In de jaren zeventig was de imperiaal een veel voorkomende verschijning in Nederland. Een rek bovenop het dak van de auto om grote voorwerpen te vervoeren. Sindsdien is de imperiaal in onbruik geraakt. Het negatieve effect op het brandstofverbruik, de skibox en de bezorgservice die veel winkels met grotere artikelen—zoals bouwmarkten, meubelzaken etc—er tegenwoordig op na houden hebben ervoor gezorgd dat de imperiaal in Nederland nog slechts een zeldzame verschijning is.
In Kazachstan is dat anders. Voor vervoer van grote zaken is men aangewezen op creativiteit, of de imperiaal. In het verleden hebben we de nodige grote zaken uit Shymkent vervoerd via de streekbus. De buschauffeur verhuurt overtollige zitplaatsen in de bus om vracht te vervoeren. Op deze manier hebben we onder andere al matrassen, een bureau en een wasmachine vervoerd. Tegenwoordig rijdt er echter een kleinere bus tussen Zhabagly en Shymkent waardoor er niet zoveel plaats meer is als vroeger. Bovendien hebben wij ook nog al eens zaken van andere plaatsen te vervoeren. Vandaar dat we vandaag in Shymkent een imperiaal—of bagazjniek in het Russisch—gekocht hebben.
Het heeft best wel tijd gekost om Elmira te overtuigen dat een imperiaal een handig hulpmiddel was. Mijn toch enigszins ijdele echtgenote vond het een afzichtelijk geval bovenop een auto, maar uiteindelijk hebben mijn argumenten over de functionaliteit het gewonnen van de esthetische argumenten.
Vandaag is de stroom uitgevallen. Gelukkig zijn de toeristen naar huis, want zonder elektriciteit is het wel erg lastig wanneer er toeristen zijn. Reden van de stroomuitval is weer dat de centrale elektriciteitsmeter doorgebrand is. Dit probleem begint wel erg vervelend te worden. Eén van de buurtbewoners is langs geweest om 120 Tenge te collecteren bij de 17 gezinnen die op deze meter zijn aangesloten om de meter opnieuw in Wanovka te laten repareren. Hopelijk zitten we deze keer niet al te lang zonder stroom.
Zeven dagen hebben de toeristen uit Duitsland bij Elmira’s ouders gebivakkeerd. Vanavond breng ik hen terug naar het treinstation in Tjulkebas vanaf waar ze terug zullen reizen naar Almaty. Onze Lada is niet al te groot, maar het lukt om de vier passagiers met alle bagage er in te persen. Bij het treinstation aangekomen aait één van de jongens bijna verliefd over de kofferbakklep.
“Zo’n auto had mijn vader altijd willen hebben” verzucht hij, “maar in de DDR moesten we indertijd 15 jaar op de wachtlijst staan voor we een Lada konden kopen.” Als Nederlander is het soms moeilijk voor te stellen op welke manier de mensen in het oostblok in de communistische tijd geleefd hebben. Ik kan mij niet anders herinneren dan dat je alles kon kopen als je maar geld had. Dat is aan de andere kant van het ijzeren gordijn generaties lang anders geweest.
Soms heeft Nathalie last van wat krampjes. Maar wanneer mamma haar buikje masseert verdwijnen de problemen als sneeuw voor de zon.
Vandaag is de laatste schooldag in Zhabagly. De schoolkinderen hebben in de landen van de voormalige Sovjet Unie drie maanden vakantie. Waarschijnlijk is dit indertijd ingesteld zodat ze op het land mee kunnen helpen met oogsten. De laatste schooldag wordt altijd enigszins plechtig gevierd. Op het schoolplein zijn kinderen, leerkrachten en ouders verzameld en er worden toespraken gehouden. Vroeger zou dit ongetwijfeld opgeluisterd zijn met het zingen van communistische strijdliederen, maar die tijd is geweest. Tegenwoordig worden door de kinderen uit de hogere klassen gedichten opgedragen van Kazachse poëten zoals Abai en Dzjambul.
Ons leven loopt hier niet altijd gepland. Op de boerderij van mijn schoonouders bezitten we een aantal dieren, meest varkens en kalveren. Sinds kort is daar een koe met kalf bijgekomen. Enkele maanden gelezen hebben mijn schoonouders een drachtige pink verkocht aan een vriend. Een pink van goede afkomst waarvan een redelijke melkproductie te verwachten was. Deze vriend heeft geldproblemen—ach ja, wie niet in Kazachstan. Nadat het bijna twee maanden duurde voordat het laatste geld betaald was kwamen de klachten: De melkproductie was laag, het dier was moeilijk te melken etcetera etcetera.
Vandaag stond een vrachtwagen voor de deur met koe en kalf. De vriend bracht de dieren terug omdat ze niet aan de verwachtingen voldeden, hij wilde zijn geld terug. 3 liter melk per dag was de productie. Eén blik in de vrachtwagen was voldoende om te zien wat er aan de hand was. Beide dieren waren broodmager en hadden ongetwijfeld te weinig voer gekregen. En als je er niets in stopt komt er niets uit, zo simpel is dat. Elmira en ik hebben beide dieren nu teruggekocht. De komende weken wat extra voer en met de groep mee de sappige berghellingen op zal ongetwijfeld wonderen doen.
Vandaag hebben we bezoek uit Engeland. Twee toeristen—een vader en zoon van oudsher uit Nederland—reizen acht weken lang met rugzak door Azië en hebben gisteren gemaild dat ze een paar dagen in Zhabagly willen verblijven. Omdat Nathalie net geboren is, is het bij ons in huis wat hectisch, dus brengen we ze onder bij het lokale hotel.
De vader heeft vroeger jaren gewerkt op een Caterpillar bulldozer en hij heeft dan ook meer dan normale belangstelling voor de S100 bulldozer van mijn schoonvader die bij ons voor de deur geparkeerd staat. Er ligt een Caterpillar motor in roept hij tot zijn verbazing uit. De cabine en het rupswerk zijn anders, maar hij heeft jarenlang aan Caterpillar motoren gesleuteld en dit is absoluut hetzelfde model.
Kennelijk hebben de Russen niet alleen het ontwerp van de Lada Zhiguli indertijd van Fiat overgenomen maar nog wat meer “geshopt” in de wereld om hun voertuigpark samen te stellen.
Onze plannen om een pers te kopen om zelf hooipakjes te maken zijn er nog steeds. Via via hebben we het telefoonnummer van een andere handelaar in Sayram gekregen waar op dit moment ook een pers te koop zou staan. Omdat Elmira net thuis ga ik vandaag met mijn schoonvader het apparaat bekijken.
Sayram ligt niet ver van Shymkent en wordt voornamelijk bevolkt door Oezbeken. Het aantal Oezbeken is hier zo groot, dat zelfs de scholen in het Oezbeeks les geven. Iets wat in Nederland ondenkbaar zou zijn met al die geforceerde integratie die in Nederland tegenwoordig uitgevoerd wordt. Oezbeken hebben veel meer een handelsgeest dan Kazachen—die zich vooral thuis voelen in managementfuncties waar ze geen vuile handen krijgen—dus het is niet verbazend dat er juist in Sayram twee persen te koop zijn.
Nadat we na wat rondvragen het huis gevonden hebben zien we de pers al voor de deur staan. Hij lijkt wel verrekt veel op de pers die we een dikke week geleden gezien hebben. Ook de man die ons welkom heet was toen aanwezig. Het blijkt dat mijn schoonvader gisteren via de telefoon met zijn broer gepraat heeft. Het waren dus wel twee verschillende telefoonnummers en adressen maar het ging om dezelfde pakjespers.
Onverichterzake keren we daarom weer naar huis.
