, en moet een nieuw exemplaar tegen de volle prijs worden aangeschaft. Van een stoel ben je dan in ieder geval verzekerd, je koopt immers je eigen stoel die je met het vorige ticket al gereserveerd had voor de tweede keer.
Langzamerhand wordt onder druk van het geld vliegen een snelle maar saaie methode van bustransport door de lucht. En waarom ook niet, van het geld dat ik voor een retourticket betaal kan ik ook een behoorlijke tijd in Kazachstan leven, de transportkosten moeten wel binnen normale proporties blijven.
Lammert